Câu trả lời của Luật sư:

     Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về hủy quá trình đóng BHXH do công ty nợ bảo hiểm được không, chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn về vấn đề này như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Luật Bảo hiểm xã hội 2014
• Bộ Luật Lao động 2019
• Công văn 3663/BHXH-THU về việc hướng dẫn nghiệp vụ liên quan đến gộp sổ BHXH của người lao động có nhiều sổ

Nội dung tư vấn:

1. Hủy quá trình đóng BHXH là gì?

     Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội.

     Quá trình đóng bảo hiểm xã hội do các đối tượng tham gia bảo hiểm bắt buộc phải đóng bao gồm người lao động (gồm cả NLĐ là công dân Việt Nam và NLĐ là người nước ngoài) và người sử dụng lao động.

     Hủy quá trình đóng bảo hiểm xã hội là thủ tục người lao động làm đơn cam kết không thừa nhận quá trình tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp của mình. Và việc hủy quá trình đóng BHXH thì người lao động sẽ không được hưởng quyền lợi gì trong thời gian hủy đó.

2. Hủy quá trình đóng BHXH do công ty nợ bảo hiểm được không?

     Theo quy định tại Khoản 5 Mục I Công văn 3663/BHXH-THU năm 2014 về hướng dẫn nghiệp vụ liên quan đến gộp sổ BHXH của người lao động có nhiều sổ, việc hủy sổ bảo hiểm xã hội được xác định như sau:

     Theo đó, người lao động không thể hủy quá trình đóng bảo hiểm do công ty nợ BHXH. Vì trong quá trình đó, người lao động vẫn đi làm, ký hợp đồng lao động và đóng BHXH theo quy định nên cơ quan BHXH sẽ không giải quyết yêu cầu hủy quá trình đóng BHXH do công ty nợ BHXH. Cơ quan BHXH chỉ hủy quá trình đóng BHXH, BHTN khi người lao động xác định, cam kết quá trình đóng tại công ty đó không phải của cá nhân mình mà do người khác lạm dụng hồ sơ cá nhân của người lao động để xin việc mà người lao động không hề biết.

3. Hồ sơ, thủ tục hủy quá trình đóng BHXH

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

      Hồ sơ để làm thủ tục hủy quá trình đóng BHXH gồm:

• Sổ BHXH cần hủy
• Đơn đề nghị mẫu D01-TS 
• Bản sao giấy tờ tùy thân: CMND/CCCD/ hộ chiếu, sổ hộ khẩu bản gốc để xác nhận.

Bước 2: Nộp hồ sơ

     Người lao động nộp hồ sơ trực tiếp tại cơ quan BHXH cấp quận/huyện hoặc tỉnh thành phố nơi mình đăng ký tham gia BHXH ở đơn vị cũ. 

Bước 3: Chờ kết quả

     Sau khi giải quyết xong, cơ quan BHXH xác nhận đã hủy quá trình đóng BHXH.

      Lưu ý: khi người lao động hủy quá trình đóng BHXH thì quãng thời gian tham gia BHXH do công ty nợ trước đây sẽ bị hủy. Do đó, người lao động sẽ không được hưởng chế độ với quãng thời gian này. 

     Người lao động khi thực hiện trình tự thủ tục để xin hủy quá trình đóng bảo hiểm xã hội thì không mất bất kỳ khoản phí hành chính nào. Tất cả các khoản chi phí này sẽ do ngân sách bảo hiểm chi trả để bảo đảm thực hiện các trình tự thủ tục theo luật định.

4. Hỏi đáp về hủy quá trình đóng BHXH do công ty nợ bảo hiểm được không

Câu hỏi 1: Có được chốt sổ khi công ty đã phá sản nhưng còn nợ tiền bảo hiểm xã hội?

     Theo điểm a khoản 3 Điều 48 Bộ luật Lao động năm 2019 và khoản 5 Điều 21 Luật BHXH năm 2014, việc chốt sổ BHXH là trách nhiệm của người sử dụng lao động, được thực hiện dưới sự phối hợp với cơ quan BHXH.

     Do đó, nếu đã nghỉ việc nhưng chưa chốt sổ BHXH ở công ty cũ, người lao động vẫn phải quay lại đó để yêu cầu chốt sổ BHXH.

     Tuy nhiên với trường hợp công ty cũ đã phá sản, người lao động không thể liên hệ để làm thủ tục chốt sổ thì có thể thực hiện quyền khiếu nại đến cơ quan có thẩm quyền để yêu cầu giải quyết.

     Căn cứ Điều 119 Luật BHXH năm 2014, khi công ty đã phá sản, tức không còn tồn tại, người lao động có thể khiếu nại trực tiếp đến cơ quan quản lý nhà nước về lao động cấp huyện, cụ thể là Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội nơi công ty cũ đặt trụ sở để yêu cầu giải quyết việc chốt sổ. Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội tiến hành xác minh và liên hệ với cơ quan BHXH để chốt sổ BHXH cho người lao động.

     Trường hợp công ty cũ đã phá sản mà vẫn còn đang nợ tiền bảo hiểm, cơ quan BHXH sẽ chỉ xác nhận sổ BHXH đến thời điểm đã đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp (theo khoản 1 Điều 46 Quyết định 595/QĐ-BHXH, sửa đổi bởi Khoản 72 Điều 1 Quyết định 505/QĐ-BHXH).

     Nếu sau này thu hồi được số tiền còn nợ BHXH thì sẽ xác nhận bổ sung trên sổ BHXH cho người lao động.

Câu hỏi 2: Doanh nghiệp được phép nợ BHXH trong bao lâu?

     Theo Khoản 1 Điều 7 Quyết định 595, nếu lựa chọn phương thức đóng hằng tháng thì chậm nhất đến ngày cuối cùng của tháng, người sử dụng lao động phải đóng BHXH bắt buộc. Trường hợp chọn đóng 01 tháng hoặc 06 tháng thì doanh nghiệp phải đóng BHXH chậm nhất đến ngày cuối cùng của phương thức đóng đó.

     Theo Khoản 3 Điều 7 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định thì doanh nghiệp được nợ BHXH đến dưới 30 ngày. Nếu chậm nộp BHXH từ 30 ngày trở lên thì sẽ phải nộp đủ số tiền chưa đóng và nộp thêm số tiền lãi cho Qũy BHXH, đồng thời còn có thể bị xử lý theo quy định của pháp luật liên quan.

Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn./.