ĐỊNH ĐOẠT TÀI SẢN CHUNG CỦA VỢ CHỒNG KHI MỘT NGƯỜI CHẾT

Câu hỏi của bạn:

     Thưa Luật sư, tôi có câu hỏi về việc định đoạt tài sản chung của vợ chồng khi một người chết muốn nhờ Luật sư tư vấn giúp như sau: Bố mẹ tôi có mảnh đất khoảng 220m vuông trên đó có xây nhà cấp 4 để ở. Mảnh đất đó trước đây bố tôi được cấp đã có sổ đỏ. Bố mẹ tôi sinh được 5 anh em(2 trai 3 gái tôi là con trai cả) tất cả anh em tôi đã có gia đình và nhà riêng không ở trên mảnh đất của bố mẹ. Do tuổi cao sức yếu bố tôi đã mất lâu rồi không để lại di chúc, giờ chỉ còn mẹ tôi ở tại nhà trên mảnh đất ấy. Nhưng gần đây mẹ tôi đã cho em trai tôi một nửa mảnh đất để xây nhà. Tôi thấy mẹ cho như vậy không công bằng nên không đồng ý,vì theo luật phải chia đều cho 5 anh em mới đúng theo thừa kế. Vậy theo luật sư mẹ tôi cho đất khi không có sự đồng ý của tôi có đúng luật không?

Câu trả lời của Luật sư:

     Chào bạn!      Trước tiên, xin trân trọng cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đề nghị tư vấn  đến phòng tư vấn pháp luật qua email – Luật Toàn Quốc. Chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn như sau:

Cơ sở pháp lý:

• Luật hôn nhân và gia đình 2014
• Bộ luật dân sự 2015

Nội dung tư vấn: Định đoạt tài sản chung của vợ chồng khi một người chết      Khoản 10 Điều 3 Luật đất đai 2013 quy định:

     Trong trường hợp này của bạn, nếu sổ đỏ của mảnh đất đó được cấp trong thời kì hôn nhân của bố mẹ bạn thì khi bố bạn mất, việc định đoạt tài sản chung của vợ chồng khi một người chết được thực hiện theo quy định tại Điều 66 Luật hôn nhân gia đình 2014, cụ thể như sau:

     "1. Khi một bên vợ, chồng chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết thì bên còn sống quản lý tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp trong di chúc có chỉ định người khác quản lý di sản hoặc những người thừa kế thỏa thuận cử người khác quản lý di sản.

     2. Khi có yêu cầu về chia di sản thì tài sản chung của vợ chồng được chia đôi, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận về chế độ tài sản. Phần tài sản của vợ, chồng chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết được chia theo quy định của pháp luật về thừa kế."

     Như vậy, trong trường hợp này, khi bố bạn mất, mẹ bạn chỉ là người được quản lý đối với phần di sản này chứ không có toàn quyền định đoạt.

     Do đó, khi gia đình bạn có nhu cầu phân chia di sản thì mảnh đất 220 m2 này sẽ được chia đôi, mẹ bạn và bố bạn mỗi người có quyền đối với một nửa.

     Đối với một nửa tài sản của bố bạn, hiện nay bố bạn đã mất và không để lại di chúc nên việc phân chia di sản được thực hiện theo quy định của pháp luật, cụ thể là thừa kế theo pháp luật theo quy định tại Khoản 1 Điều 650 BLDS 2015:

     "1. Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong trường hợp sau đây:

     a) Không có di chúc;

     b) Di chúc không hợp pháp;

     c) Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế'

     d) Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối di sản."

     Điều 649 BLDS 2015 quy định: "Thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định."

     Những người thừa kế theo pháp luật được quy định tại Khoản 1 Điều 651 BLDS 2015:

     "1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

     a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

     b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

     c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại."

     Căn cứ quy định trên của pháp luật, khi bố bạn mất, những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của bố bạn bao gồm 6 người là: mẹ bạn và 5 người con. Mỗi người được hưởng những phần di sản bằng nhau theo quy định pháp luật.

     Như vậy, trong khối tài sản này, việc định đoạt tài sản chung của vợ chồng khi một người chết không hoàn toàn thuộc về mẹ bạn. Tuy nhiên, mẹ bạn có quyền đối với hơn một nửa mảnh đất, việc mẹ bạn định đoạt cho em trai bạn một nửa mảnh đất là trong phạm vi quyền của mình được pháp luật cho phép mà không phụ thuộc vào ý chí của các con. Bài viết tham khảo:

• Phân chia di sản thừa kế trong trường hợp không có đi chúc.
• Điều kiện được hưởng thừa kế thế vị theo quy định của pháp luật.