DI CHÚC KHÔNG CÔNG CHỨNG

Câu hỏi của bạn:

     Thưa Luật sư, tôi muốn nhờ Luật sư tư vấn cho vấn đề sau:

     Bà nội tôi có 5 người con gái và 2 người con trai. Trước khi mất bà có để lại di chúc cho con trai út là mảnh đất tổ đang sống và cho tiền người con trai cả mua mảnh đất ở nơi khác. Trong di chúc không có đề cập cho con gái và không có chữ kí của con gái. Di chúc được viết từ năm 1993 nên năm đó không có mang ra xã công chứng. Hiện nay, bà tôi đã mất, mảnh đất đã được cấp sổ đỏ mang tên bố tôi từ năm 2004. Bố tôi hiện cũng đã mất. Tôi muốn hỏi Luật sư, liệu di chúc đó có được công nhận và mảnh đất của nhà tôi có bị các bác khác đòi chia ra được không?

     Xin nhờ Luật sư tư vấn giúp ạ. Cám ơn Luật sư nhiều.

Câu trả lời của Luật sư:

     Chào bạn! Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đề nghị tư vấn luật đến Phòng tư vấn luật qua email- Luật Toàn quốc. Chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn như sau: 

Căn cứ pháp lý:

• Bộ luật dân sự năm 2015
• Luật đất đai năm 2013
• Pháp lệnh của Hội đồng nhà nước số 44-LCT/HĐNN8 ngày 10/09/1990 về thừa kế

Nội dung tư vấn về di chúc không công chứng

     1. Di chúc không công chứng

     Về trường hợp của bạn có rất nhiều điểm chưa được rõ ràng như bà bạn mất năm bao nhiêu, thời gian cụ thể cũng như bố bạn mất thời điểm nào. Quy định của pháp luật thay đổi theo từng giai đoạn, vì thế những mốc thời gian là vô cùng quan trọng. Di chúc được lập từ năm 1993, tại thời điểm này thì Pháp lệnh về thừa kế đang có hiệu lực thi hành, Điều 12 quy định “Di chúc hợp pháp là di chúc do người từ đủ mười tám tuổi trở lên tự nguyện lập trong khi minh mẫn, không bị lừa dối và không trái với quy định của pháp luật”. Bên cạnh đó, nội dung bản di chúc cần đáp ứng điều kiện như:

• Trong bản di chúc phải ghi rõ: Ngày, tháng, năm lập di chúc; họ, tên và nơi thường trú của người lập di chúc; họ, tên người được hưởng di sản; tên cơ quan, tổ chức được hưởng di sản; tài sản, quyền về tài sản để lại cho người, cơ quan tổ chức được hưởng; nơi có tài sản đó. Nếu người lập di chúc giao nghĩa vụ cho người thừa kế thì phải nêu rõ là giao cho ai, nghĩa vụ gì.
• Trong bản di chúc phải có chữ ký hoặc điểm chỉ của người lập di chúc.

     Hiện nay theo quy định của Bộ luật dân sự năm 2015 nói chung và Luật đất đai năm 2013 nói riêng thì di chúc có liên quan đến việc định đoạt đất đai thì cần phải được công chứng hoặc chứng thực thì sau này mới có thể thực hiện được việc sang tên trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và đảm bảo giá trị pháp lý cho di chúc, cụ thể quy định tại điểm c khoản 3 Điều 167 Luật đất đai: “Văn bản về thừa kế quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất được công chứng hoặc chứng thực theo quy định của pháp luật về dân sự”.

     Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Do đó, theo quy định pháp luật di chúc của bà bạn không cần chữ ký của các con, không bắt buộc phải chia tài sản cho tất cả các con cũng như không cần thông báo với các con mà chỉ cần dựa trên ý chí, sự tự nguyện của bà bạn. [caption id="attachment_69886" align="aligncenter" width="400"] Di chúc không công chứng[/caption]

     2. Di chúc không công chứng có được công nhận hợp pháp?

     Đối với việc di chúc không công chứng có thể sẽ ảnh hưởng, gặp khó khăn khi thực hiện thủ tục sang tên cho người được thừa hưởng di sản (người con út của bà bạn). Tuy nhiên, nếu di chúc đáp ứng được đầy đủ quy định của pháp luật thì di chúc vẫn có thể được Tòa án công nhận là di chúc hợp pháp, trên phương diện pháp luật di chúc của bà bạn sẽ phát sinh hiệu lực, khi đó các người con của bà bạn có thể yêu cầu thực hiện theo nội dung di chúc.

     Nhưng theo như bạn trình bày thì mảnh đất đã được cấp sổ đỏ mang tên bố bạn từ năm 2004, vì bạn không cung cấp thông tin về ngày mất của bà bạn nên chúng tôi nhận định qua 2 trường hợp sau:

     Trường hợp 1: Thời điểm cấp sổ đỏ cho bố bạn, bà bạn vẫn còn sống

     Khi đó cần xem xét về hiện trạng mảnh đất này, đất đã được cấp sổ đỏ lần nào chưa? Nếu đây là đất đã được cấp sổ đỏ và là tài sản riêng của bà bạn thì việc chuyển giao sang cho bố bạn cần phải có một văn bản chuyển nhượng theo luật định, khi đó cơ quan có thẩm quyền sẽ làm thủ tục sang tên cho bố bạn thì việc bố bạn đang đứng tên trên sổ đỏ là hoàn toàn hợp pháp. Khi tài sản đã được chính bà bạn định đoạt thì phần di chúc liên quan đến mảnh đất này sẽ không có hiệu lực vì di sản để lại cho người thừa kế không còn vào thời điểm mở thừa kế (khoản 3 Điều 643 BLDS 2015). Nếu đây là mảnh đất chưa từng được cấp sổ đỏ, bố bạn là người được cấp sổ đỏ lần đầu thì bạn cần xem xét nguồn gốc đất này để biết được quyền lợi của bà bạn trên mảnh đất.

     Trường hợp 2: Thời điểm cấp sổ đỏ cho bố bạn, bà bạn đã mất

     Khi này cần xem xét về hiệu lực của di chúc bà bạn để lại như những phân tích từ trên của chúng tôi. Nếu di chúc hợp pháp và mảnh đất thuộc quyền sử dụng của bà bạn thì việc bố bạn đứng tên trên sổ đỏ sẽ cần được xem xét lại. Nếu những người có tên trong di chúc của bà bạn yêu cầu phân chia hoặc có tranh chấp thì có thể khởi kiện tại Tòa án để giải quyết.

     Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm bài viết:

• Tư vấn lập di chúc hợp pháp theo quy định pháp luật
• Nghi ngờ di chúc, văn bản tặng cho tài sản có chứng thực là không hợp pháp thì phải làm gì?

     Để được tư vấn chi tiết về di chúc không công chứng quý khách vui lòng liên hệ tới Tổng đài tư vấn pháp luật dân sự 24/7: 19006500 để được luật sư tư vấn hoặc Gửi câu hỏi về địa chỉ Gmail: [email protected]. Chúng tôi sẽ giải đáp toàn bộ câu hỏi của quý khách một cách tốt nhất.

     Xin chân thành cảm ơn.