Nghĩa vụ dân sự và trách nhiệm dân sự

Kiến thức của bạn: 

     Phân biệt nghĩa vụ dân sự và trách nhiệm dân sự theo quy định của pháp luật hiện hành

Kiến thức của Luật sư: 

Căn cứ pháp lý: 

• Bộ luật dân sự năm 2015

Nội dung tư vấn về nghĩa vụ dân sự và trách nhiệm dân sự

     1. Nghĩa vụ dân sự

     Theo quy định tại Điều 274 BLDS nghĩa vụ được định nghĩa như sau: "Nghĩa vụ là việc mà theo đó, một hoặc nhiều chủ thể (sau đây gọi chung là bên có nghĩa vụ) phải chuyển giao vật, chuyển giao quyền, trả tiền hoặc giấy tờ có giá, thực hiện công việc hoặc không được thực hiện công việc nhất định vì lợi ích của một hoặc nhiều chủ thể khác (sau đây gọi chung là bên có quyền)". Như vậy, nghĩa vụ dân sự là quan hệ pháp lý với nội dung là một bên chủ thể phải thực hiện việc chuyển giao vật, chuyển giao quyền, trả tiền hoặc giấy tờ có giá, thực hiện hoặc không thực hiện một công việc nhất định vì lợi ích của bên còn lại. Nghĩa vụ dân sự được hình thành trên cơ sở của sự thỏa thuận hoặc từ một sự kiện mà Bộ luật dân sự dự liệu trước.

     Nghĩa vụ dân sự bao gồm hai loại:

• Nghĩa vụ dân sự phát sinh từ hợp đồng: đó là nghĩa vụ dân sự được hình thành từ sự thỏa thuận.
• Nghĩa vụ dân sự phát sinh ngoài hợp đồng: đó là nghĩa vụ dân sự được phát sinh từ những sự kiện khác.

     2. Trách nhiệm dân sự

     Hiện nay, chưa có một văn bản quy phạm pháp luật nào định nghĩa về trách nhiệm dân sự. Tuy nhiên, dưới góc độ khoa học pháp lí có thể hiểu rằng, trách nhiệm dân sự là hậu quả pháp lí bất lợi mà người có hành vi vi phạm nghĩa vụ phải gánh chịu. Họ phải chịu trách nhiệm khắc phục những hậu quả xấu xảy ra bằng tài sản của mình (trong đó có bồi thường thiệt hại trong hợp đồng hoặc ngoài hợp đồng) với bên có quyền. Trách nhiệm dân sự là cơ sở để phân biệt với trách nhiệm hình sự, trách nhiệm hành chính...

     Như vậy, về mặt nội dung, trách nhiệm dân sự cũng giống như một quan hệ nghĩa vụ dân sự có các bên và nội dung quan hệ. Tuy nhiên, nếu nghĩa vụ dân sự có thể phát sinh từ sự thỏa thuận giữa các bên, thì trách nhiệm dân sự chỉ phát sinh khi xảy ra một sự kiện mà Bộ Luật dân sự đã dự liệu trước về việc phát sinh một trách nhiệm dân sự.

     Theo quy định của Bộ luật dân sự năm 2015, trách nhiệm dân sự bao gồm:

• Trách nhiệm dân sự do vi phạm nghĩa vụ;
• Trách nhiệm do không thực hiện nghĩa vụ giao vật;
• Trách nhiệm do chậm thực hiện nghĩa vụ trả tiền;
• Trách nhiệm do không thực hiện hoặc không được thực hiện một công việc;
• Trách nhiệm do chậm tiếp nhận việc thực hiện nghĩa vụ;
• Trách nhiệm bồi thường thiệt hại do vi phạm nghĩa vụ;

     Đối với mỗi loại vi phạm nghĩa vụ, bên vi phạm nghĩa vụ dân sự phải thực hiện một trách nhiệm dân sự tương ứng. Hành vi vi phạm nghĩa vụ dân sự hoặc gây thiệt hại về vật chất, tinh thần cho cá nhân, tổ chức là cơ sở để phát sinh trách nhiệm dân sự. Ngoài ra, nghĩa vụ dân sự sẽ do các bên trong quan hệ dân sự thỏa thuận khi xác lập quan hệ dân sự, còn trách nhiệm dân sự là trách nhiệm buộc phải thực hiện của bên có hành vi vi phạm nghĩa vụ dân sự, chậm thực hiện nghĩa vụ dân sự hay gây thiệt hại về vật chất, tinh thần cho cá nhân, tổ chức khác.

     Đối với sự can thiệp của sức mạnh nhà nước ,nếu nghĩa vụ dân sự là trong giai đoạn mà cơ quan nhà nước không thể áp dụng sức mạnh cưỡng chế đối với các chủ thể, thì trách nhiệm dân sự là giai đoạn cơ quan nhà nước có thể áp dụng sức mạnh cưỡng chế đối với các bên chủ thể. 

     Như vậy, hành vi vi phạm nghĩa vụ dân sự là cơ sở để phát sinh trách nhiệm dân sự. Đối với nghĩa vụ dân sự, các bên có thể thỏa thuận với nhau và không có sự can thiệp của sức mạnh nhà nước nhưng trách nhiệm dân sự là trách nhiệm bắt buộc, không có sự thỏa thuận và có thể có sự can thiệp của sức mạnh nhà nước.

     Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm bài viết:

• Trách nhiệm dân sự của bên vi phạm nghĩa vụ trong hợp đồng mua bán đất viết tay
• Trách nhiệm dân sự khi thực hiện nghĩa vụ theo BLDS 2015

     Để được tư vấn chi tiết về nghĩa vụ dân sự và trách nhiệm dân sự, quý khách vui lòng liên hệ tới Tổng đài tư vấn pháp luật dân sự 24/7: 19006500 để được luật sư tư vấn hoặc Gửi câu hỏi về địa chỉ Gmail: [email protected]. Chúng tôi sẽ giải đáp toàn bộ câu hỏi của quý khách một cách tốt nhất.

     Luật Toàn Quốc Xin chân thành cảm ơn./.