1. Cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất là gì? 

     Theo quy định tại khoản 35 Điều 3 Luật Đất đai năm 2024, Nhà nước thu hồi đất là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành quyết định thu lại quyền sử dụng đất của người sử dụng đất hoặc thu lại đất của người đang sử dụng đất hoặc thu lại đất đang được Nhà nước giao quản lý. Như vậy, cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất là hoạt động của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền tiến hành nhằm buộc người sử dụng đất chấp hành quyết định thu hồi đất khi đã có hiệu lực thi hành mà người sử dụng đất không chấp hành.

2. Điểm mới về nguyên tắc cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất

     Tại khoản 1 Điều 89 Luật Đất đai năm 2024 quy định về nguyên tắc cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất đã quy định chi tiết hơn về thời điểm bắt đầu tiến hành cưỡng chế. So với khoản 1 Điều 71 Luật Đất đai năm 2013 chỉ quy định thời điểm bắt đầu tiến hành cưỡng chế được thực hiện trong giờ hành chính. Luật Đất đai năm 2024 đã bổ sung thêm các thời điểm không được cưỡng chế gồm:

• Không thực hiện cưỡng chế trong thời gian từ 10 giờ đêm ngày hôm trước đến 06 giờ sáng ngày hôm sau; 
• Không thực hiện cưỡng chế trong các ngày nghỉ, ngày lễ theo quy định của pháp luật, ngày lễ theo truyền thống của đồng bào dân tộc; 
• Không thực hiện cưỡng chế trong thời gian 15 ngày trước và sau thời gian nghỉ Tết Âm lịch 
• Không thực hiện cưỡng chế trong các trường hợp đặc biệt khác làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh, chính trị, trật tự, an toàn xã hội, phong tục, tập quán tại địa phương;

     Cùng với đó, Luật Đất đai năm 2024 đã bổ sung thêm quy định việc cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất được thực hiện với người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất và đối tượng khác có liên quan đến khu đất thu hồi (nếu có).

3. Điểm mới về trình tự, thủ tục thực hiện cưỡng chế thu hồi đất

     So với Luật Đất đai năm 2013 chỉ quy định trước khi tiến hành cưỡng chế, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định thành lập Ban thực hiện cưỡng chế. Luật Đất đai hiện hành đã quy định rõ thành viên Ban cưỡng chế thu hồi đất bao gồm: Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện là trưởng ban; đại diện các cơ quan có chức năng thanh tra, tư pháp, tài nguyên và môi trường, xây dựng; đơn vị, tổ chức thực hiện nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; đại diện lãnh đạo Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất thu hồi là thành viên và các thành viên khác do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định;

     Cùng với đó, Luật Đất đai năm 2024 cũng quy định Ban cưỡng chế thu hồi đất mời đại diện Ủy ban Mặt trận tổ quốc Việt Nam cấp huyện tham gia giám sát việc cưỡng chế thu hồi đất nhằm bổ sung thêm cơ quan giám sát trong quá trình cưỡng chế.

4. Điểm mới về thời hạn thi hành quyết định cưỡng chế

     Đối với thời hạn thi hành quyết định, Luật Đất đai năm 2013 không quy định về vấn đề này. Song đến Luật Đất đai năm 2024 đã quy định cụ thể Quyết định cưỡng chế phải được thi hành trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày người bị cưỡng chế nhận được quyết định cưỡng chế hoặc kể từ ngày Ủy ban nhân dân cấp xã lập biên bản về việc người bị cưỡng chế vắng mặt hoặc người bị cưỡng chế từ chối nhận quyết định cưỡng chế, trừ trường hợp quyết định cưỡng chế quy định thời gian dài hơn.

5. Chuyên mục hỏi đáp:

     Theo quy định tại khoản 6 Điều 89 Luật Đất đai hiện hành, kinh phí cưỡng chế thu hồi đất do ngân sách nhà nước bảo đảm, được lập thành một khoản trong kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. 

     Căn cứ khoản 1 Điều 89 Luật Đất đai hiện hành quy định không thực hiện cưỡng chế trong thời gian từ 10 giờ đêm ngày hôm trước đến 06 giờ sáng ngày hôm sau. Do vậy không được bắt đầu thực hiện cưỡng chế lúc 23h đêm.

     Bài viết cùng chuyên mục:

• Điều kiện được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất 2024 có gì mới?
• Các loại đất nông nghiệp theo luật đất đai mới nhất