PHÂN CHIA DI SẢN KHI VỢ VÀ CON KHÔNG ĐƯỢC HƯỞNG DI SẢN THEO DI CHÚC

Câu hỏi của bạn:

     A chết để lại di sản thừa kế gồm 1 ngôi nhà trị giá 500 triệu đồng, 1 miếng đất trị giá 200 triệu và tiền mặt 200 triệu. A dùng di chúc của mình để lại cho con trai mình là X (20 tuổi) 200 triệu đồng, số tài sản còn lại A để lại cho B là em gái của A. A còn có vợ là C và con Y (15 tuổi). Tài sản của A được chia như thế nào?

Câu trả lời của Luật sư:

     Chào bạn! Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đề nghị tư vấn luật đến Phòng tư vấn luật qua email- Luật Toàn quốc. Chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn như sau: 

Căn cứ pháp lý:

• Bộ luật dân sự năm 2015

Nội dung tư vấn:

1. Phân chia di sản thừa kế theo di chúc

     Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Người lập di chúc có quyền chỉ định người thừa kế, phân định phần di sản cho từng người thừa kế… Người thành niên có đủ điều kiện theo quy định thì có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình. Theo quy định tại khoản 1 Điều 630 BLDS thì di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:

• Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;
• Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.

     Ngoài ra, đối với di chúc định đoạt các tài sản liên quan đến đất đai, nhà ở thì cần được công chứng hoặc chứng thực để đảm bảo giá trị pháp lý.

     Trong tình huống này, chúng ta coi như di chúc của A để lại đáp ứng được đầy đủ các điều kiện theo quy định pháp luật, là di chúc hợp pháp. Khi đó, di sản sẽ được phân chia theo nội dung di chúc, di sản thừa kế xác định gồm có: 1 ngôi nhà trị giá 500 triệu đồng, 1 miếng đất trị giá 200 triệu và tiền mặt 200 triệu, tổng giá trị là 900 triệu đồng. Theo di chúc thì X được sở hữu 200 triệu đồng, số còn lại là 700 triệu đồng thuộc về B. [caption id="attachment_58780" align="aligncenter" width="360"] Phân chia di sản khi vợ và con không được hưởng di sản theo di chúc[/caption]

2. Phân chia di sản khi vợ và con không được hưởng di sản theo di chúc

     Mặc dù di chúc hợp pháp thì cần tuân thủ nội dung của di chúc, tuy nhiên theo quy định tại Điều 644 BLDS thì quy định những người có quyền thừa kế mà không phụ thuộc vào nội dung của di chúc như sau:

     “1. Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:      a) Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;      b) Con thành niên mà không có khả năng lao động.      2. Quy định tại khoản 1 Điều này không áp dụng đối với người từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 620 hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định tại khoản 1 Điều 621 của Bộ luật này.”

     Trong tình huống xuất hiện vợ của A là C và con của A là Y mới có 15 tuổi (con chưa thành niên). Hai đối tượng này thuộc vào trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 644 BLDS vì họ không được người lập di chúc là A cho hưởng di sản.

     Theo đó, C và Y sẽ được hưởng phần di sản bằng 2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật. Những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất khi di sản được chia theo pháp luật gồm 3 người: C (vợ), X (con) và Y (con) nên suất của một người thừa kế sẽ là 900/3 = 300 triệu, từ đó suy ra 2/3 suất của một người thừa kế là 200 triệu. Như vậy, dù C và Y không được nhắc đến trong di chúc nhưng vẫn sẽ được hưởng di sản thừa kế của A, mỗi người là 200 triệu.

     Sau khi trừ phần của C và Y thì di sản thừa kế của A còn lại là 900 – 400 = 500 triệu. Lúc này, ta tiếp tục xem xét đến phần của B và X, theo như phân tích ở phần 1 thì B được 700 triệu, X được 200 triệu, tính theo tỉ lệ thì số tiền nhận được giữa B và X là 7/2. Vì C và Y được hưởng di sản thừa kế nên B và X sẽ phải dùng chính phần di sản được hưởng của mình để bù vào phần mà C, Y được hưởng theo quy định. Số tiền còn lại là 500 triệu sẽ được chia theo tỉ lệ cho B và X, theo đó B được 7/9 của 500 triệu (khoảng 389 triệu), X được 2/9 của 500 triệu (khoảng 111 triệu).

     Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm bài viết:

• Phân chia di sản thừa kế khi mẹ qua đời để lại di chúc
• Người thuộc diện thừa kế chết sau người để lại di sản thì có được hưởng di sản không?
• Cháu của người để lại di sản có quyền hưởng di sản thừa kế thay mẹ của mình không?

     Trên đây là ý kiến tư vấn pháp luật của chúng tôi về vấn đề phân chia di sản khi vợ và con không được hưởng di sản theo di chúc. Nếu còn bất cứ vướng mắc nào, bạn vui lòng liên hệ tới Tổng đài tư vấn luật dân sự miễn phí 24/7: 19006500 để gặp trực tiếp luật sư tư vấn và  để  yêu cầu  cung cấp dịch vụ. Hoặc Gửi nội dung tư vấn qua email: [email protected]. Chúng tôi rất mong nhận được các ý kiến đóng góp của bạn. Chúng tôi luôn mong nhận được ý kiến đóng góp của mọi người để chúng tôi ngày càng trở lên chuyên nghiệp hơn.

     Xin chân thành cảm ơn sự đồng hành của mọi người.

     Trân trọng ./.

     Liên kết ngoài tham khảo:

• Tư vấn pháp luật đất đai miễn phí 24/7: 1900.6178;
• Tư vấn pháp luật hôn nhân gia đình miễn phí 24/7: 1900.6178;
• Tư vấn pháp luật hình sự miễn phí 24/7: 1900.6178;
• Tư vấn pháp luật lao động miễn phí 24/7: 1900.6178;
• Tư vấn pháp luật dân sự miễn phí 24/7: 1900.6178;
• Tư vấn pháp luật doanh nghiệp miễn phí 24/7: 1900.6178;