PHÂN BIỆT TRANH CHẤP LAO ĐỘNG TẬP THỂ VỀ QUYỀN VÀ TRANH CHẤP LAO ĐỘNG TẬP THỂ VỀ LỢI ÍCH 

Câu trả lời của luật sư:

     Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi yêu cầu tư vấn về phân biệt tranh chấp lao động tập thể về quyền với tranh chấp lao động tập thể về lợi ích. Chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn về phân biệt tranh chấp lao động tập thể về quyền với tranh chấp lao động tập thể về lợi ích như sau:

Căn cứ pháp lý:

• bộ luật lao động năm 2012

1. Tranh chấp lao động là gì?

       Trong quá trình giao kết và thực hiện hợp đồng lao động rất khó để người lao động và người sử dụng lao động cùng thống nhất được tất cả các vấn đề liên quan đến quá trình thực hiện công việc. Khi đó việc xảy ra các tranh chấp giữa các bên là vấn đề khó tránh khỏi.

      Tranh chấp lao động được hiểu là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ và lợi ích phát sinh giữa các bên trong quan hệ lao động. khi đó sẽ tranh chấp về các vấn đề liên quan đến quá trình lao động, tức là quá trình xác lập, duy trì, chấm dứt mối quan hệ lao động giữa các bên. Không chỉ vậy, tranh chấp lao động còn bao gồm các xung đột liên quan đến việc làm, học nghề, quan hệ đại diện lao động,... tức là những vấn đề liên quan đến quyền và lợi ích của người lao động và người sử dụng lao động.

       Tranh chấp lao động bao gồm tranh chấp lao động cá nhân giữa người lao động với người sử dụng lao động và tranh chấp lao động tập thể giữa tập thể lao động vớ người sử dụng lao động. Trong tranh chấp lao động tập thể được chia làm hai loại, tranh chấp lao động tập thể về quyền và tranh chấp lao động tập thể về lợi ích.

2. Phân biệt tranh chấp lao động tập thể về quyền và tranh chấp lao động tập thể về lợi ích 

     Điểm giống nhau hai loại này đều thuộc loại tranh chấp lao động tập thể. Chủ thể của tranh chấp lao động tập thể là nhiều người lao động hay đại diện người lao động với người sử dụng lao động. Nhằm mục đích đòi quyền, lợi ích gắn liền với tập thể của người lao động. 

     Bên cạnh đó còn có những điểm khác nhau đước so sánh chi tiết trong từng mục dưới đây.

2.1 Căn cứ phát sinh tranh chấp lao động tập thể về quyền, lợi ích

     Tranh chấp lao động tập thể về quyền: phát sinh trên cơ sở quyền và nghĩa vụ của các bên trong quan hệ lao động đã được ghi nhận trong các văn bản có liên quan: quy định của Bộ luật lao động; các quy định trong thỏa ước lao động tập thể, nội quy lao động, quy chế, thỏa thuận hợp pháp khác. Có thể hiểu một cách đơn giản là những nội dung được ghi nhận trong các văn bản trên tập thể người lao động và người sử dụng lao động có cách hiểu khác nhau dẫn đến có những cách áp dụng khác nhau tác động tiêu cực đến phía bên kia dẫn đến những mâu thuẫn, xung đột.

     Tranh chấp lao động tập thể về lợi ích: phát sinh trên cơ sở tập thể người lao động không thỏa mãn với những điều kiện lao động hiện tại của họ, mong muốn xác lập những điều kiện lao động mới tốt hơn. Nói cách khác, tập thể người lao động và người sử dụng lao động phát sinh tranh chấp không trên những quy định đã có mà phát sinh dựa trên tình trạng thực tế. Yêu cầu thêm các điều kiện mới so với các quy định, thỏa thuận đã có trước đó. Đời hỏi quyền về lợi ích của tập thể người lao động đối với người sử dụng lao động.

2.2 Nguyên nhân phát sinh tranh chấp

      Trong thời gian gần đây các vụ xảy ra tranh chấp lao động  thường xảy ra chủ yếu ở các khu công nghiệp. Nguyên nhân chủ yếu ở đây thường là về vấn đề lương, thưởng, lương tối thiểu vùng cho người lao động chưa được điều chỉnh hợp lý và kịp thời, nhiều doanh nghiệp và người lao động còn xảy ra tranh chấp về tăng ca, …

        Các tranh chấp lao động tập thể về lợi ích luôn phát sinh từ những bất đồng giữa tập thể người lao động và người sử dụng lao trong việc tập thể người lao động yêu cầu người sử dụng lao động cho họ những lời ích mà họ cho rằng mình xứng đáng được hưởng trong quan hệ lao động. Ví dụ: tập thể lao động yêu cầu tiền thưởng cuối năm; yêu cầu người sử dụng lao động tăng lương cao hơn mức lương các bên đã thoả thuận.

2.3 Cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp

2.4  Trình tự giải quyết tranh chấp lao động tập thể tại cơ sở

      Theo quy định tại Điều 201 của  Bộ luật lao động năm 2012 đã nêu rõ trình tự giải quyết tranh chấp lao động. Biên bản hòa giải phải nêu rõ loại tranh chấp lao động tập thể.

      Trong trường hợp hoà giải không thành hoặc một trong hai bên không thực hiện các thỏa thuận trong biên bản hòa giải thành thì thực hiện theo quy định sau đây:

       Đối với tranh chấp lao động tập thể về quyền các bên có quyền yêu cầu Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp huyện giải quyết. Đối với tranh chấp lao động tập thể về lợi ích các bên có quyền yêu cầu Hội đồng trọng tài lao động giải quyết.

      Trong trường hợp hết thời hạn giải quyết theo quy định tại khoản 2 Điều 201 của Bộ luật lao động năm 2012 mà hoà giải viên lao động không tiến hành hoà giải thì các bên có quyền gửi đơn yêu cầu Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện giải quyết.Trong thời hạn 02 ngày làm việc, kể từ khi nhận được yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động tập thể Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện có trách nhiệm xác định loại tranh chấp về quyền hoặc lợi ích.

        Trường hợp là tranh chấp lao động tập thể về quyền thì tiến hành giải quyết theo quy định tại điểm a khoản 2 Điều này và Điều 205 của Bộ luật lao động năm 2012.Trường hợp là tranh chấp lao động tập thể về lợi ích thì hướng dẫn ngay các bên yêu cầu giải quyết tranh chấp theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều này.

• Giải quyết tranh chấp lao động tập thể về quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện:

Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động tập thể về quyền, Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp huyện phải tiến hành giải quyết tranh chấp lao động.Tại phiên họp giải quyết tranh chấp lao động phải có đại diện của hai bên tranh chấp. Trường hợp cần thiết, Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp huyện mời đại diện cơ quan, tổ chức có liên quan tham dự phiên họp.Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp huyện căn cứ vào pháp luật về lao động, thoả ước lao động tập thể, nội quy lao động đã được đăng ký và các quy chế, thoả thuận hợp pháp khác để xem xét giải quyết tranh chấp lao động.

Trong trường hợp các bên không đồng ý với quyết định của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc quá thời hạn mà Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện không giải quyết thì các bên có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết.

• Giải quyết tranh chấp lao động tập thể về lợi ích của Hội đồng trọng tài lao động:

 Trong thời hạn là 07 ngày làm việc, kể từ ngày mà nhận được đơn yêu cầu giải quyết, Hội đồng trọng tài lao động phải kết thúc việc hòa giải.Tại phiên họp của Hội đồng trọng tài lao động phải có đại diện của hai bên tranh chấp. Trường hợp cần thiết, Hội đồng trọng tài lao động mời đại diện cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan tham dự phiên họp.Hội đồng trọng tài lao động có trách nhiệm hỗ trợ các bên tự thương lượng, trường hợp hai bên không thương lượng được thì Hội đồng trọng tài lao động đưa ra phương án để hai bên xem xét.Trong trường hợp hai bên tự thỏa thuận được hoặc chấp nhận phương án hòa giải thì Hội đồng trọng tài lao động lập biên bản hoà giải thành đồng thời ra quyết định công nhận sự thỏa thuận của các bên.Trường hợp hai bên không thỏa thuận được hoặc một bên tranh chấp đã được triệu tập hợp lệ đến lần thứ hai mà vẫn vắng mặt không có lý do chính đáng thì Hội đồng trọng tài lao động lập biên bản hoà giải không thành.

     Như vậy dù cùng thuộc loại tranh chấp lao động tập thể nhằm lên tiếng bảo vệ cho tập thể  người lao động đối với người sử dụng lao động về quyền lợi ích hợp pháp. Nhưng tuỳ theo từng loại tranh chấp lao động tập thể về quyền và tranh chấp lao động tập thể về lợi ích mà có những quy định pháp luật, căn cứ phát sinh, ...thẩm quyền sử lý tranh chấp khách nhau.  

• Tranh chấp lao động tập thể thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án
• Dịch vụ tư vấn giải quyết tranh chấp lao động 2019

Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn./.

Chuyên viên: Lan Anh