1. Giao đất không thu tiền sử dụng đất là gì?

     Giao đất hay nói chính xác là Nhà nước giao quyền sử dụng đất là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành quyết định giao đất cho đối tượng có nhu cầu sử dụng đất. Tổ chức, cá nhân được Nhà nước giao đất có thể sẽ phải nộp một khoản tiền hoặc không phải nộp tiền.

     Theo đó, có thể hiểu giao đất không thu tiền sử dụng đất là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành quyết định giao đất cho đối tượng có nhu cầu sử dụng và những đối tượng này khi được Nhà nước giao đất sẽ không phải nộp tiền để có được quyền sử dụng đất này.

     Tuy nhiên, cần phải lưu ý rằng khi được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất, người sử dụng đất chỉ không phải nộp tiền sử dụng đất nhưng vẫn phải thực hiện các nghĩa vụ tài chính khác (nếu có).

2. Tám trường hợp giao đất không thu tiền sử dụng đất mới nhất

     Căn cứ Điều 118 Luật Đất đai năm 2024 quy định các trường hợp giao đất không thu tiền sử dụng đất bao gồm:

• Cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp được giao đất nông nghiệp trong hạn mức quy  định tại Luật đất đai 2024;
• Đất xây dựng trụ sở cơ quan Đảng Cộng sản Việt Nam, cơ quan nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội; tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức khác được thành lập theo quy định của pháp luật và được Nhà nước giao nhiệm vụ, hỗ trợ kinh phí hoạt động thường xuyên; đất quốc phòng, an ninh; đất sử dụng vào mục đích công cộng không nhằm mục đích kinh doanh; đất nghĩa trang, nhà tang lễ, cơ sở hỏa táng, đất cơ sở lưu giữ tro cốt không thuộc trường hợp “tổ chức kinh tế được giao đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân; dự án đầu tư cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư theo quy định của pháp luật về nhà ở; thực hiện dự án đầu tư hạ tầng nghĩa trang để chuyển nhượng quyền sử dụng đất gắn với hạ tầng; xây dựng cơ sở lưu giữ tro cốt” quy định tại khoản 2 Điều 119; đất tín ngưỡng để bồi thường cho trường hợp Nhà nước thu hồi đất tín ngưỡng.
• Người sử dụng đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất.
• Đơn vị sự nghiệp công lập sử dụng đất xây dựng công trình sự nghiệp.
• Cộng đồng dân cư sử dụng đất nông nghiệp; tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc sử dụng đất thuộc trường Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất đối với đất xây dựng cơ sở tôn giáo, trụ sở của tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc;
• Cơ quan, tổ chức sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở công vụ theo quy định của pháp luật về nhà ở.
• Đồng bào dân tộc thiểu số không phải là cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhưng thuộc đối tượng giao đất không thu tiền sử dụng đất theo chính sách quy định;
• Tổ chức sử dụng đất để xây dựng nhà ở phục vụ tái định cư theo dự án của Nhà nước.

3. Điểm mới về các trường hợp giao đất không thu tiền sử dụng đất so với Luật Đất đai năm 2013

     Căn cứ Điều 54 Luật Đất đai năm 2013 quy định các trường hợp Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất bao gồm:

• Hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối được giao đất nông nghiệp trong hạn mức quy định tại Điều 129 của Luật này;
• Người sử dụng đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng, đất rừng sản xuất là rừng tự nhiên, đất xây dựng trụ sở cơ quan, đất sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh; đất sử dụng vào mục đích công cộng không nhằm mục đích kinh doanh; đất làm nghĩa trang, nghĩa địa không thuộc trường hợp quy định tại khoản 4 Điều 55 của Luật này;
• Tổ chức sự nghiệp công lập chưa tự chủ tài chính sử dụng đất xây dựng công trình sự nghiệp;
• Tổ chức sử dụng đất để xây dựng nhà ở phục vụ tái định cư theo dự án của Nhà nước;
• Cộng đồng dân cư sử dụng đất nông nghiệp; cơ sở tôn giáo sử dụng đất phi nông nghiệp quy định tại khoản 1 Điều 159 của Luật này.

     Có thể thấy Luật Đất đai năm 2024 đã bổ sung thêm rất nhiều trường hợp giao đất không thu tiền sử dụng đất so với Luật Đất đai năm 2013. Có thể kể đến như sử dụng đất để xây dựng trụ sở các cơ quan Đảng, Nhà nước; đồng bào dân tộc thiểu số không phải là cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhưng thuộc đối tượng giao đất không thu tiền sử dụng đất theo chính sách… Cùng với đó, Luật Đất đai hiện hành cũng điều chỉnh lại một số quy định như “Tổ chức sự nghiệp công lập chưa tự chủ tài chính sử dụng đất xây dựng công trình sự nghiệp” được sửa thành “Đơn vị sự nghiệp công lập sử dụng đất xây dựng công trình sự nghiệp”. Qua đó mở rộng thêm đối tượng được giao đất không thu tiền sử dụng đất là đơn vị sự nghiệp công lập đã tự chủ tài chính.

4. Chuyên mục hỏi đáp:

     Đất xây dựng doanh trại thuộc đất quốc phòng, an ninh do đó thuộc trường hợp giao đất không thu tiền sử dụng đất.

     Người sử dụng đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất thuộc trường hợp giao đất không thu tiền sử dụng đất.

     Bài viết cùng chuyên mục:

• Điểm mới về cưỡng chế thu hồi đất theo Luật Đất đai năm 2024
• Điều kiện được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất 2024 có gì mới?