Quy định về trường hợp trẻ chưa thành niên thừa kế đất đai theo di chúc

15:28 04/09/2020

Thừa kế không phụ thuộc vào độ tuổi nhưng đối với trẻ chưa thành niên thừa kế đất đai thì cần có người đại diện để tham gia vào các giao dịch dân sự.

Quy định về trường hợp trẻ chưa thành niên thừa kế đất đai theo di chúc
trẻ chưa thành niên thừa kế đất đai
Pháp luật dân sự
19006500
Tác giả:
Đánh giá bài viết

TRẺ CHƯA THÀNH NIÊN THỪA KẾ ĐẤT ĐAI

Câu hỏi của bạn về trẻ chưa thành niên thừa kế đất đai

Xin chào Luật sư. Dạ cho em hỏi là mẹ chồng em là bà C (ba chồng đã mất) đang đứng mua một mảnh đất và bà muốn lập di chúc để lại cho cháu nội, bé chỉ mới 2 tuổi tên là P, hiện đang ở với mẹ bé là L, cha chết cách đây 3 năm, bà C có 7 người con và đã cho tài sản cho các con hết rồi. Cho em hỏi thủ tục để mẹ lập di chúc như thế nào, cần những giấy tờ gì ạ, ai sẽ giữ di chúc, sổ đỏ mảnh đất ạ. Em cám ơn!

Câu trả lời của Luật sư về trẻ chưa thành niên thừa kế đất đai

Chào bạn, Luật Toàn Quốc xin cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về trẻ chưa thành niên thừa kế đất đai, chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn về trẻ chưa thành niên thừa kế đất đai như sau:

1. Căn cứ pháp lý về trẻ chưa thành niên thừa kế đất đai

2. Nội dung tư vấn về trẻ chưa thành niên thừa kế đất đai

Hiện nay bạn đang có nhu cầu tìm hiểu về thủ tục lập di chúc và việc người có quyền đứng tên trên sổ đỏ khi trẻ chưa thành niên thừa kế đất đai. Để làm rõ về câu hỏi của bạn chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn như sau:

2.1. Đối tượng được hưởng thừa kế quyền sử dụng đất

Điều 634 của Bộ luật Dân sự 2015 có chỉ ra rằng di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Như vậy nếu như mẹ chồng của bạn có ý định lập di chúc để lại cho cháu P thì cháu hoàn toàn có thể trở thành đối tượng được hưởng thừa kế quyền sử dụng đất.

Điều này đồng nghĩa với việc sau này khi mẹ chồng của bạn mất đi, cháu sẽ được hưởng di sản là quyền sử dụng mảnh đất đó, với các quyền bao gồm sử dụng, chiếm hữu và định đoạt.

Theo quy định tại khoản 1 Điều 75 Luật Hôn nhân gia đình 2014 thì:

Điều 75. Quyền có tài sản riêng của con

1. Con có quyền có tài sản riêng.

Tài sản riêng của con bao gồm tài sản được thừa kế riêng, được tặng cho riêng, thu nhập do lao động của con, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng của con và thu nhập hợp pháp khác. Tài sản được hình thành từ tài sản riêng của con cũng là tài sản riêng của con.

2. Con từ đủ 15 tuổi trở lên sống chung với cha mẹ phải có nghĩa vụ chăm lo đời sống chung của gia đình; đóng góp vào việc đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình nếu có thu nhập.

3. Con đã thành niên có nghĩa vụ đóng góp thu nhập vào việc đáp ứng nhu cầu của gia đình theo quy định tại khoản 4 Điều 70 của Luật này.

Như vậy chúng tôi xác định trường hợp của bạn là trẻ chưa thành niên thừa kế đất đai.

Tuy nhiên do cháu P chưa thành niên nên theo quy định cháu sẽ không thể tự mình tham gia vào các quan hệ dân sự là bất động sản ở thời điểm này mà cần có người đại diện. Mà theo quy định tại Điều 73 Luật Hôn nhân gia đình thì cha mẹ sẽ là người đại diện theo pháp luật cho trẻ chưa thành niên, do đó chị L sẽ là người đại diện theo pháp luật của cháu P. [caption id="attachment_201908" align="aligncenter" width="550"] Trẻ chưa thành niên thừa kế đất đai[/caption]

2.2. Thủ tục lập di chúc cho trẻ chưa thành niên thừa kế đất đai

Thủ tục lập di chúc cho trẻ chưa thành niên thừa kế đất đai về cơ bản không có quá nhiều khác biệt so với thủ tục lập di chúc thông thường. Để hiểu rõ hơn về vấn đề này chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn như sau.

Theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015 thì di chúc hiện nay phải được lập bằng văn bản và để di chúc có tính hợp pháp thì phải thỏa mãn các điều kiện sau đây:

Điều 630. Di chúc hợp pháp

1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:

a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;

b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.

2. Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.

3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.

4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.

5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.

Như vậy, hiện nay nếu mẹ chồng bạn minh mẫn, sáng suốt, không bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép và muốn lập di chúc thì việc lập di chúc không có gì khó khăn cả. Nội dung của di chúc sẽ bao gồm:

Ngày, tháng, năm lập di chúc;
Họ, tên và nơi cư trú của người lập di chúc;
Họ, tên người, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản;
Di sản để lại và nơi có di sản.

Mẹ chồng của bạn có thể tự mình lập di chúc hoặc lập di chúc tại tổ chức hành nghề công chứng hoặc Ủy ban nhân dân cấp xã đều được. Tuy nhiên để thuận tiện và tránh phát sinh những rắc rối về sau này, chúng tôi có lời khuyên gia đình nên để bà lập di chúc tại tổ chức hành nghề công chứng hoặc Ủy ban nhân dân cấp xã.

Điều 636 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau về thủ tục lập chúc:

Điều 636. Thủ tục lập di chúc tại tổ chức hành nghề công chứng hoặc Ủy ban nhân dân cấp xã

Việc lập di chúc tại tổ chức hành nghề công chứng hoặc Ủy ban nhân dân cấp xã phải tuân theo thủ tục sau đây:

1. Người lập di chúc tuyên bố nội dung của di chúc trước công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã. Công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã phải ghi chép lại nội dung mà người lập di chúc đã tuyên bố. Người lập di chúc ký hoặc điểm chỉ vào bản di chúc sau khi xác nhận bản di chúc đã được ghi chép chính xác và thể hiện đúng ý chí của mình. Công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã ký vào bản di chúc.

2. Trường hợp người lập di chúc không đọc được hoặc không nghe được bản di chúc, không ký hoặc không điểm chỉ được thì phải nhờ người làm chứng và người này phải ký xác nhận trước mặt công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã. Công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã chứng nhận bản di chúc trước mặt người lập di chúc và người làm chứng.

Như vậy, các bước để lập di chúc sẽ bao gồm:

- Bước 1: Người lập di chúc tuyên bố nội dung của di chúc trước công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã.

- Bước 2: Công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã ghi chép lại nội dung mà người lập di chúc đã tuyên bố.

- Bước 3: Người lập di chúc ký tên, điểm chỉ vào bản di chúc sau khi nghe, đọc lại và xác nhận nội dung của bản di chúc đã được ghi chép chính xác và thể hiện đúng ý chí của mình.

- Bước 4: Công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã ký vào bản di chúc.

Các giấy tờ cần chuẩn bị khi thực hiện thủ tục lập di chúc gồm có:

+ Chứng minh nhân dân/ Hộ chiếu của người lập di chúc;

+ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất;

+ Giấy tờ chứng minh tài sản chung/ riêng ( nếu có)

+ Giấy tờ chứng minh mối quan hệ giữa mẹ chồng bạn, cháu P và chị L (mẹ của cháu P).

Như vậy, để có thể lập di chúc cho trẻ chưa thành niên thừa kế đất đai thì ngoài những giấy tờ và thủ tục thông thường thì cần thêm sự có mặt của người đại diện theo pháp luật cho trẻ, người này sẽ thay mặt trẻ thực hiện các thủ tục cần thiết. [caption id="attachment_201907" align="aligncenter" width="500"] Trẻ chưa thành niên thừa kế đất đai[/caption]

2.3. Người có quyền lưu giữ bản di chúc

Sau khi hoàn thành các thủ tục lập di chúc thì mẹ chồng của bạn có thể tự giữ nó, ngoài ra bà cũng có thể nhờ một người khác giữ bản di chúc. Về vấn đề này, Điều 641 Bộ luật Dân sự 2015 có quy định như sau:

Điều 641. Gửi giữ di chúc

1. Người lập di chúc có thể yêu cầu tổ chức hành nghề công chứng lưu giữ hoặc gửi người khác giữ bản di chúc.

2. Trường hợp tổ chức hành nghề công chứng lưu giữ bản di chúc thì phải bảo quản, giữ gìn theo quy định của Bộ luật này và pháp luật về công chứng.

3. Người giữ bản di chúc có nghĩa vụ sau đây:

a) Giữ bí mật nội dung di chúc;

b) Giữ gìn, bảo quản bản di chúc; nếu bản di chúc bị thất lạc, hư hại thì phải báo ngay cho người lập di chúc;

c) Giao lại bản di chúc cho người thừa kế hoặc người có thẩm quyền công bố di chúc, khi người lập di chúc chết. Việc giao lại bản di chúc phải được lập thành văn bản, có chữ ký của người giao, người nhận và trước sự có mặt của ít nhất hai người làm chứng.

Như vậy việc chọn ai giữ bản di chúc là hoàn toàn phụ thuộc vào mong muốn của mẹ chồng bạn, người đó sẽ có trách nhiệm cất giữ và bảo quản di chúc.

2.4. Ai là người đứng tên sổ đỏ khi trẻ chưa thành niên thừa kế đất đai

Theo quy định tại Điều 3 Luật Đất đai hiện nay thì giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (còn được gọi là sổ đỏ) được cấp cho người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, quyền sở hữu tài sản khác gắn liền với đất.

Như vậy, tính đến thời điểm hiện tại người có quyền sử dụng mảnh đất vẫn đang là mẹ chồng của bạn. Cháu P chỉ thực sự là người được thừa kế và có quyền sử dụng mảnh đất khi di chúc có hiệu lực. Như vậy sau khi mẹ chồng của bạn mất và sau khi mở thừa kế thì cháu P mới có quyền được hưởng di sản là mảnh đất theo di chúc.

Khi đó bạn sẽ phải làm thủ tục đăng ký biến động đất đai và chuyển quyền sử dụng đất, để có thể thuận tiện cũng như nhanh chóng giải quyết vấn đề bạn hãy liên hệ với Công ty Luật Toàn quốc, các Luật sư của chúng tôi sẽ cho bạn lời khuyên hiệu quả nhất cũng như giúp bạn giải quyết những khó khăn về mặt thủ tục.

Còn ở thời điểm hiện tại, người đang đứng tên trên sổ đỏ vẫn sẽ là mẹ chồng của bạn.

KẾT LUẬN: Như vậy, để có thể thực hiện mong muốn của mình, mẹ chồng của bạn cần lập di chúc, trong đó nêu rõ sẽ để lại mảnh đất sẽ thuộc về ai, người giữ bản di chúc có thể là mẹ chồng bạn hoặc một bên thứ ba khác. Còn hiện nay người đang đứng tên trên sổ đỏ vẫn là mẹ chồng của bạn.

Bài viết tham khảo:

Để được tư vấn chi tiết về trẻ chưa thành niên thừa kế đất đai quý khách vui lòng liên hệ tới Tổng đài tư vấn Luật dân sự: 19006500 để được tư vấn chi tiết hoặc gửi câu hỏi về Email: lienhe@luattoanquoc.com. Chúng tôi sẽ giải đáp toàn bộ câu hỏi của quý khách một cách tốt nhất.

Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn./.

Chuyên viên: Hải Quỳnh

Gọi cho luật sư

Tư vấn qua Zalo

Yêu cầu dịch vụ

Soạn đơn/Hợp đồng