DI CHÚC CÓ ĐIỀU KIỆN

Câu hỏi của bạn:

     Luật sư cho em hỏi là: năm 2011 ông nội em chết có viết di chúc để lại toàn bộ tài sản cho cô ruột là em gái của bố em với điều kiện là phải chăm sóc nuôi dưỡng mẹ đến khi mẹ chết. Bản di chúc không có chữ ký của các thành viên trong gia đình, không có chính quyền cơ sở làm chứng. Năm 2015 khi bà nội em mất, bà lại viết di chúc để lại toàn bộ tài sản đó cho bác cả là con trai của bà nội, bản di chúc có chữ ký của các thành viên trong gia đình, có chính quyền cơ sở làm chứng và công chứng của UBND xã. Sau đó bác cả lại làm giấy uỷ quyền cho bố em quản lý tài sản đó. Năm 2017, cô em về đòi lại tài sản đó theo bản di chúc của ông nội nhưng các thành viên trong gia đình không cho vì không chăm sóc bà lúc ốm đau, khi bà chết cũng không về chịu tang. Vậy xin hỏi Luật sư là bố em xử lý như thế đúng hay sai ạ và bản di chúc nào mới có giá trị trước pháp luật ạ.

Câu trả lời của Luật sư:

     Chào bạn! Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đề nghị tư vấn luật đến Phòng tư vấn luật qua email- Luật Toàn quốc. Chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn như sau: 

Căn cứ pháp lý:

• Bộ luật dân sự năm 2005
• Bộ luật dân sự năm 2015

Nội dung tư vấn về di chúc có điều kiện

     1. Di chúc có điều kiện

     Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Pháp luật thừa nhận và bảo hộ quyền lập di chúc của người để lại di sản. Trong trường hợp của gia đình bạn xuất hiện hai di chúc trong đó có di chúc đầu tiên là do ông bạn lập với nội dung để lại toàn bộ tài sản cho cô bạn với điều kiện là phải chăm sóc nuôi dưỡng mẹ đến khi mẹ chết. Đây có thể được coi là di chúc có điều kiện kèm theo, người hưởng di sản thừa kế chỉ được hưởng di sản khi thực hiện một số nghĩa vụ nhất định, đạt được những điều kiện nhất định mà người lập di chúc đặt ra.

     Theo như thông tin bạn cung cấp thì ông bạn để lại di chúc vào năm 2011, khi này BLDS năm 2005 đang có hiệu lực thi hành. Tại Điều 652 BLDS năm 2005 quy định về di chúc hợp pháp như sau:

     “1. Di chúc được coi là hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:      a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ hoặc cưỡng ép;      b) Nội dung di chúc không trái pháp luật, đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của pháp luật.      2. Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý.      3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.      4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.      5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp, nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau đó những người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn năm ngày, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng hoặc chứng thực.” [caption id="attachment_76977" align="aligncenter" width="373"] Di chúc có điều kiện[/caption]

     Bạn xem xét đối chiếu di chúc mà ông bạn đã để lại, việc ông bạn lập di chúc được coi là hợp pháp nếu thỏa mãn các điều kiện mà BLDS đã quy định. Vì di chúc thể hiện ý chí của cá nhân; do đó, theo quy định pháp luật di chúc của ông bạn không cần chữ ký của các con, không cần thông báo với các con mà chỉ cần dựa trên ý chí, sự tự nguyện của ông bạn. Về việc di chúc không có sự làm chứng của chính quyền thì có thể sẽ gặp khó khăn trong quá trình thực hiện nội dung di chúc, tuy nhiên sẽ không ảnh hưởng đến giá trị pháp lý của di chúc nếu di chúc ông bạn để lại thỏa mãn được các điều kiện theo luật định.

     2. Phân chia tài sản khi có di chúc

     Theo quy định của Luật hôn nhân và gia đình thì đối với tài sản chung của vợ chồng việc định đoạt cần sự đồng ý của cả hai bên. Di chúc của ông bạn nếu đáp ứng được điều kiện và có hiệu lực thì cũng chỉ phát sinh hiệu lực đối với phần tài sản riêng của ông bạn và một phần nằm trong khối tài sản chung của vợ chồng. Phần di sản có liên quan đến phần của di chúc không có hiệu lực pháp luật thì sẽ áp dụng thừa kế theo pháp luật để phân chia. Tương tự đối với di chúc của bà bạn để lại, bà bạn không có quyền định đoạt toàn bộ khối tài sản chung cũng như tài sản riêng mà ông bạn để lại nên di chúc của bà bạn có thể sẽ bị vô hiệu một phần theo quy định.

     Hiện nay, việc phân chia di sản mà ông bà bạn để lại là sự việc diễn ra trong nội bộ gia đình, các bên có thể thỏa thuận cùng nhau giải quyết. Trường hợp xảy ra tranh chấp, các bên có thể nhờ đến sự can thiệp từ các cơ quan có thẩm quyền hoặc khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết.

     Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm bài viết:

• Di chúc không công chứng có hiệu lực không?
• Điều kiện di chúc hợp pháp theo quy định mới nhất

     Để được tư vấn chi tiết về di chúc có điều kiện, quý khách vui lòng liên hệ tới Tổng đài tư vấn pháp luật dân sự 24/7: 19006500 để được luật sư tư vấn hoặc Gửi câu hỏi về địa chỉ Gmail: lienhe@luattoanquoc.com. Chúng tôi sẽ giải đáp toàn bộ câu hỏi của quý khách một cách tốt nhất.      Luật Toàn Quốc xin chân thành ơn.