THỰC HIỆN QUYỀN THỪA KẾ

Câu hỏi của bạn:

     Thưa Luật sư, tôi có câu hỏi muốn nhờ Luật sư tư vấn giúp như sau: Năm 1991 nội tôi có cho ba mẹ của tôi thửa đất nhỏ để xây nhà để ở. Nhưng do xã cấp sai mục đích sử dụng đất đến tháng 6 năm 2017 tôi có đề nghị xã cấp lại sổ đỏ. Xã tiếp nhận hồ sơ. Do sổ đỏ cũ nên xã thu hồi và cấp lại sổ mới. Đang trong quá trình làm thì ba tôi qua đời. Nay xã yêu cầu phải có chữ ký của con chung con riêng mới được lấy sổ về để làm chuyển đổi mục đích sử dụng đất.
    Ba tôi có con riêng hay không, chính tôi cũng không biết. Ngày đám tang của ba không thấy có đứa con nào ngoài 5 đứa con ruột trong sổ hộ khẩu.
     Xã kiên quyết không cho lấy sổ về vì nghe ai nói ba tôi có vợ trước nhưng đã ly hôn và có một đứa con trai lớn. Trong khi đó năm 2015 ba tôi có đến huyện làm thủ tục thừa kế cho chị 2 của tôi. Nhưng thủ tục lên xuống không có thời gian nên bỏ ngang. Hiện chị của tôi đang còn giữ hồ sơ dở dang năm đó. 
     Vậy cho tôi hỏi, chị của tôi có thể tiếp tục hoàn thành hồ sơ cũ để làm người thừa kế hợp pháp được không? Tôi xin cảm ơn!

Câu trả lời của Luật sư:

     Chào bạn, Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về cho chúng tôi qua địa chỉ Email: [email protected]. Với câu hỏi của bạn thực hiện quyền thừa kế phát sinh, chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn như sau:

Cơ sở pháp lý:

• Bộ luật Dân sự 2015
• Luật Đất đai 2013
• Nghị định 43/2014/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai

Nội dung tư vấn về vấn đề thực hiện quyền thừa kế phát sinh:

1. Quy định về việc cấp đổi sổ đỏ

     Khoản 1 Điều 76 Nghị định 43/2014/NĐ-CP có quy định:

     “1. Việc cấp đổi Giấy chứng nhận, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng đã cấp được thực hiện trong các trường hợp sau:

     a) Người sử dụng đất có nhu cầu đổi Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng hoặc các loại Giấy chứng nhận đã cấp trước ngày 10 tháng 12 năm 2009 sang loại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất;

     b) Giấy chứng nhận, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng đã cấp bị ố, nhòe, rách, hư hỏng;

     c) Do thực hiện dồn điền, đổi thửa, đo đạc xác định lại diện tích, kích thước thửa đất;

     d) Trường hợp quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất là tài sản chung của vợ và chồng mà Giấy chứng nhận đã cấp chỉ ghi họ, tên của vợ hoặc của chồng, nay có yêu cầu cấp đổi Giấy chứng nhận để ghi cả họ, tên vợ và họ, tên chồng.” [caption id="attachment_35318" align="aligncenter" width="296"] thực hiện quyền thừa kế phát sinh[/caption]

     Gia đình bạn đang thực hiện thủ tục cấp đổi sổ đỏ thì bố bạn mất nên sẽ phải niêm yết thông báo về việc cấp đổi sổ đỏ. Gia đình bạn phải làm giấy ủy quyền để cho một người trong nhà đi làm tiếp thủ tục cấp đổi sổ đỏ.

2. Chị bạn có thể tiếp tục hồ sơ để thực hiện quyền thừa kế phát sinh được không?

     Như bạn trình bày, năm 2015 ba bạn đến huyện làm thủ tục thừa kế cho chị hai của bạn nhưng bạn cần phải xác định lại xem là bố bạn lập di chúc cho chị hai của bạn mảnh đất hay là thực hiện thủ tục tặng cho chị bạn mảnh đất.

     Trường hợp 1: Ba thực hiện thủ tục tặng cho cho chị hai

     Nếu như ba và chị đã thực hiện xong hợp đồng tặng cho có công chứng hoặc chứng thực mà chưa thực hiện thủ tục sang tên thì chị bạn cần thực hiện thủ tục sang tên để được đảm bảo quyền sử dụng đất của mình

     Nếu như hai bên mới thực hiện hợp đồng tặng cho viết tay không có công chứng chứng thực thì hợp đồng tặng cho không đúng với quy định về hình thức mà luật định. Việc ba cho chị mảnh đất sẽ không có giá trị pháp lý nữa.

     Lúc này, để tiếp tục thực hiện việc cấp đổi sổ đỏ, gia đình bạn cần có biên bản thỏa thuận giữa những thành viên trong gia đình về việc một người đại diện thực hiện tiếp thủ tục cấp đổi sổ đỏ khi phát sinh quyền thừa kế

     Trường hợp 2: Ba lập di chúc để lại mảnh đất cho chị

     Sau khi làm xong thủ tục cấp đổi sổ đỏ, mảnh đất lúc này trở thành di sản thừa kế nên gia đình cần làm thủ tục khai nhận di sản thừa kế, sẽ phải thực hiện quyền thừa kế phát sinh đối với những người có tên trong di chúc.

     Nếu di chúc hợp pháp, trường hợp của bạn sẽ được coi là thừa kế theo di chúc. Mặc dù có di chúc người chết để lại di sản cho người khác, nhưng luật có quy định những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc tại Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:

     "1. Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:

     a) Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;

     b) Con thành niên mà không có khả năng lao động.

     2. Quy định tại khoản 1 Điều này không áp dụng đối với người từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 620 hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định tại khoản 1 Điều 621 của Bộ luật này."

     Theo đó, những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc có quyền đòi chia đủ 2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật. Nên có thể chị của bạn sẽ không được hưởng toàn bộ mảnh đất nếu ông bà nội của bạn (nếu còn sống), mẹ bạn, con của bố bạn (không tính con riêng hay con chung) chưa thành niên hoặc thành niên mà không có khả năng lao động đòi quyền được hưởng thừa kế theo quy định tại Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015.

     Nếu chị bạn muốn hưởng toàn bộ mảnh đất đó thì phải có sự đồng ý của những người thuộc khoản 1 Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015. Chị bạn có thể thực hiện quyền thừa kế phát sinh và đính chính sổ đỏ.

     Về thủ tục khai nhận và phân chia di sản thừa kế, bạn tham khảo bài viết: 

• Thủ tục phân chia quyền sử dụng đất là di sản thừa kế và đứng tên riêng trên sổ đỏ
• Thủ tục thỏa thuận phân chia di sản thừa kế và sang tên sổ đỏ

     Để được tư vấn chi tiết về vấn đề thực hiện quyền thừa kế phát sinh khi đang cấp đổi sổ đỏ, quý khách vui lòng liên hệ tới tổng đài tư vấn pháp luật dân sự 24/7: 19006500 để được tư vấn chi tiết hoặc gửi câu hỏi về Email: [email protected]. Chúng tôi sẽ giải đáp toàn bộ câu hỏi của quý khách một cách tốt nhất.      Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn./.