NHẬN THỪA KẾ QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT KHI KHÔNG CÓ DI CHÚC NHƯ THẾ NÀO?

Câu hỏi của bạn:

     Gia đình tôi có thửa đất đang đứng tên quyền sử dụng của mẹ tôi. Nhà tôi có 4 người con (3 gái 1 trai). Nay mẹ tôi muốn tách cho mỗi người con gái 1 miếng đứng tên quyền sử dụng đất của mỗi người, còn lại mẹ tôi vẫn đứng tên. Mẹ tôi nói khi nào bà mất sẽ chuyển qua cho tôi vì ai cũng có phần rồi chứ bà không viết di chúc.nhưng tôi không yên tâm vì khi mẹ tôi mất không có di chúc chị em tôi sẽ tranh chấp thì sao?, tôi không muốn mẹ buồn nên không yêu cầu bà viết di chúc.tôi muốn hỏi có cách nào khi mẹ tôi mất tôi vẫn có quyền hưởng thừa kế mà không cần di chúc, chị em tôi cũng không thể tranh chấp được không?

Câu trả lời của luật sư:

     Chào bạn, Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về cho chúng tôi qua địa chỉ Email: [email protected]. Với câu hỏi của bạn về Nhận thừa kế quyền sử dụng đất khi không có di chúc như thế nào?, chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Luật đất đai 2013
• Bộ luật dân sự 2015 

Nội dung tư vấn:

     1. Xác định quyền được nhận thừa kế quyền sử dụng đất khi không có di chúc

     Trước hết, theo thông tin mà bạn cung cấp, hiện nay quyền sử dụng đất đang thuộc về mẹ bạn- người đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Do đó, quyền tặng cho, phân chia, thừa kế như thế nào là thuộc về mẹ bạn (theo quy định tại khoản 1, điều 167 luật đất đai 2013)

     Hiện tại, mẹ bạn muốn phân chia quyền sử dụng đất cho 3 người con gái trước, mỗi người đứng tên trên một phần diện tích đất, số diện tích còn lại thì sau khi bà mất sẽ thuộc về người con trai. Trên nguyên tắc pháp luật, quyền sử dụng đất thuộc về mẹ bạn, bà muốn tặng cho, phân chia ai thì đó là quyền của mẹ bạn. Pháp luật không hạn chế quyền này của người mẹ, cũng đồng nghĩa với việc các con sẽ không được thỏa thuận phân chia phần tài sản của mẹ mà phải phụ thuộc ý chí của người mẹ. [caption id="attachment_52164" align="aligncenter" width="431"] Nhận thừa kế quyền sử dụng đất[/caption]

     2. Nhận thừa kế quyền sử dụng đất khi không có di chúc

     Theo quy định của pháp luật, điều 649 và điều 650, phần tài sản là diện tích đất của mẹ bạn nếu mẹ bạn không tặng cho các con tại thời điểm bây giờ và không để lại di chúc thì phần tài sản đó sẽ trở thành di sản được chia thừa kế theo pháp luật. Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 quy định việc phân chia tài sản thừa kế phải được thực hiện theo hàng thừa kế, những người cùng hàng thừa kế thì được phân chia bằng nhau, nếu những người của hàng thừa kế thứ nhất không còn hoặc từ chối nhận tài sản hoặc không đủ điều kiện để được nhận tài sản thì mới chia tới hàng thừa kế thứ hai. Cụ thể như sau:

    "Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật

    1. Những người thừa kế theo pháp luật được  quy định theo thứ tự sau đây:

     a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

     b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

     c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

     2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

     3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản."

     => Như vậy, nếu như mẹ bạn không tặng cho bạn thửa đất đó ở thời điểm khi bà vẫn còn toàn quyền định đoạt hoặc lập di chúc thì sau khi mẹ bạn mất, khối tài sản của mẹ bạn đương nhiên sẽ được phân chia theo quy định pháp luật. Lúc này, chị gái của bạn nếu không có văn bản từ chối nhận di sản, nhường lại phần quyền đó cho bạn (trường hợp này chúng tôi nhận định ông bà ngoại của bạn không còn, nếu ông bà ngoại bạn vẫn còn sống tính tới thời điểm mở thừa kế thì người được nhận di sản thừa kế của mẹ bạn còn có thêm cả ông bà ngoại của bạn; nếu ông bà không từ chối nhận phần di sản đó thì bạn không thể nhận quyền sử dụng đất là phần tài sản còn lại được), thì bạn không đương nhiên được nhận phần tài sản diện tích thửa đất mà mẹ bạn có ghi nhận sau khi bà mất sẽ cho bạn đứng tên.

     Nếu để yên tâm trong gia đình với nhau thì trong nội bộ gia đình có thể lập biên bản họp gia đình, trong đó có ghi nhận về việc hai chị gái anh sẽ không nhận quyền thừa kế phần tài sản còn lại sau khi mẹ mất, phần tài sản đó sẽ thuộc về anh. Trên thực tế, văn bản này chỉ có giá trị trong nội bộ gia đình, nếu như sau khi mẹ bạn mất, như chúng tôi đã tư vấn, bạn chỉ có thể nhận được quyền sử dụng đất đối với phần diện tích đất sau khi mẹ bạn đã tặng cho các chị gái là những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của mẹ bạn từ chối nhận di sản hoặc mẹ bạn lập di chúc hợp pháp để lại cho bạn hoặc những người cùng hàng thừa kế với bạn, khi khai nhận, phân chia di sản đồng ý tặng cho quyền sử dụng đất của họ cho bạn.

      Ngoài ra, bạn có thể tham khảo một số bài viết:

• Công chứng di chúc khi đất đang thế chấp tại ngân hàng
• Chia thừa kế theo di chúc theo quy định của pháp luật hiện hành

     Để được tư vấn về Nhận thừa kế quyền sử dụng đất khi không có di chúc như thế nào?, quý khách vui lòng liên hệ tới tổng đài tư vấn pháp luật dân sự 24/7: 1900 6178 để được luật sư tư vấn hoặc gửi câu hỏi về địa chỉ Gmail: [email protected]. Chúng tôi sẽ giải đáp toàn bộ câu hỏi của quý khách một cách tốt nhất.

     Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn./.