KHAI NHẬN DI SẢN THỪA KẾ THEO DI CHÚC

Câu hỏi của bạn:

     Kính chào luật sư, tôi và hai em tôi đều ở nước ngoài, được thừa kế một mảnh đất. Mẹ tôi có làm giấy di chúc cho 3 cô con gái vào năm 2000. Nay mẹ tôi mới mất gần ba tháng vậy tôi muốn luật sư cố vấn để nhận thừa kế (thời gian khai nhận thừa kế ra sao?) và thể lệ như thế nào? Xin luật sư cho tôi biết để chúng tôi về Việt Nam khai nhận thừa kế. Hiện tôi đang nắm giữ sổ đỏ và tờ di chúc tại Mỹ. Xin cảm ơn luật sư và chúc sức khỏe may mắn

Câu trả lời của Luật sư:

     Chào bạn, Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về cho chúng tôi qua địa chỉ Email: [email protected]. Với câu hỏi của bạn chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn như sau:

Cơ sở pháp lý

• Luật đất đai 2013;
• Bộ luật dân sự 2015;
• Luật công chứng 2014;
• Nghị định 29/2015/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật công chứng.

Nội dung tư vấn khai nhận di sản thừa kế theo di chúc:

     Căn cứ vào điều 31 Luật đất đai 1993, quy định: “Thủ tục chuyển đổi quyền sử dụng đất ở nông thôn làm tại Uỷ ban nhân dân xã; ở đô thị làm tại Uỷ ban nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh.”

     Như vậy, di chúc thừa kế đất đai tại thời điểm năm 2000 phải được công chứng, chứng thực. Nếu di chúc của mẹ bạn không được công chứng chứng thực theo quy định của pháp luật thì di chúc này vô hiệu. Nếu không có các bản di chúc khác hoặc có nhưng bị vô hiệu thì di sản của mẹ bạn sẽ được chia theo quy định của pháp luật.

     Trong trường hợp di chúc của mẹ bạn để lại là hợp pháp, để sang tên quyền sử dụng đất do nhận thừa kế, bạn cần tiến hành các thủ tục sau:

1. Thủ tục khai nhận di sản thừa kế theo di chúc:

     Trong trường hợp tất cả không thể về Việt Nam để làm thủ tục, các đồng thừa kế có thể ủy quyền cho một người đứng ra làm thủ tục khai nhận di sản thừa kế theo di chúc và đăng ký xác lập quyền sở hữu di sản là quyền sử dụng đất. Hợp đồng ủy quyền phải được công chứng thụ ủy tại cơ quan lãnh sự quán của nước sở tại và tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn tỉnh nơi có bất động sản. Bạn có thể tham khảo: Thủ tục ủy quyền khi đang ở nước ngoài.

     Bước 1. Bạn đến Phòng công chứng hoặc Văn phòng công chứng trên địa bàn tỉnh nơi có bất động sản để tiến hành thủ tục khai nhận di sản thừa kế. Bạn cần chuẩn bị các giấy tờ để lập hồ sơ khai nhận thừa kế, gồm có:

• Giấy chứng tử của người để lại di sản;
• Di chúc;
• Giấy chứng nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng nhà đất;
• Giấy tờ nhân thân của người được hưởng di sản theo di chúc: Chứng minh nhân dân, hộ chiếu Việt Nam, giấy khai sinh của 3 chị em bạn.

     Bên cạnh đó, theo quy định tại khoản 1 điều 644 Bộ luật Dân sự 2015  về người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc gồm có:

• Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;
• Con đã thành niên mà không có khả năng lao động.

     Nếu có một trong những đối tượng này mà không được mẹ bạn để lại di sản trong di chúc, bạn vẫn phải kê khai vì họ vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật. [caption id="attachment_105247" align="aligncenter" width="450"] Khai nhận di sản thừa kế theo di chúc[/caption]

     Bước 2. Tổ chức hành nghề công chứng thực hiện niêm yết việc thụ lý công chứng văn bản khai nhận di sản thừa kế trong thời hạn 15 ngày tại UBND cấp xã nơi cuối cùng của chết và UBND cấp xã nơi có bất động sản theo quy định tại điều 18 của nghị định 29/2015/NĐ-CP.

     Nội dung niêm yết phải nêu rõ họ, tên của người để lại di sản; họ, tên của những người khai nhận di sản thừa kế theo di chúc và người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc; quan hệ của những người khai nhận di sản thừa kế với người để lại di sản thừa kế; danh mục di sản thừa kế. Ủy ban nhân dân cấp xã nơi niêm yết có trách nhiệm xác nhận việc niêm yết và bảo quản việc niêm yết trong thời hạn niêm yết trong trường hợp không có khiếu nại, tố cáo.

2. Thủ tục đăng ký xác lập quyền sở hữu đối với di sản là quyền sử dụng đất

     Khoản 1 điều 186 Luật đất đai 2013 quy định:

     "1. Người Việt Nam định cư ở nước ngoài thuộc các đối tượng có quyền sở hữu nhà ở theo quy định của pháp luật về nhà ở thì có quyền sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở tại Việt Nam."

     Người Việt Nam định cư ở nước ngoài được sở hữu nhà ở tại Việt Nam phải có giấy tờ theo quy định tại khoản 2 điều 5 nghị định 99/2015/NĐ-CP như sau:

• Trường hợp mang hộ chiếu Việt Nam thì phải còn giá trị và có đóng dấu kiểm chứng nhập cảnh của cơ quan quản lý xuất, nhập cảnh Việt Nam vào hộ chiếu; 
• Trường hợp mang hộ chiếu nước ngoài thì phải còn giá trị có đóng dấu kiểm chứng nhập cảnh của cơ quan quản lý xuất, nhập cảnh Việt Nam vào hộ chiếu và kèm theo giấy tờ chứng minh còn quốc tịch Việt Nam hoặc giấy tờ xác nhận là người gốc Việt Nam do Sở Tư pháp, cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, cơ quan quản lý về người Việt Nam ở nước ngoài cấp hoặc giấy tờ khác theo quy định của pháp luật Việt Nam.

     Nếu đủ điều kiện này, các chị em bạn được đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Tức là, sau khi có văn bản thông báo niêm yết khai nhận di sản thừa kế có xác nhận của UBND xã bạn nộp hồ sơ đến Văn phòng đăng ký đất đai để làm thủ tục sang tên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

     Trường hợp tất cả người nhận thừa kế quyền sử dụng đất đều là người Việt Nam định cư ở nước ngoài không thuộc đối tượng được mua nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở tại Việt Nam thì người nhận thừa kế không được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng được chuyển nhượng hoặc được tặng cho quyền sử dụng đất thừa kế theo quy định tại khoản 3 điều 186 Luật đất đai. Tức là trong trường hợp này, bạn chỉ có thể chuyển nhượng hoặc tặng cho quyền sử dụng đất để được nhận giá trị quyền sử dụng đất. Nếu chưa có nhu cầu chuyển nhượng hoặc tặng cho thì bạn đến Văn phòng đăng ký đất đai để đăng ký việc nhận thừa kế vào Sổ địa chính.

     Hồ sơ sang tên quyền sử dụng đất bao gồm:

• Đơn đăng ký biến động đất đai theo mẫu 09/ĐK;
• Tờ khai lệ phí trước bạ;
• Tờ khai thuế thu nhập từ chuyển nhượng quyền sử dụng đất;
• Tờ khai thuế sử dụng đất phi nông nghiệp;
• Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất bản chính;
• Thông báo niêm yết về việc khai nhận di sản thừa kế đã có xác nhận của UBND xã;
• Di chúc;
• Giấy tờ nhân thân của những người được hưởng di sản thừa kế;

     Trường hợp đủ điều kiện tách thửa đối với phần quyền sử dụng đất được hưởng, mỗi người có thể đứng tên trên một Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Nếu không đủ điều kiện tách thửa chỉ có thể đứng tên đồng sở hữu trên Giấy chứng nhận.

     Một số bài viết có nội dung tham khảo:

• Khai nhận di sản thừa kế trong trường hợp sổ đỏ không được đóng dấu;
• Di chúc về thừa kế quyền sử dụng đất có người làm chứng;

     Để được tư vấn chi tiết về thủ tục khai nhận di sản thừa kế theo di chúc của người Việt Nam định cư ở nước ngoài quý khách vui lòng liên hệ tới Tổng đài tư vấn Luật đất đai: 19006500 để được tư vấn chi tiết hoặc gửi câu hỏi về Email: [email protected]. Chúng tôi sẽ giải đáp toàn bộ câu hỏi của quý khách một cách tốt nhất.
     Luật Toàn Quốc xin chân thành ơn.