Năng lực hành vi dân sự của cá nhân

Câu hỏi của bạn:

     Luật sư giải đáp giúp em thắc mắc: Bộ luật dân sự 2015 quy định như thế nào về năng lực hành vi dân sự của cá nhân và những trường hợp nào là năng lực hành vi dân sự không đầy đủ? Mong luật sư giải đáp. Xin chân thành cảm ơn!

Câu trả lời của Luật sư:

     Chào bạn! Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đề nghị tư vấn luật đến Phòng tư vấn luật qua email- Luật Toàn quốc. Chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn như sau: 

Căn cứ pháp lý:

• Bộ luật dân sự năm 2015;

Nội dung tư vấn về năng lực hành vi dân sự của cá nhân:

1. Năng lực hành vi dân sự của cá nhân là gì?

     Theo quy định tại Điều 19 Bộ luật dân sự về năng lực hành vi dân sự của cá nhân ghi nhận: "Năng lực hành vi dân sự của cá nhân là khả năng của cá nhân bằng hành vi của mình xác lập, thực hiện quyền, nghĩa vụ dân sự".

     Để tham gia vào các quan hệ pháp luật dân sự, mỗi cá nhân đều phải có đủ năng lực pháp luật và năng lực hành vi cần thiết cho quan hệ đó. Pháp luật dân sự quy định, ngay từ khi một cá nhân được sinh ra thì họ đã có khả năng có các quyền và nghĩa vụ dân sự. Các quyền và nghĩa vụ này của mỗi cá nhân là như nhau và chỉ chấm dứt khi người đó chết. Đây chính là năng lực pháp luật dân sự của cá nhân.

     Trong khi đó, năng lực hành vi dân sự là khả năng cá nhân bằng hành vi của mình để tự mình xác lập các quan hệ dân sự và thực hiện các quyền, nghĩa vụ trong quan hệ đó lại được quy định tương đối phức tạp hơn, tùy vào từng trường hợp nhất định mà năng lực hành vi dân sự của mỗi cá nhân không giống nhau. Năng lực hành vi dân sự của cá nhân đầy đủ trong trường hợp người đã thành niên (người từ đủ mười tám tuổi trở lên) và không thuộc trường hợp bị mất hay hạn chế năng lực hành vi dân sự.

     Năng lực hành vi dân sự không đầy đủ trong những trường hợp sau:

• Người chưa thành niên;
• Người mất năng lực hành vi dân sự;
• Người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi;
• Người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự.

2. Năng lực hành vi dân sự không đầy đủ trong trường hợp người chưa thành niên

     Theo quy định tại Điều 21 Bộ luật dân sự, người chưa thành niên là người chưa đủ mười tám tuổi. Mặc dù chưa có đầy đủ năng lực hành vi dân sự để tham gia vào quan hệ pháp luật dân sự nhưng trong một số giao dịch họ được tự mình xác lập hoặc được người đại diện theo pháp luật đồng ý.

• Giao dịch dân sự của người chưa đủ sáu tuổi do người đại diện theo pháp luật của người đó xác lập, thực hiện.
• Người từ đủ sáu tuổi đến chưa đủ mười lăm tuổi khi xác lập, thực hiện giao dịch dân sự phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý, trừ giao dịch dân sự phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày phù hợp với lứa tuổi.
• Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự, trừ giao dịch dân sự liên quan đến bất động sản, động sản phải đăng ký và giao dịch dân sự khác theo quy định của luật phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý.

3. Năng lực hành vi dân sự không đầy đủ trong trường hợp người mất năng lực hành vi dân sự

     Theo quy định tại Điều 22 Bộ luật dân sự: "Khi một người do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, Tòa án ra quyết định tuyên bố người này là người mất năng lực hành vi dân sự trên cơ sở kết luận giám định pháp y tâm thần". Giao dịch dân sự của người mất năng lực hành vi dân sự phải do người đại diện theo pháp luật xác lập, thực hiện.

4. Năng lực hành vi dân sự không đầy đủ trong trường hợp người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi

     Người thành niên do tình trạng thể chất hoặc tinh thần mà không đủ khả năng nhận thức, làm chủ hành vi nhưng chưa đến mức mất năng lực hành vi dân sự thì theo yêu cầu của người này, người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, trên cơ sở kết luận giám định pháp y tâm thần, Tòa án ra quyết định tuyên bố người này là người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi và chỉ định người giám hộ, xác định quyền, nghĩa vụ của người giám hộ theo quy định tại Điều 23 Bộ luật dân sự.

     Giao dịch dân sự của người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi sẽ được thực hiện thông qua người giám hộ và người giám sát người giám hộ do Tòa án chỉ định.

5. Năng lực hành vi dân sự không đầy đủ trong trường hợp người hạn chế năng lực hành vi dân sự

      Người nghiện ma túy, nghiện các chất kích thích khác dẫn đến phá tán tài sản của gia đình thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, Tòa án có thể ra quyết định tuyên bố người này là người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự được quy định tại Điều 24 Bộ luật dân sự.

     Tòa án quyết định người đại diện theo pháp luật của người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự và phạm vi đại diện. Việc xác lập, thực hiện giao dịch dân sự liên quan đến tài sản của người bị Tòa án tuyên bố hạn chế năng lực hành vi dân sự phải có sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật, trừ giao dịch nhằm phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày hoặc luật liên quan có quy định khác.

     Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm bài viết:

• Người bị mất năng lực hành vi dân sự có được kết hôn không?
• Đòi đất của người hạn chế năng lực hành vi dân sự

     Để được tư vấn chi tiết về năng lực hành vi dân sự của cá nhân theo quy định của pháp luật hiện hành quý khách vui lòng liên hệ tới Tổng đài tư vấn pháp luật dân sự 24/7: 1900 6178 để được luật sư tư vấn hoặc gửi câu hỏi về địa chỉ Gmail: [email protected]. Chúng tôi sẽ giải đáp toàn bộ câu hỏi của quý khách một cách tốt nhất.

     Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn./.