BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI DO NHIỀU NGƯỜI CÙNG GÂY RA

Cơ sở pháp lí

• Bộ luật dân sự 2015
• Nghị quyết 03/2006/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật dân sự năm 2005 về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng

1. Bồi thường thiệt hại do nhiều người cùng gây ra là gì?

     Bồi thường thiệt hại do nhiều người cùng gây ra là quy định liên quan đến trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng được ghi nhận lần đầu tiên tại Bộ luật dân sự 1995. Trong cuộc sống hằng ngày chúng ta có thể gặp phải những hành vi bất ngờ, không có sự thỏa thuận từ trước của các chủ thể khác khiến thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, các quyền, lợi ích hợp pháp khác thì lúc này sẽ xuất hiện trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng. Nếu trách nhiệm bồi thường thiệt hại theo hợp đồng bao giờ cũng được phát sinh trên cơ sở một hợp đồng có trước thì trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng là một loại trách nhiệm pháp lý do pháp luật quy định đối với người có hành vi trái pháp luật xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của người khác. Và trong một số trường hợp thực tế, nhiều người cùng có hành vi gây ra thiệt hại thì những chủ thể đó cùng phải chịu trách nhiệm đối với thiệt hại xảy ra.

     Theo quy định của pháp luật dân sự Việt Nam bồi thường thiệt hại do nhiều người cùng gây ra được quy định như sau:

     Theo quy định trên thì trách nhiệm bồi thường thiệt hai khi "nhiều người cùng gây ra thiệt hại" là trách nhiệm liên đới bồi thường của những người cùng gây ra thiệt hại đối với người bị thiệt hại. Nhiều người cùng gây ra thiêt hại để phát sinh trách nhiệm bồi thường theo quy định tại Điều 587 Bộ luật dân sự năm 2015 có thể xảy ra một trong các trường hợp sau đây:

• Nhiều người gây thiệt hại cho một người
• Nhiều người gây thiệt hại cho nhiều người

2. Điều kiện phát sinh trách nhiệm bồi thường liên đới của nhiều người cùng gây ra thiệt hại 

     Thứ nhất, có việc gây ra thiệt hại của nhiều người

     Hành vi trái pháp luật của những người gây ra thiệt hại thể hiện sự vi phạm pháp luật của mỗi người trong việc gây ra thiệt hại hoặc trong lĩnh vực hoạt động của từng người đó. Trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhiều người gây ra thiệt hại mà việc gây ra thiệt hại đó phải do nhiều người thực hiện. Người gây ra thiệt hại có thể là các nhân, pháp nhân hoặc bất cứ chủ thể nào khác nhưng ít nhất phải có từ hai chủ thể trở lên, nếu chỉ có một người gây ra thiệt hại thì không phát sinh trách nhiệm này

     Thứ hai, hành vi trái pháp luật trong việc gây thiệt hại của nhiều người có sự thống nhất với nhau

     Mặc dù có hành vi của nhiều người gây thiệt hại nhưng không phải cứ nhiều người gây thiệt hại thì phát sinh trách nhiệm liên đới bồi thường thiệt hại. Chỉ áp dụng trách nhiệm bồi thường thiệt hại khi những người gây thiệt hại đã có sự thống nhất ý chí với nhau về một phương diện nào đó. Hay nói cách khác, chỉ được coi là “cùng gây thiệt hại” khi giữa họ đã có sự bàn bạc với nhau trước khi gây thiệt hại hay sự tiếp nhận ý chí của nhau khi một hành vi gây thiệt hại nào đó đã được thực hiện.

     Như vậy cùng gây ra thiệt hại có thể hiểu là tổng hợp hành vi, lỗi của nhiều người diễn ra dưới các dạng khác nhau nhưng giữa chúng có mối liên kết, tương hỗ và cùng gây ra thiệt hại cho đối tượng bị thiệt hại

     Thứ ba, về mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật của những người cùng gây ra thiệt hại xảy ra

     Hành vi gây thiệt hại của những người cùng gây thiệt hại có thể khác nhau về mức độ nhưng cùng đem lại hậu quả là thiệt hại cho người bị thiệt hại. Xét trong mối quan hệ nhân quả  này thì hành vi trái pháp luật của những người cùng gây thiệt hại đã gây ra tổng thể thiệt hại cho người bị thiệt hại, do đó những người thực hiện hành vi này phải cùng nhau bồi thường thiệt hại do hành vi của mình gây ra cho người bị thiệt hại. Khi xem xét mối quan hệ nhân quả giữa hành vi của những người cùng gây thiệt hại cho người bị thiệt hại, ngoài ý nghĩa xác định trách nhiệm bồi thường liên đới của những người này còn có ý nghĩa trong việc xác định mức bồi thường

     Thứ tư, có lỗi của người cùng gây ra thiệt hại

     Lỗi là thái độ chủ quan của người gây thiệt hại, là sự thể hiện ý chí của người đó khi thực hiện hành vi gây thiệt hại. Một người chỉ phải chịu trách nhiệm pháp lý khi họ có lỗi, tức là họ có khả năng nhận thức và làm chủ hành vi của mình. Nghĩa là khi nhiều người cùng thực hiện hành vi gây thiệt hại thì tất cả những người đó đều có lỗi trong khi thực hiện hành vi của mình. 

3. Mức bồi thường thiệt hại đối với trách nhiệm bồi thường liên đới 

     Theo quy định trên, khi có nhiều người cùng gây ra thiệt hại, trách nhiệm bồi thường thiệt  hại được xác định như sau:

     - Nguyên tắc chung một người phải chịu trách nhiệm do hành vi của mình gây ra cũng như hậu quả của hành vi đó. Do đó, nếu chúng ta xác định mức độ lỗi của mỗi người khi họ gây ra thiệt hại thì họ phải bồi thường tương ứng với mức độ lỗi đó

     - Nếu không xác định được mức độ lỗi của những người gây ra thiệt hại thì họ phải bồi thường bằng nhau. Khi chúng ta xác định những người cùng gây ra thiệt hại phải bồi thường theo phần bằng nhau thì điều đó cũng không làm mất đi tính liên đới khi nhiều người cùng gây ra thiệt hại

     KẾT LUẬN: Như vậy khi nhiều người cùng gây thiệt hại thì phải liên đới bồi thường thiệt hại cho người bị thiệt hại. Người bị thiệt hại có quyền yêu cầu một trong những người gây thiệt hại phải bồi thường toàn bộ thiệt hại.

     Theo đó, Khi có hành vi xâm phạm đến tính mạng của người khác thì người có hành vi đó có trách nhiệm bồi thường thiệt hại để bù đắp những tổn thất mà mình đã gây ra.Thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm (được hướng dẫn bởi Mục 2 Phần II Nghị quyết 03/2006/NQ-HĐTP) bao gồm:

     + Chi phí hợp lý cho việc cứu chữa, bồi dưỡng, chăm sóc người bị thiệt hại trước khi chết

    + Chi phí hợp lý cho việc mai táng (các khoản tiền mua quan tài, các vật dụng cần thiết cho việc khâm liệm, khăn tang, hương, nến, hoa, thuê xe tang và các khoản chi khác phục vụ cho việc chôn cất hoặc hỏa táng nạn nhân theo thông lệ chung. Không chấp nhận yêu cầu bồi thường chi phí cúng tế, lễ bái, ăn uống, xây mộ, bốc mộ...);

     + Tiền cấp dưỡng cho những người mà người bị thiệt hại có nghĩa vụ cấp dưỡng

     - Người xâm phạm tính mạng của người khác phải bồi thường thiệt hại theo quy định nêu trên và một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần cho những người thân thích thuộc hàng thừa kế thứ nhất của người bị thiệt hại, nếu không có những người này thì người mà bị thiệt hại đã trực tiếp nuôi dưỡng, người đã trực tiếp nuôi dưỡng người bị thiệt hại được thừa hưởng khoản tiền này. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa không quá 100 lần mức lương cơ sở do nhà nước quy định. Hiện nay mức lương cơ sở là 1.490.000 đồng/tháng. (Nghị định 38/2019/NĐ-CP).

     Như vậy hiện nay bồi thường thiệt hại trong trường hợp xâm phạm về sức khỏe tính mạng được quy định như trên. Nếu vẫn còn vấn đề thắc mắc rất mong nhận được sự phản hồi của bạn về công ty luật Toàn Quốc theo các phương thức dưới đây.

Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn!

Chuyên viên: Nguyễn Phương