KIỆN ĐÒI TÀI SẢN

Câu trả lời của Luật sư:

     Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về kiện đòi tài sản,chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn về kiện đòi tài sản như sau:

Căn cứ pháp lý:

• BỘ LUẬT DÂN SỰ 2015;

1. Kiện đòi tài sản là gì?

     Tại Việt Nam, tùy theo từng trường hợp, chủ sở hữu, người chiếm hữu hợp pháp có quyền khởi kiện dân sự để bảo vệ quyền sở hữu tài sản của mình theo các phương thức khác nhau trong đó có kiện đòi tài sản

     Kiện đòi tài sản là việc là việc chủ sở hữu, người chiếm hữu hợp pháp yêu cầu tòa án buộc người có hành vi chiếm hữu tài sản không có căn cứ pháp luật phải trả lại chính tài sản đó cho mình. Đòi lại tài sản là một trong những phương thức bảo vệ quyền của chủ sở hữu, người chiếm hữu hợp pháp. Căn cứ theo Điều 164, Bộ luật dân sự Việt Nam 2015 quy định:

     Bản chất của kiện đòi tài sản là buộc người đang chiếm hữu bất hợp pháp một tài sản phải trả lại chính tài sản đó cho mình mà không bị thay thế bởi tài sản khác. Vì vậy, chỉ áp dụng các phương thức khởi kiện sau đây:

• Vật là đối tượng kiện đòi phải là vật đặc định;
• Vật phải còn tồn tại;
• Người khởi kiện phải xác định được địa chỉ tồn tại của vật ;

2. Các trường hợp kiện đòi tài sản

     Việc kiện đòi tài sản được chia làm các trường hợp sau đây:

Thứ nhất, đối với tài sản là động sản không phải đăng ký quyền sở hữu

     Chủ sở hữu hoặc người chiếm hữu hợp pháp được quyền đòi lại tài sản từ người đang chiếm hữu không có căn cứ pháp luật (trừ trường hợp người đang chiếm hữu ngay tình này nhận được tài sản thông qua bán đấu gia hoặc giao dịch với người khác mà theo bản án, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền là chủ sở hữu tài sản nhưng sau đó người này không phải là chủ sở hữu tài sản do bản án, quyết định bị hủy, sửa trong các trường hợp sau:

• Tài sản bị chiếm hữu ngoài ý chí của chủ sở hữu: Trong mọi trường hợp nếu tài sản rời khỏi sự chiếm hữu của chủ sở hữu ngoài ý chí của họ như bị mất, bị lấy cắp, bị cưỡng đoạt, bị cướp...chủ sở hữu đều có quyền đòi lại tài sản từ người đang chiếm hữu tài sản đó. Trừ trường hợp người chiếm hữu ngay tình nhận được tài sản này thông qua bán đấu  giá hoặc giao dịch với người khác mà theo bản án, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền là chủ sở hữu tài sản nhưng sau đó người này không phải là chủ sở hữu tài sản do bản án, quyết định bị hủy, sửa
• Người chiếm hữu không có căn cứ pháp luật có được tài sản đó thông qua hợp đồng không có đền bù với người không có quyền định đoạt tài sản. Dù tài sản rời khỏi chủ sở hữu, người chiếm hữu hợp pháp theo ý chí của họ và người đang chiếm hữu thực tế tài sản đó được coi là chiếm hữu ngay tình thì chủ sở hữu vẫn có quyền đòi lại tài sản đó nếu người chiếm hữu không có căn cứ pháp luật nhưng ngay tình có được tài sản đó thông qua một hợp đồng không có đền bù
• Người đang chiếm hữu tài sản bị coi là chiếm hữu không có căn cứ pháp luật và không ngay tình: Dù có được tài sản thông qua một hợp đồng có đền bù nhưng người chiếm hữu tài sản đó đã biết hoặc trong các trường hợp buộc phải biết về việc chiếm hữu của mình là không có căn cứ pháp luật thì phải trả lại tài sản cho chủ sở hữu khi họ đòi lại tài sản

Thứ hai, đối với tài sản là động sản phải đăng ký quyền sở hữu và bất động sản

    Tất cả các trường hợp khác chủ sở hữu đều có quyền đòi lại tài sản từ người đang chiếm hữu thực tế, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 133 của Bộ luật Dân sự 2015.

3. Các trường hợp không được kiện đòi tài sản

     Các trường hợp không được kiện đòi tài sản được chia làm các trường hợp sau:

Thứ nhất, đối với tài sản là động sản không phải đăng ký quyền sở hữu

     Chủ sở hữu không được quyền đòi lại tài sản từ người đang chiếm hữu thực tế tài sản trong trường hợp sau:

• Tài sản rời khỏi sự chiếm hữu của chủ sở hữu, người chiếm hữu hợp pháp đều theo ý chí của họ và người đang thực tế chiếm hữu được coi là chiếm hữu ngay tình thông qua hợp đồng có đền bù;
• Người chiếm hữu tài sản thông qua bán đấu giá;
• Người chiếm hữu tài sản có được thông qua giao dịch với người mà theo bản án, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền là chủ sở hữu tài sản nhưng sau đó người này không phải chủ sở hữu tài sản do bản án, quyết định bị hủy, sửa;

Thứ hai, đối với tài sản là động sản phải đăng ký quyền sở hữu và bất động sản

     Chủ sở hữu được quyền đòi lại tài sản là động sản phải đăng ký quyền ở hữu hoặc là bất động sản từ người chiếm hữu không có căn cứ pháp luật đối với tài sản đó trong mọi trường hợp, trừ trường hợp người chiếm hữu tài sản có được tài sản đó thông qua giao dịch với người mà theo bản án, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền là chủ sở hữu tài sản nhưng sau đó người này không phải chủ sở hữu tài sản do bản án, quyết định bị hủy, sửa và trường hợp họ có được tài sản không phải qua bán đấu giá

     KẾT LUẬN: Việc tài sản bị chiếm hữu rời khỏi khỏi chủ sở hữu hoặc chủ thể khác đối với tài sản sẽ phát sinh quyền đòi lại tài sản theo Bộ luật dân sự 2015.

     - Trường hợp bà D chứng minh được số vàng trên là của gia đình bà thì giải quyết theo quy định của Điều 230 Bộ Luât Dân sự 2015 về xác lập quyền sở hữu đối với tài sản do người khác đánh rơi, bỏ quên.

    - Trong trường hợp gia đình bà D không chứng minh được đây là tài sản của mình bị bỏ quên, đánh rơi thì theo quy định tại Điều 229 Bộ Luât Dân sự 2015 về xác lập quyền sở hữu đối với tài sản bị chôn, giấu, bị vùi lấp, chìm đắm được tìm thấy.

    Như vậy, A là người tìm thấy và số lượng vàng có giá trị đến 10 tháng lương tối thiểu do nhà nước quy định thì sẽ thuộc sở hữu của A, nếu số vàng có giá trị hơn 10 tháng lương tối thiểu do nhà nước quy định thì A sẽ được hưởng giá trị bằng 10 tháng lương tối thiểu và 50% giá trị của phần vượt quá 10 tháng lương tối thiểu, phần còn lại thuộc Nhà nước.

     Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn./.

                                                                                                                     Chuyên viên: Nguyễn Phương