KHAI SINH CHO CON KHI BỐ MẸ KHÔNG ĐĂNG KÝ KẾT HÔN

Câu trả lời của Luật sư:

     Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi về khai sinh cho con khi bố mẹ không đăng ký kết hôn về cho chúng tôi, chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn về khai sinh cho con khi bố mẹ không đăng ký kết hôn như sau:

Cơ sở pháp lý:

• Luật Hộ tịch 2014;
• Nghị định 123/2015/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Hộ tịch;

1. Khai sinh cho con khi bố mẹ không đăng ký kết hôn được hiểu như thế nào?

     Trên thực tế hiện nay, có những đứa trẻ được sinh ra là kết quả của một cuộc hôn nhân hợp pháp, nhưng ngược lại có những đưa trẻ được sinh ra khi bố mẹ chúng chỉ có quan hệ tình cảm mà không được pháp luật công nhận mối quan hệ này.

     Và khi đứa trẻ được sinh ra, cho dù quan hệ của bố mẹ chúng không được pháp luật công nhận thì chúng vẫn có quyền được khai sinh, được có họ tên như những đứa trẻ khác.

     Từ đó có thể hiểu rằng đăng ký khai sinh cho con khi bố mẹ không đăng ký kết hôn chính là thủ tục để cấp giấy khai sinh cho một đứa trẻ được sinh ra khi bố, mẹ đẻ của chúng không phải là vợ chồng và không đăng ký kết hôn theo quy định của pháp luật.

2. Về thẩm quyền và thời hạn đăng ký khai sinh

     Thẩm quyền đăng ký khai sinh cho trẻ là Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cha hoặc mẹ của trẻ cư trú; trừ trường hợp khai sinh có yếu tố nước ngoài thì thẩm quyền đăng ký khai sinh là Ủy ban nhân dân cấp huyện.

     Về thời hạn đăng ký khai sinh: trong thời hạn 60 ngày kể từ sinh con, cha, mẹ của trẻ có trách nhiệm đi thực hiện thủ tục đăng ký khai sinh cho con.

3. Thủ tục khai sinh cho con khi bố mẹ không đăng ký kết hôn

     Khi đăng ký khai sinh cho con khi bố mẹ không đăng ký kết hôn có thể xảy ra các trường hợp sau đây:

Trường hợp 1: bố đẻ của đứa trẻ đang trong quan hệ hôn nhân với người khác, mẹ đẻ đang độc thân

Trường hợp 3: cả bố và mẹ đẻ của đứa trẻ đều đang độc thân.

Trường hợp 2: mẹ đẻ của đứa trẻ đang trong quan hệ hôn nhân với người khác, bố đẻ đứa trẻ đang độc thân hoặc cũng đang trong một quan hệ hôn nhân khác

Với mỗi trường hợp cụ thể thì trình tự, thủ tục thực hiện sẽ khác nhau.

3.1 Khai sinh cho con khi bố đẻ đang trong quan hệ hôn nhân, mẹ đang độc thân

Đối với trường hợp này khi khai sinh cho con sẽ có hai sự lựa chọn đó là:

Thứ nhất, khai sinh cho con theo họ mẹ và chỉ có tên mẹ trong giấy khai sinh do không xác định được cha

Người mẹ cần chuẩn bị các loại giấy tờ như sau:

• Tờ khai đăng ký khai sinh (theo mẫu);
• Giấy chứng sinh bản chính;
• Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân của mẹ;
• Chứng minh nhân dân, sổ hộ khẩu/sổ tạm trú của mẹ (bản sao)

Hồ sơ được nộp tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người mẹ cư trú.

Thứ hai, có tên cha trong giấy khai sinh của con và lấy họ của con theo họ cha

Tại Khoản 3 Điều 15 Nghị định 123/2015/NĐ-CP có quy định:

Trong trường hợp này, cần thực hiện thủ tục khai sinh cho con kết hợp thủ tục nhận cha con.

Hồ sơ cần chuẩn bị:

• Tờ khai đăng ký khai sinh (theo mẫu);
• Tờ khai đăng ký nhận cha, mẹ, con (theo mẫu);
• Giấy tờ tài liệu chứng minh quan hệ cha con, thường là kết quả giám định ADN;
• Giấy chứng sinh bản chính;
• Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân của mẹ;
• Chứng minh nhân dân, sổ hộ khẩu/sổ tạm trú của cha, mẹ (bản sao)

Hồ sơ được nộp tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của cha hoặc mẹ.

3.2 Khai sinh cho con khi mẹ đang trong quan hệ hôn nhân với người khác

     Trong trường hợp đứa trẻ được sinh ra khi mẹ đang trong một quan hệ hôn nhân hợp pháp khác mà không có quan hệ hôn nhân với bố đẻ của đứa trẻ, tại Điều 88 Luật hôn nhân và gia đình 2014 có quy định:

     Theo đó, căn cứ nguyên tắc nêu trên, nếu con được sinh ra khi người mẹ đang trong một quan hệ hôn nhân khác thì đứa trẻ được xác định là con chung của người mẹ và người chồng hợp pháp, không phải của cha đẻ thực sự của bé về mặt sinh học.

     Khi đó, nếu muốn khai sinh cho con mà trong giấy khai sinh có tên cha đẻ thực sự của đứa trẻ thì người cha phải làm thủ tục nhận cha con tại Tòa án, được Tòa án ra quyết định công nhận quan hệ cha con. Sau đó mới làm thủ tục khai sinh cho con tại Ủy ban nhân dân.

3.3 Khai sinh cho con khi cả bố và mẹ đều đang độc thân

     Trong trường hợp này khi khai sinh cho con có thể lựa chọn một trong ba khả năng:

Một là, khai sinh cho con chỉ có tên mẹ và lấy theo họ mẹ;

Hai là, bố mẹ không muốn đăng ký kết hôn và muốn khai sinh cho con có tên cha, lấy họ cho con theo họ cha

Với hai sự lựa chọn này, về hồ sơ, thủ tục được thực hiện tương tự như trường hợp tại mục 3.1

Ba là, sau khi sinh con cha mẹ đã có đăng ký kết hôn và khai sinh cho con, tự thỏa thuận công nhận đứa trẻ là con chung.

Với trường hợp này hồ sơ khai sinh bao gồm:

• Tờ khai đăng ký khai sinh (theo mẫu);
• Đăng ký kết hôn của cha mẹ;
• Giấy chứng sinh (bản chính);
• Chứng minh nhân dân, sổ hộ khẩu của cha, mẹ  (bản sao);
• Văn bản thỏa thuận công nhận con chung.

Thủ tục được thực hiện tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của cha hoặc mẹ.

     Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn./.