LUẬT SƯ RIÊNG CỦA CÔNG CHỨC VIÊN CHỨC 

I – TỘI THAM Ô

    Tội tham ô tài sản là loại tội phạm điển hình trong nhóm tội tham nhũng.  Người phạm tội có hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản mà mình quản lý và hành vi đó có liên quan trực tiếp đến chức vụ, quyền hạn của người phạm tội.

1.1. Dấu hiệu pháp lý của Tội tham ô tài sản

• Lợi dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản mà mình có trách nhiệm quản lý trị giá dưới 2.000.000 đồng nhưng đã bị kết án về một trong các tội: Tham ô tài sản; nhận hối lộ; lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản; lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; lạm quyền trong khi thi hành công vụ.
• Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi; giả mạo trong công tác, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

• Người phạm Tội tham ô tài sản phải là người có chức vụ, quyền hạn và có trách nhiệm quản lý đối với tài sản mà họ chiếm đoạt. Người có chức vụ là người do bổ nhiệm, do bầu cử, do hợp đồng hoặc do một hình thức khác, có hưởng lương hoặc không hưởng lương, được giao thực hiện một nhiệm vụ nhất định và có quyền hạn nhất định trong khi thực hiện công vụ, nhiệm vụ (khoản 2 Điều 252 BLHS năm 2015) (bao gồm cả người có chức vụ, quyền hạn trong các doanh nghiệp, tổ chức ngoài Nhà nước) (khoản 6 Điều 253 BLHS năm 2015).
• Ngoài những cán bộ, công chức ra, chủ thể của Tội tham ô tài sản còn có cả những người do hợp đồng hoặc do một hình thức khác, những người này tuy không phải là cán bộ, công chức, họ chỉ được các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội hợp đồng làm một công việc nhất định thường xuyên hay theo thời vụ hoặc trong một thời gian nhất định có liên quan đến việc quản lý tài sản và họ có trách nhiệm quản lý đối với tài sản.
• Người có chức vụ, quyền hạn, phải là người có trách nhiệm quản lý tài sản, nếu họ không có trách nhiệm quản lý tài sản thì cũng không thể là chủ thể của tội tham ô tài sản được. Đây là điều kiện cần và đủ để một người có thể trở thành chủ thể của Tội tham ô tài sản và cũng là dấu hiệu để phân biệt với một số tội phạm khác có tính chất chiếm đoạt.
• Người có trách nhiệm đối với tài sản là người được giao nhiệm vụ trực tiếp quản lý tài sản như: Thủ quỹ, thủ kho, kế toán, người được giao vận chuyển tài sản của cơ quan, tổ chức hoặc đơn vị mình... Ngoài ra, còn những người tuy không được giao trực tiếp quản lý tài sản nhưng lại có trách nhiệm trong việc quyết định việc thu chi, xuất nhập, mua bán, trao đổi tài sản như: Giám đốc công ty, chủ nhiệm hợp tác xã, người đứng đầu trong các cơ quan, tổ chức là chủ tài khoản hoặc là người có quyền quyết định về tài sản của cơ quan, tổ chức mình.

1.2.1 Quá trình nhận diện đặc điểm về hành vi:

• Lợi dụng các quyết định hành chính về đất đai như phê duyệt quy hoạch, phê duyệt các chủ trương đầu tư, phê duyệt dự án xây dựng - khai thác- chuyển giao (BOT), dự án xây dựng – chuyển giao (BT), phê duyệt giá, đặc biệt là là các dự án về xây dựng hạ tầng..vv
• Thông đồng với đấu giá để trúng đấu giá theo kế hoạch
• Lợi dụng các loại Hợp đồng kinh tế tao ra các điều khoản để đế thanh, quyết  toán trong ngoài sổ sách, phụ lục lắt léo, lợi dụng các cơ chế hướng dẫn về giá để tạo ra chênh lệch giá.
• Lợi dụng liên doanh, liên kết để huy động các nguồn vốn, tận dụng các thế mạnh từ các đối tác, tận dụng pháp nhân từ bên thứ ba sau đó thông đồng tạo lợi ích để chia.
• Biển thủ khi được giao quản lý
• Thông đồng trong nghiệm thu từ đó trích thưởng, rút tài sản chia.
• Lợi dụng quyền chi tiêu để chi tiêu sai nguyên tắc sau đó chia.

• Ưu tiên mua suất nhà đất thuộc dự án với giá ảo.
• Chia đất nhà cho chủ thể được chỉ định.
• Quà biếu nhận dịp sinh nhật, ma chay, hiếu hỉ…
• Đồ vật tài sản có giá trị như: Thẻ golf, ô tô, nội thất, đóng quỹ hỗ trợ, trang sức quý.
• Trả nợ, trúng thưởng, du lịch, cổ phần, chữa bệnh, phiếu mua sắm
• …....

1.2.2   Các vấn đề bị can, bị cáo sẽ phải làm rõ trong quá trình giải quyết vụ án:

• Các lý lẽ, trình bày, thanh minh của các bị can bị cáo.
• Các sự vụ đã có chứng từ sai chắc chắn phải được làm rõ
• Giải thích nguồn gốc các hóa đơn, chứng từ tài sản bất minh.
• Làm rõ các hành vi , động cơ mục đích của các mối quan hệ, liên kết liên quan đến các bên thứ 3.
• Làm rõ gia cảnh tài sản của gia đình, người thân bị can, bị cáo.
• Làm rõ nơi chứa chấp tài sản bất minh.
• Làm rõ sự mâu thuẫn với các bị can bị cáo khác.
• …

1.2.3   Xác định đặc điểm của nguyên nhân

• Thường bắt nguồn từ sự không đồng bộ,  chồng chéo, thiếu sót, lạc hậu của các quy định pháp luật liên quan đến ngành lĩnh vực mà các chủ thể phạm tội phụ trách.
• Quá trình quản lý, điều hành thực thi công việc có sự buông lỏng quản lý, giám sát, kiểm tra.
• Trình độ nhận thức, bản lĩnh trước các cám dỗ lợi ích, cám dỗ quyền lực, năng lực tự đánh giá, ra quyết định hạn chế của chủ thể được giao chức vụ quyền hạn.
• Chủ thể phạm tội: Là những cá nhân có trình độ nhận thức cao, có cương vị trách nhiệm quyền hạn trong quản lý tiền bạc, tài sản, thông thạo về chế độ, nguyên tắc quản lý.

II. Quá trình bào chữa thông thường của luật sư (Công ty Luật Toàn Quốc)

2.1. Nghiên cứu hồ sơ

• Gặp thân chủ động viên, ổn định tinh thần, hướng dẫn tư vấn cho họ về quyền và nghĩa vụ của họ theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự. Đảm bảo cho họ được bảo vệ tốt nhất về quyền con người theo quy định pháp luật hiện hành. Đặc biệt tư vấn cho họ về những điểm mới của tố tụng hình sự 2015 (quyền được bảo vệ, bào chữa, quyền im lặng, nguyên tắc suy đoán vô tội….)
• Giúp đỡ họ giải quyết một số khó khăn cá nhân phù hợp với quy định pháp luật. Như yêu cầu được chăm sóc sức khỏe, trình bày về tiền sử, tình trạng khám chữa bệnh….
• Thu thập tài liệu về pháp nhân, về tổ chức từ các cơ quan chủ quản, đối với doanh nghiệp thì thu thập từ Sở KHĐT, Thuế, TNMT.. sở ban ngành có liên quan.
• Thu thập các Văn bản quản trị nội bộ từ hệ thống kế toán và văn thư lưu trữ, các phòng ban khác của tổ chức, pháp nhân. Đặc biệt là những văn bản ủy quyền, phân vai, phân việc.
• Thu thập các văn bản quy phạm pháp luật của lĩnh vực mà bị can quản lý, chịu trách nhiệm từ nguồn chính thống, trên mạng, cơ quan ban hành…
• Các chứng cứ, tài liệu liên quan trực tiếp đến vụ việc tham nhũng;
• Các tài liệu về nhân thân, thành tích cá nhân của thân chủ..

2.2. Sau khi có kết luận điều tra:

• Phải xem xét thật kỹ, toàn diện về về mặt tố tụng ở những nội dung sau:
  • Bối cảnh xảy ra vụ án.
  • Các biên bản lời khai có sự tham dự của luật sư không, có chữ ký không, được lấy vào lúc nào, có quay phim chụp ảnh ghi âm quá trình lấy lời khai không..
  • Các chứng cứ khác được thu thập có hợp pháp không
  • Lời khai của người đưa hối lộ mà không được người nhận hối lộ xác nhận thì kết luận như thế nào.
  • Các biên bản đối chất có luật sư tham gia không.
  • Biên bản đối chất mâu thuẫn thì giá trị như thế nào.
  • Các giấy tờ về hành chính, dân sự (vay ,tạm ứng, biên nhận), được thu thập và lý giải như thế nào.
  • Hệ thống kế toán, chứng từ kế toán chưa hợp pháp giá trị thế nào..
  • Lời khai của người làm chứng mà không có các chứng cứ khác thì như thế nào.
  • Mệnh lệnh cấp trên cho thi hành nhưng lại không có văn bản giấy tờ thì giá trị chứng minh như thế nào.
  • …

2.3. Xây dựng bản luận cứ bào chữa:

 Luật Toàn Quốc  xin chân thành cảm ơn./.

Luật sư, Giám đốc

Vũ Mạnh Hùng