NGƯỜI LAO ĐỘNG CHƯA THÀNH NIÊN 

     Bạn đang tìm hiểu quy định pháp luật về việc sử dụng người lao động chưa thành niên, chế độ của người lao động chưa thành niên, trách nhiệm của người sử dụng lao động là người chưa thành niên như thế nào? Chế tài xử lý hành vi xâm phạm quyền lợi của người chưa thành niên?.... Luật Toàn Quốc sẽ giải đáp thắc mắc của bạn theo bài viết dưới đây.

Căn cứ pháp lý:

• Bộ luật lao động năm 2012
• Nghị định 05/2015/NĐ-CP hướng dẫn một số nội dung của bộ luật lao động
• nghị định 28/2020/NĐ-CP
• Nghị định số 45/2013/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của bộ luật lao động về thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi và an toàn lao động, vệ sinh lao động

1. Lao động chưa thành niên là gì ?

     Hiện nay, doanh nghiệp sử dụng người lao động chưa thành niên khá là nhiều. Nhưng do là đối tượng lao động đặc biệt nên doanh nghiệp phải cẩn trọng khi sử dụng. 

     Lao động chưa thành niên còn được gọi là lao động vị thành niên. Trong độ tuổi dưới 18, con người chưa phát triển đầy đủ về thể lực và nhận thức nên pháp luật của hầu hết các nước đều có những quy định để bảo vệ lao động chưa thành niên một cách hợp lí. Tổ chức lao động quốc tế (ILO) có tới 6 công ước riêng quy định trực tiếp về vấn đề này và nhiều công ước liên quan.

     Theo Bộ luật lao động 2019, người lao động chưa thành niên là người lao động chưa đủ 18 tuổi. Trong độ tuổi này, thể lực và trí lực của họ đang phát triển và chưa ổn định. Quy định này xuất phát từ các nghiên cứu khoa học xác định độ tuổi từ 0 đến 18 tuổi là khoảng thời gian để con người hoàn thiện sự phát triển về thể chất lẫn tinh thần. Tuy người chưa thành niên rất năng động trong công việc cũng như có khả năng tiếp thu nhanh, nhưng ở họ còn một số yếu điểm như  tâm sinh lý chưa phát triển toàn diện, nhận thức chưa đầy đủ, dễ bị tác động từ môi trường khách quan nên pháp luật xây dựng nên những quy định nhằm bảo vệ nhóm đối tượng này để họ có điều kiện phát triển toàn diện nhất.

2. Sử dụng người lao động chưa thành niên

   Căn cứ điều 144 Bộ luật lao động 2019, nguyên tắc sử dụng người lao động chưa thành niên được quy định như sau:

• Lao động chưa thành niên chỉ được làm công việc phù hợp với sức khỏe để bảo đảm sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách.
• Người sử dụng lao động khi sử dụng lao động chưa thành niên có trách nhiệm quan tâm chăm sóc người lao động về các mặt lao động, sức khỏe, học tập trong quá trình lao động.
• Khi sử dụng lao động chưa thành niên, người sử dụng lao động phải có sự đồng ý của cha, mẹ hoặc người giám hộ; lập sổ theo dõi riêng, ghi đầy đủ họ tên, ngày tháng năm sinh, công việc đang làm, kết quả những lần kiểm tra sức khỏe định kỳ và xuất trình khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu.
• Người sử dụng lao động phải tạo cơ hội để lao động chưa thành niên được học văn hóa, giáo dục nghề nghiệp, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề.

     Như vậy người sử dụng lao động chỉ được sử dụng người lao động chưa thành niên vào những công việc phù hợp với sức khỏe của người lao động chưa thành niên.

     Điều này nhằm đảm bảo sự phát triển thể tức, trí tuệ cũng như nhân cách của người lao động chưa thành niên. Bên cạnh đó người sử dụng lao động có trách nhiệm quan tâm chăm sóc người lao động chưa thành niên về các mặt lao động, sức khoẻ, học tập trong quá trình lao động.

      Đặc biệt trường hợp này người sử dụng lao động phải được sự đồng ý của cha, mẹ người lao động chưa thành niên,  phải lập sổ theo dõi riêng. Ngoài ra, phải tạo cơ hội để lao động chưa thành niên học văn hóa, giáo dục nghề nghiệp, đào tạo, nâng cao kỹ năng.

3. Chế độ làm việc của người lao động chưa thành niên

3.1. Thời giờ làm việc của người chưa thành niên

• Thời giờ làm việc của người chưa đủ 15 tuổi không được quá 04 giờ trong 01 ngày và 20 giờ trong 01 tuần; không được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm.
• Thời giờ làm việc của người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi không được quá 08 giờ trong 01 ngày và 40 giờ trong 01 tuần. Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có thể được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm trong một số nghề, công việc theo danh mục do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành.

3.2.  Công việc và nơi làm việc cấm sử dụng người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi

     - Cấm sử dụng người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi làm các công việc sau đây:

• Mang, vác, nâng các vật nặng vượt quá thể trạng của người chưa thành niên;
• Sản xuất, kinh doanh cồn, rượu, bia, thuốc lá, chất tác động đến tinh thần hoặc chất gây nghiện khác;
• Sản xuất, sử dụng hoặc vận chuyển hóa chất, khí gas, chất nổ;
• Bảo trì, bảo dưỡng thiết bị, máy móc;
• Phá dỡ các công trình xây dựng;
• Nấu, thổi, đúc, cán, dập, hàn kim loại;
• Lặn biển, đánh bắt thủy, hải sản xa bờ;
• Công việc khác gây tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa thành niên.

     - Cấm sử dụng người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi làm việc ở các nơi sau đây:

• Dưới nước, dưới lòng đất, trong hang động, trong đường hầm;
• Công trường xây dựng;
• Cơ sở giết mổ gia súc;
• Sòng bạc, quán bar, vũ trường, phòng hát karaoke, khách sạn, nhà nghỉ, cơ sở tắm hơi, cơ sở xoa bóp; điểm kinh doanh xổ số, dịch vụ trò chơi điện tử;
• Nơi làm việc khác gây tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa thành niên.

4. Trách nhiệm của người sử dụng lao động là người chưa thành niên

      Nngười sử dụng lao động không được sử dụng lao động chưa thành niên làm những công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc chỗ làm việc, công việc ảnh hưởng xấu tới nhân cách của họ theo danh mục do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chủ trì phối hợp với Bộ Y tế ban hành;

       Không được sử dụng người chưa thành niên sản xuất và kinh doanh cồn, rượu, bia, thuốc lá, chất tác động đến tinh thần và các chất gây nghiện khác. Bên cạnh đó người sử dụng lao động phải tạo cơ hội để người lao động chưa thành niên và người dưới 15 tuổi tham gia lao động được học văn hoá;

       Lưu ý: Người sử dụng lao động chỉ được sử dụng người lao động chưa thành niên vào những công việc phù hợp với sức khoẻ để bảo đảm sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách và có trách nhiệm quan tâm chăm sóc người lao động chưa thành niên về các mặt lao động, tiền lương, sức khoẻ, học tập trong quá trình lao động;

      Khi sử dụng người lao động chưa thành niên, người sử dụng lao động phải lập sổ theo dõi riêng, ghi đầy đủ họ tên, ngày tháng năm sinh, công việc đang làm, kết quả những lần kiểm tra sức khoẻ định kỳ và xuất trình khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu.

5. Công việc nào được sử dụng lao động là người chưa thành niên

•  Công việc được sử dụng người dưới 13 tuổi làm việc: Công việc nghệ thuật, thể dục, thể thao nhưng không làm tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa đủ 13 tuổi và phải có sự đồng ý của cơ quan chuyên môn về lao động thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.
•  Công việc được sử dụng người từ đủ 13 tuổi đến dưới 15 tuổi làm việc: Chỉ được làm công việc nhẹ theo danh mục do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành.
• Công việc được sử dụng người từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi: Chỉ được làm công việc phù hợp với sức khỏe để bảo đảm sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách trừ những công việc bị cấm sử dụng người lao động chưa thành niên theo điều 147 Bộ luật lao động 2019

6.  Xử phạt doanh nghiệp vi phạm các quy định về lao động chưa thành niên   

 Căn cứ điều 29 nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định về xử lý vi phạm về lao động chưa thành niên như sau:

     - Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có hành vi không lập sổ theo dõi riêng hoặc có lập sổ theo dõi riêng nhưng không ghi đầy đủ nội dung theo quy định tại khoản 3 Điều 144 của Bộ luật Lao động khi sử dụng lao động chưa thành niên hoặc không xuất trình sổ theo dõi khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu.

     - Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:

• Sử dụng lao động chưa thành niên mà chưa có sự đồng ý của cha, mẹ hoặc người giám hộ của người chưa thành niên đó;
• Sử dụng người chưa đủ 15 tuổi làm việc mà: giao kết hợp đồng lao động không bằng văn bản với người chưa đủ 15 tuổi và người đại diện theo pháp luật của người đó; bố trí thời giờ làm việc ảnh hưởng đến thời gian học tập của người chưa đủ 15 tuổi; không có giấy khám sức khỏe của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền xác nhận sức khỏe của người chưa đủ 15 tuổi phù hợp với công việc; không tổ chức kiểm tra sức khỏe định kỳ ít nhất 01 lần trong 06 tháng hoặc không bảo đảm điều kiện làm việc, an toàn, vệ sinh lao động phù hợp với lứa tuổi;
• Sử dụng lao động chưa thành niên làm việc quá thời giờ làm việc quy định tại Điều 146 của Bộ luật Lao động;
• Sử dụng người chưa đủ 15 tuổi làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm;
• Sử dụng người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi làm thêm giờ hoặc làm việc vào ban đêm trong những nghề, công việc không được pháp luật cho phép.

      - Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 75.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:

• Sử dụng người từ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi làm công việc ngoài danh mục được pháp luật cho phép theo quy định tại khoản 3 Điều 143 của Bộ luật Lao động;
• Sử dụng người chưa đủ 13 tuổi làm công việc ngoài danh mục được pháp luật cho phép theo quy định tại khoản 3 Điều 145 của Bộ luật Lao động hoặc sử dụng người chưa đủ 13 tuổi làm công việc được pháp luật cho phép mà chưa được sự đồng ý của cơ quan chuyên môn về lao động thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh;
• Sử dụng người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi làm các công việc bị cấm hoặc làm việc tại nơi làm việc bị cấm quy định tại Điều 147 của Bộ luật Lao động nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.

     Kết luận để bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp của người lao động cũng như người sử dụng lao động không vi phạm  vào điều pháp luật cấm. Khi sử dụng lao động là người chưa thành niên ta cận lưu ý về chủ thể, giao kết hợp đồng với người chưa thành niên, những công việc người chưa thành niên được làm và những công việc bị cấm, trách nhiệm của người sử dụng lao động với người lao động chưa thành niên, thời gian làm việc của người chưa thành niên và đặc biệt các trường hợp doanh nghiệp sẽ bị xử phạt khi vi phạm điều luật quy định về lao động chưa thành niên. Tuy nhiên theo tuỳ trường hợp cụ thể để áp dụng luật và không phải công ty nào hay người lao động tuân thủ đúng quy định pháp luật.

      Bài viết tham khảo:

• Tư vấn soạn thảo HĐLĐ với lao động chưa thành niên 2019
• Nguyên tắc sử dụng lao động là người chưa thành niên
• Dịch vụ soạn thảo hợp đồng lao động

     Liên hệ Luật sư tư vấn về người lao động chưa thành niên

     Nếu bạn đang gặp vướng mắc về người lao động chưa thành niên mà không thể tự mình giải quyết được, thì bạn hãy gọi cho Luật sư. Luật sư luôn sẵn sàng đồng hành, chia sẻ, giúp đỡ, hỗ trợ tư vấn cho bạn về người lao động chưa thành niên. Bạn có thể liên hệ với Luật sư theo những cách sau:

• Luật sư tư vấn miễn phí qua tổng đài: 19006500 
• Tư vấn qua Zalo: Số điện thoại zalo Luật sư: 0931191033
• Tư vấn qua Email: Gửi câu hỏi tới địa chỉ Email: [email protected]

     Xin chân thành cảm ơn sự đồng hành của quý khách. 

     Trân trọng!   

Chuyên viên: Lan Anh