LẤN CHIẾM ĐẤT BỊ XỬ PHẠT NHƯ THẾ NÀO THEO PHÁP LUẬT HIỆN HÀNH

Câu hỏi của bạn:

     Nhà tôi có một mảnh đất diện tích trên 400 m2. Vào năm 1988 bố tôi là 1 sĩ quan quân đội có quyết định tạm cấp 2 lô đất sát nhau với diện tích 14m x 14m. Và đã ở và sử dụng nó. Đến tháng 8 năm 1993 bố tôi lại có quyết định cấp một lô với diện tích 229 m2 chồng lên 2 lô tạm cấp trước. Và tờ quyết định sau không phủ nhận lên 2 tờ tạm cấp trước (quyết định là do tổng tư lệnh Binh đoàn cấp). Cùng thời điểm đó thành phố có quy hoạch làm đường đi qua nhà tôi, đến năm 1994 chủ tịch thành phố duyệt quy hoạch đó. Nên bố tôi đã làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với diện tích 176m2. So với quyết định cấp còn thiếu của bố tôi 53m2. Đến nay khi nhà nước thu hồi đất để làm đường UBND phường đã quy cho bố tôi là lấn chiếm phần đất đã được quy hoạch mà nhà tôi đã sử dụng ổn định từ năm 1988 (phần đất có giấy tạm cấp). Và không bồi thường cho nhà tôi phần đất đó, chỉ bồi thường về phần hoa màu trên đất. Vậy xin hỏi luật sư như thế bố tôi có phải là lấn chiếm không, và có được đền bù phần đất đó không.

Câu trả lời của luật sư:

     Chào bạn, Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về cho chúng tôi qua địa chỉ Email: [email protected]. Với câu hỏi của bạn về. Lấn chiếm đất bị xử phạt như thế nào theo pháp luật hiện hành, chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Luật đất đai 2013
• Nghị định 102/2014/NĐ- CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai

Nội dung tư vấn:

     1. Quy định của pháp luật về lấn chiếm đất

     Theo thông tin mà bạn cung cấp cho chúng tôi, thửa đất của gia đình bạn được cấp từ năm 1988, luật được áp dụng trong trường hợp này là luật đất đai năm 1987. Tại điều 38 luật đất đai 1987 quy định đất này có thể được ghi nhận là đất quốc phòng, an ninh và "Việc sử dụng đất vào mục đích an ninh, quốc phòng phải tuân theo đúng quy hoạch, kế hoạch đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xét duyệt. Khi sử dụng đất phải triệt để tiết kiệm và hạn chế đến mức thấp nhất những trở ngại cho việc sử dụng đất đai của vùng lân cận" => Nếu đất của bạn thuộc vào trường hợp là đất quốc phòng an ninh thì quyết định giao đất, cấp đất sẽ phải thực hiện đúng theo kế hoạch, quy hoạch đã được phê duyệt. Trường hợp giao đất không đúng thẩm quyền, không đúng kế hoạch sẽ không được ghi nhận là sử dụng đất hợp pháp và do đó không thể ghi nhận tính pháp lý của các sự kiện pháp lý của thửa đất đó sau thời điểm được cấp. 

    Thứ hai, văn bản cấp đất mà bố bạn được nhận năm 1988 là văn bản tạm cấp đất. Tới năm 1993 bố bạn mới nhận được quyết định cấp đất chính thức. Theo như thông tin bạn trình bày chúng tôi có thể hiểu bố bạn được cấp hai lần với hai thửa đất khác biệt, thửa đất ban đầu có diện tích 14m x 14m và thửa thứ hai có diện tích 229 m2. Tới năm 1994 bố bạn được thực hiện thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu với diện tích 176m2. Hiện chúng tôi chưa nhận được lý do vì sao bố bạn lại chỉ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với chỉ 176 m2 trong khi quyết định giao đất cho bố bạn là diện tích khác. Cần phải biết nguyên nhân, lý do bố bạn chỉ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với diện tích 176m2 mà không phải là 229 m2 thì mới có thể có căn cứ ghi nhận rằng trường hợp này gia đình nhà bạn có sử dụng đất trái quy định hay không. Bạn có thể trích lục lại hồ sơ thửa đất của gia đình nhà mình để kiểm tra, đối chiếu hồ sơ quản lý đất đai tại cơ quan Nhà nước có thẩm quyền (cơ quan tài nguyên môi trường) với diện tích thực tế đang sử dụng trước khi tiến hành các thủ tục cần thiết bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho gia đình bạn.

     Thứ ba, hiện nay đất của gia đình bạn đang bị thu hồi với diện tích thu hồi là 176m2, thiếu 53m2 như giấy tờ bố bạn được giao năm 1993. Nếu từ năm 1993 tới nay gia đình bạn sử dụng ổn định toàn bộ phần diện tích 229m2, không tranh chấp, không vi phạm pháp luật đất đai thì ban giải phóng mặt bằng ghi nhận đất đó lấn chiếm là chưa có căn cứ pháp lý rõ ràng. Như chúng tôi đã tư vấn, vướng mắc trong trường hợp này là tại sao khi cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu gia đình bạn lại kê khai với 176m2 mà không theo giấy tờ được cấp? chi tiết này cần phải được làm rõ. [caption id="attachment_58365" align="aligncenter" width="312"] Lấn chiếm đất bị xử phạt như thế nào[/caption]

     2. Lấn chiếm đất bị xử phạt như thế nào theo quy định pháp luật hiện hành

     Nghị định 102/2014/NĐ- CP quy định tại điều 3 "Giải thích từ ngữ" thì lấn, chiếm đất được định nghĩa như sau:

     "1. Lấn đất là việc người đang sử dụng đất tự chuyển dịch mốc giới hoặc ranh giới thửa đất để mở rộng diện tích đất.

     2. Chiếm đất là việc sử dụng đất mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép hoặc việc sử dụng đất do được Nhà nước giao, cho thuê nhưng hết thời hạn giao, cho thuê đất không được Nhà nước gia hạn sử dụng mà không trả lại đất hoặc sử dụng đất khi chưa thực hiện thủ tục giao đất, cho thuê đất theo quy định của pháp luật về đất đai."

     => Như vậy, trường hợp gia đình bạn vẫn đang sử dụng đất theo đúng giấy tờ được giao, sử dụng ổn định, không tranh chấp, đúng mục đích, thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ tài chính...tới thời điểm cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì lý do không cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng với diện tích 229m2 cho gia đình bạn là chưa hợp lý. Lúc này, như chúng tôi đã tư vấn, trước hết, bạn cần phải xem xét lại toàn bộ hồ sơ về thửa đất của gia đình, gồm: hồ sơ địa chính và sổ địa chính, trích lục bản đồ địa chính, hồ sơ gốc đăng ký, cấp giấy chứng nhận (bạn có thể thực hiện thủ tục hành chính xin trích lục các hồ sơ này tại cơ quan tài nguyên môi trường nơi làm thủ tục cấp sổ lần đầu cho gia đình) để xác nhận lại việc sử dụng đất của gia đình với 229m2 có phải là hành vi lấn, chiếm đất đang có quy hoạch như được thông báo hay không.

     Gia đình bạn cũng có thể làm đơn yêu cầu ban giải phóng mặt bằng, hỗ trợ tái định cư ghi trả lời bằng văn bản cho bạn căn cứ đền bù bồi thường về đất và căn cứ xác định rõ việc lấn, chiếm đất của gia đình.

     Theo quy định của luật đất đai 2013, điều kiện để được đền bù bằng đất là khi người sử dụng đất đã có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc đủ điều kiện được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà chưa được cấp giấy chứng nhận. Thửa đất mà gia đình bạn phải đáp ứng được điều kiện luật định thì mới được đảm bảo quyền được bồi thường khi thu hồi đất. Mặt khác, nếu như đất mà gia đình bạn sử dụng là đất lấn, chiếm thì sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo nghị định 102/2014/NĐ- CP.

     Một số bài viết cùng chuyên mục tham khảo:

• Xây dựng nhà tạm trên đất nông nghiệp và trồng cây lâu năm trên đất nông nghiệp có bị xử phạt không?
• Thủ tục thu hồi đất đai được thực hiện như thế nào?