DI CHÚC VỀ QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT

Câu hỏi của bạn:

     Tôi có 1 số vấn đề rất mong được giải đáp. Vấn đề như sau: bố tôi đang mắc bệnh hiểm nghèo và đã yếu rồi, nên ông đã viết di chúc để lại. Khi viết di chúc ông vẫn đang còn đang minh mẫn, nhưng do không thể viết được nên bố tôi đã nhờ em trai của ông tức là chú ruột của tôi viết. Và trong di chúc có nói đến việc chia tài sản đó là đất ở cho các anh em tôi. Nhưng vì người em thứ trong gia đình tôi trước đây đã lấy bìa đất đi và đang giữ nhưng không ai biết được bản bìa đất đó đang ở đâu cả ngoài người em trai tôi.

     Nếu như sau này chia đất nhưng người đó không trả lại bìa đất thì có được không ạ. Và nếu không có bìa đất đó thì bản di chúc có giá trị không ạ. Vậy tôi kính mong luật sư giải đáp giúp tôi. Tôi xin cảm ơn!

Câu trả lời của Luật sư:

     Chào bạn, Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về cho chúng tôi qua địa chỉ Email: lienhe@luattoanquoc.com. Với câu hỏi của bạn chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn như sau:

Cơ sở pháp lý

• Luật đất đai 2013;
• Bộ luật dân sự 2015.

Nội dung tư vấn di chúc về quyền sử dụng đất

1. Hồ sơ thực hiện thủ tục nhận di sản thừa kế là quyền sử dụng đất theo di chúc

     Khi thực hiện thủ tục cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do nhận di sản thừa kế theo di chúc, hồ sơ bạn phải nộp ngoài bản di chúc có hiệu lực theo quy định của pháp luật, bắt buộc phải có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Như vậy, khi không có sổ đỏ để chứng minh bố bạn là chủ sở hữu hợp pháp của mảnh đất này, gia đình bạn sẽ không thực hiện được việc chuyển quyền sử dụng đất.

     Theo thông tin bạn cung cấp, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của gia đình bạn bị người khác giữ. Nếu đã dùng các biện pháp nhờ chính quyền địa phương hòa giải mà họ không chịu trả, bố bạn có thể làm thủ tục cấp lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do bị mất. Sau khi niêm yết thông báo về việc mất giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại UBND cấp xã trong thời hạn 30 ngày, cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ hủy phôi giấy chứng nhận trên sổ cũ và cấp lại giấy chứng nhận quyền sử dụng quyền sử dụng đất cho gia đình bạn. Khi đó, sổ cũ họ đang giữ không có giá trị. [caption id="attachment_81541" align="aligncenter" width="450"] Di chúc về quyền sử dụng đất[/caption]

2. Điều kiện có hiệu lực lập di chúc về quyền sử dụng đất

     Theo điều 628 Bộ luật dân sự 2015, hình thức của di chúc bằng văn bản bao gồm:

• Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng.
• Di chúc bằng văn bản có người làm chứng.
• Di chúc bằng văn bản có công chứng.
• Di chúc bằng văn bản có chứng thực.

     Do bố bạn không thể viết được bản di chúc nên đã nhờ chú bạn viết là di chúc có người làm chứng. Di chúc này phải có ít nhất hai người làm chứng không, chữ ký của bố bạn và những người làm chứng theo quy định tại điều 634 Bộ luật dân sự 2015:

     “Điều 634. Di chúc bằng văn bản có người làm chứng

     Trường hợp người lập di chúc không tự mình viết bản di chúc thì có thể tự mình đánh máy hoặc nhờ người khác viết hoặc đánh máy bản di chúc, nhưng phải có ít nhất là hai người làm chứng. Người lập di chúc phải ký hoặc điểm chỉ vào bản di chúc trước mặt những người làm chứng; những người làm chứng xác nhận chữ ký, điểm chỉ của người lập di chúc và ký vào bản di chúc."

     Tuy nhiên, đối với di chúc có di sản là quyền sử dụng đất phải đáp ứng điều kiện về hình thức theo quy định tại điểm c khoản 03 điều 167 của Luật đất đai 2013 như sau:

     “c) Văn bản về thừa kế quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất được công chứng hoặc chứng thực theo quy định của pháp luật về dân sự;”

     Di chúc của bố bạn phải được lập thành văn bản, và được công chứng chứng thực tại tổ chức hành nghề công chứng là Văn phòng công chứng hoặc Phòng công chứng cấp huyện hoặc chức thực tại UBND cấp xã nơi có đất. Khi đó, Công chứng viên hoặc công chức tư pháp mới xác định được bố bạn có đủ điều kiện để lập bản di chúc này theo quy định của pháp luật hay không? Tức là tại thời điểm lập di chúc bố bạn vẫn còn minh mẫn, sáng suốt; không bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép. 

     Ngoài ra, khi công chứng di chúc về quyền sử dụng đất, bố bạn phải xuất trình giấy tờ chứng minh quyền sử là giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Như vậy, bố bạn phải làm thủ tục cấp lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do bị mất trước khi lập và công chứng di chúc theo quy định của pháp luật.

     Như vậy, khi bố bạn mất là thời điểm mở thừa kế, chỉ có di chúc có chú bạn làm chứng mà không được công chứng, chứng thực sẽ không đủ điều kiện để gia đình bạn làm thủ tục nhận di sản thừa kế là quyền sử dụng đất theo di chúc. Khi đó, việc phân chia di sản thừa kế là quyền sử dụng đất sẽ thực hiện theo quy định của pháp luật.

     Một số bài viết có nội dung tham khảo: 

• Di chúc về thừa kế quyền sử dụng đất có người làm chứng
• Nhận thừa kế quyền sử dụng đất khi không có di chúc như thế nào?

     Để được tư vấn chi tiết về di chúc về quyền sử dụng đất, quý khách vui lòng liên hệ tới tổng đài tư vấn pháp luật bảo hiểm 24/7: 19006500 để được luật sư tư vấn hoặc gửi câu hỏi về địa chỉ Gmail: lienhe@luattoanquoc.com. Chúng tôi sẽ giải đáp toàn bộ câu hỏi của quý khách một cách tốt nhất. Xin chân thành cảm ơn..

     Trân trọng./.