CON DÂU TỰ Ý LÀM THỦ TỤC XIN CẤP SỔ ĐỎ

Câu hỏi của bạn:    

     Gia đình bố mẹ sinh ra tôi gồm 4 người con trai. Bố tôi mất năm 1994, mẹ tôi mất năm 2006. Ngôi nhà bố mẹ tôi từng ở bà đã di nguyện lại là chia đều cho 4 người con trai. Tuy nhiên chỉ có anh trai cả là ở cùng bố mẹ, anh thứ hai đi bộ đội vào chiến trường và hy sinh năm 1973. Hiện tại bát hương anh trai tôi đang thờ tự tại nhà bố mẹ để lại. Tôi đi thoát ly và lập gia đình riêng. Em trai tôi làm việc trong cơ quan an ninh và đã nghỉ hưu, có chỗ ở riêng. Hiện tại, chị dâu tôi tự ý làm thủ tục sổ đỏ đất và nhà đứng tên chị (vì anh trai mất năm 2006) không xin ý kiến tôi và em trai tôi. Chúng tôi và mọi thành viên trong gia đình có nguyện vọng sử dụng ngôi nhà và đất là tài sản chung để thờ cúng tổ tiên và bố mẹ tôi, giao cho cháu đích tôn quản lý. Vậy trong trường hợp này sổ đỏ mà chi dâu tự ý làm thế đã đúng pháp luật chưa? Trường hợp con cháu đề nghị làm lại sổ về sử dụng đất thì có được không?

     Xin trân trọng cảm ơn!

Câu trả lời của Luật sư:

     Chào bạn! Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đề nghị tư vấn luật đến Phòng tư vấn luật qua email- Luật Toàn quốc. Chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn như sau: 

Căn cứ pháp lý:

• Bộ luật dân sự năm 2005
• Luật đất đai 2013

Nội dung tư vấn về con dâu tự ý làm thủ tục xin cấp sổ đỏ

     Theo như bạn trình bày, gia đình bạn hiện có 4 người con, bố mẹ trước khi mất ở với người con cả và mảnh đất cùng ngôi nhà. Tuy nhiên, bạn lại không đề cập đến việc ngôi nhà và mảnh đất này đã được cấp sổ đỏ mang tên bố mẹ bạn hay chưa. Do đó, chúng tôi xin tư vấn cho bạn trong hai trường hợp như sau:

     1. Chia thừa kế khi đất được cấp sổ đỏ mang tên bố mẹ

     Trường hợp tài sản mà bố mẹ bạn để lại gồm nhà và đất đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất hoặc có một trong các loại giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất theo quy định tại khoản 1 Điều 100 Luật đất đai thì mảnh đất là di sản thừa kế mà bố mẹ bạn để lại, những người thuộc diện hưởng di sản thừa kế phải đi làm thủ tục khai nhận di sản hoặc phân chia di sản.

     Theo thông tin bạn cung cấp, mẹ bạn từng di nguyện lại là chia đều tài sản cho 4 người con trai. Tuy nhiên, hiện nay việc phân chia di sản thực hiện theo pháp luật dân sự yêu cầu nếu là di chúc miệng thì phải được lập trong trường hợp tính mạng bị cái chết đe dọa và không thể lập di chúc bằng văn bản, đồng thời sau 3 tháng, kể từ thời điểm di chúc miệng mà người di chúc còn sống, minh mẫn, sáng suốt thì di chúc miệng mặc nhiên bị hủy bỏ. Do đó, bạn có thể đối chiếu quy định pháp luật để xem xét việc mẹ bạn để lại di nguyện có được pháp luật thừa nhận không. Trường hợp không đáp ứng được điều kiện của pháp luật thì di sản mà bố mẹ bạn để lại sẽ được phân chia theo pháp luật, theo hàng thừa kế (điểm a và điểm b khoản 1 Điều 675 BLDS). Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự tại khoản 1 Điều 676 BLDS như sau:

• Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
• Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
• Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

     Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản. Căn cứ vào thông tin bạn cung cấp, những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của bố mẹ bạn là 4 người con. Bạn có đề cập đến việc anh trai cả và mẹ đều mất năm 2006 nhưng không nói rõ ai là người mất trước, cần xem xét cụ thể như sau:

• Nếu mẹ bạn mất trước anh trai bạn thì sau khi anh bạn mất sẽ phát sinh quyền thừa kế, phần di sản mà anh trai bạn được hưởng sẽ do vợ và con của anh trai bạn thừa kế. Khi đó những người thuộc diện thừa kế hưởng di sản của bố mẹ bạn gồm: 3 người con trai, người con dâu và người cháu.
• Nếu mẹ bạn mất sau anh trai bạn thì căn cứ vào Điều 677 BLDS về thừa kế thế vị, cháu bạn sẽ có quyền hưởng phần di sản mà cha mình được hưởng nếu còn sống. Khi đó những người thuộc diện thừa kế hưởng di sản của bố mẹ bạn gồm: 3 người con trai và người cháu.

     Tóm lại trong trường hợp này, muốn thực hiện thủ tục sang tên cho một người nào đó cần sự đồng ý của những người thuộc diện hưởng di sản của bố mẹ bạn. Việc chị dâu bạn tự ý đi làm thủ tục chuyển phần tài sản sang đứng tên của chị ấy là không đúng theo quy định pháp luật. Bạn và những người thuộc diện hưởng di sản thừa kế cần có sự thỏa thuận, bàn bạc lại với chị dâu để thực hiện thủ tục theo đúng quy định pháp luật. [caption id="attachment_94259" align="aligncenter" width="394"] Con dâu tự ý làm thủ tục xin cấp sổ đỏ[/caption]

     2. Chia thừa kế khi đất chưa được cấp sổ đỏ

     Trường hợp bố mẹ bạn chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất thì về mặt pháp lý không đủ điều kiện để chứng minh thửa đất là tài sản của bố mẹ bạn nên không thể tiến hành phân chia di sản thừa kế luôn được. Về nguyên tắc, không được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người chết nên để phân chia di sản thừa kế, gia đình bạn phải chứng minh thửa đất đủ điều kiện để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu theo quy định tại Điều 101 Luật đất đai. Việc xác định những người có quyền thừa kế phần tài sản của bố mẹ bạn cũng thực hiện tương tự như mục 1.

     Hiện nay, chị dâu bạn đang tự ý đi làm thủ tục xin cấp sổ đỏ mang tên mình, bạn và gia đình cần có ý kiến bằng văn bản gửi tới Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai hoặc Văn phòng đăng ký đất đai để cơ quan Nhà nước nắm rõ tình hình, xem xét kỹ thông tin về thửa đất, tránh trường hợp cấp sai đối tượng đồng thời có đơn yêu cầu hòa giải tranh chấp đất đai đến UBND cấp xã.

     Trường hợp các bên không tiến hành thỏa thuận, giải quyết được thì bạn có quyền nộp đơn lên Tòa án nhận dân cấp huyện nơi có đất để yêu cầu phân chia di sản thừa kế theo pháp luật. Việc này thực hiện theo trình tự của Luật tố tụng dân sự năm 2015.

Bài viết tham khảo:

• Nghĩa vụ tài chính do nhận thừa kế bất động sản theo di chúc
• Người thuộc diện thừa kế chết sau người để lại di sản thì có được hưởng di sản không?

     Để được tư vấn chi tiết về con dâu tự ý làm thủ tục xin cấp sổ đỏ, quý khách vui lòng liên hệ tới tổng đài tư vấn pháp luật đất đai 24/7: 1900 6178 để được luật sư tư vấn hoặc gửi câu hỏi về địa chỉ Gmail: [email protected]. Chúng tôi sẽ giải đáp toàn bộ câu hỏi của quý khách một cách tốt nhất.     Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn./.