Mạo danh cơ quan nhà nước để lừa đảo

1. Lừa đảo là gì?

     Lừa đảo là việc dùng thủ đoạn gian dối nhằm đánh lừa người khác để thực hiện việc mưu lợi, chiếm đoạt tài sản. Thủ đoạn gian dối ở đây có thể là  đưa ra thông tin giả, không đúng với sự thật để làm cho người bị lừa dối tin đó là thật và giao tài sản cho người phạm tội. 

     Việc đưa ra thông tin giả có thể được thực hiện bằng nhiều cách khác nhau như bằng lời nói, bằng chữ viết (viết thư), bằng hành động, bằng hình ảnh…hoặc kết hợp bằng nhiều cách thức khác nhau. 

     Hiện nay thủ đoạn lừa đảo của tội phạm rất tinh vi. Lợi dụng sự khó kiểm soát của không gian mạng, tội phạm thường thực hiện hành vi lừa đảo thông qua các trang Web; các trang mạng xã hội như Facebook, Zalo; thậm chí gọi qua số điện thoại di động,... Sau khi đã chiếm đoạt được tài sản, tội phạm sẽ cắt đứt mọi liên hệ với người bị hại và thường người bị hại không thể biết được thông tin chính xác về tội phạm.

2. Hình thức mạo danh cơ quan nhà nước để lừa đảo được thực hiện như thế nào?

     Thời gian qua, các đối tượng lừa đảo sử dụng công nghệ cao để thực hiện hành vi lừa đảo nhằm chiếm đoạt tài sản ngày càng nhiều, phức tạp với nhiều hình thức và phương thức khác nhau. Thậm chí các đối tượng này còn mạo danh cả các cá nhân giữ chức vụ trong cơ quan nhà nước hoặc mạo danh chính cơ quan nhà nước để tăng độ uy tín. Các đối tượng này lợi dụng sự nhẹ dạ cả tin, thiếu hiểu biết và đánh vào tâm lý sợ hãi vi phạm pháp luật của người dân để thực hiện hành vi lừa đảo. Thực tế, hình thức mạo danh cơ quan nhà nước để lừa đảo là hành vi quá tinh vi, ngoài sức tưởng tượng của người dân.

      Hình thức mạo danh cơ quan nhà nước để lừa đảo thường được thực hiện bằng các hình thức:

2.1 Thông qua tin nhắn SMS, Email.

     Các cơ quan nhà nước thường đăng ký tên thương hiệu của mình tại các nhà mạng viễn thông và sử dụng làm dịch vụ gửi tin nhắn đến người dân để thông báo những thông tin quan trọng, ví dụ như Bộ y tế đăng ký tên mạng của mình là: "BO Y TE", Bộ Thông tin và Truyền thông: "BO TT&TT"… Theo nguyên tắc, khi tin nhắn, cuộc gọi brand name đã được đăng ký tại các nhà mạng, thì các tổ chức, cá nhân khác không được phép đăng ký trùng tên thương hiệu.

     Tuy nhiên, các đối tượng lừa đảo đã sử dụng công nghệ cao, thực hiện các thủ đoạn tinh vi để mạo danh tên của các cơ quan nhà nước như Bộ Công an, Bộ Giao thông vận tải...., thiết lập trạm phát sóng BTS giả để phát tán tin nhắn đến điện thoại của người dân với các nội dung như: “Bộ Giao thông vận tải, xin thông báo ông/bà có biên lai chưa nộp phạt. Hôm nay là thông báo cuối cùng. Yêu cầu nhanh chóng giải quyết mọi thắc mắc. Vui lòng liên hệ 0902232xxxx”.... Mục đích chính là để người dân chủ động gọi điện trực tiếp với các đối tượng này, tại đây chúng sẽ tiếp tục mao danh và nêu  các  vi phạm của người dân, yêu cầu người dân nộp tiền  để giải quyết nhanh chóng,...

2.2 Gọi điện trực tiếp 

     Bên cạnh việc mạo danh cơ quan nhà nước gửi tin nhắn đến người dân thì các đối tượng lừa đảo còn chủ động gọi trực tiếp. Các đối tượng này sẽ mạo danh cán bộ làm việc trong Cơ quan tư pháp để thông báo cho người dân là họ đang bị kiện vì nợ tiền hoặc có liên quan đến một vụ án, chuyên án mà Cơ quan Công an đang điều tra, xác minh,.... Nguy hiểm hơn, các đối tượng lừa đảo yêu cầu bị hại kê khai tài sản, số tiền mặt hiện có và số tiền gửi trong các tài khoản ngân hàng. Sau đó, các đối tượng dùng lời lẽ đe dọa sẽ bắt tạm giam nạn nhân để điều tra và yêu cầu họ chuyển tiền hoặc đọc mã OTP để chúng thực hiện việc chuyển tiền vào các tài khoản của chúng với vỏ bọc để xác minh, điều tra.

        Tóm lại: Mô típ chung của các đối tượng mạo danh cơ quan nhà nước để lừa đảo là thông báo đến người dân rằng họ đang phạm lỗi và bị xử phạt, hoặc yêu cầu phối hợp với cơ quan nhà nước để giải quyết chuyên án, vụ án nào đó,... tiếp đó, các đối tượng này yêu cầu người dân nộp phạt, hoặc chuyển tiền để xóa án, tra sao tài khoản,.... và chuyển tiền đến tài khoản ngân hàng của chúng. 

3. Mạo danh cơ quan nhà nước để lừa đảo bị xử phạt như thế nào?

     Pháp luật nước ta quy định tại Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015 về việc xử lý tội phạm lừa đảo chiếm đoạt như sau: 

• Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

     - Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm;

     - Đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 175 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;

     - Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;

     - Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ; tài sản là kỷ vật, di vật, đồ thờ cúng có giá trị đặc biệt về mặt tinh thần đối với người bị hại.

• Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

     - Có tổ chức;

     - Có tính chất chuyên nghiệp;

     - Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;

     - Tái phạm nguy hiểm;

     - Lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;

     - Dùng thủ đoạn xảo quyệt;

     - Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 1 Điều này.

• Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:

     - Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

     - Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 1 Điều này;

     - Lợi dụng thiên tai, dịch bệnh.

• Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:

     - Chiếm đoạt tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên;

     - Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 1 Điều này;

     - Lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp.

• Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

4. Chuyên mục hỏi đáp:

Câu hỏi 1: Khi nhận được cuộc gọi, tin nhắn mạo danh cơ quan nhà nước để lừa đảo thì phải làm gì?

     Mạo danh cơ quan nhà nước để lừa đảo là hành vi phạm tội hết sức tinh vi, tuy nhiên không khó để có thể phân biệt và không bị mắc bẫy của các đối tượng này nếu như bạn biết cách xử lý phù hợp:

•  Thông thường Các cơ quan nhà nước như: Bộ Công an, Viện kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân, Bộ giao thông vận tải ... không làm việc qua tin nhắn, điện thoại. 

     Các cơ quan này sẽ gửi văn bản thông báo trực tiếp đến các cá nhân, tổ chức cần làm việc mà không sử dụng phương thức gửi tin nhắn hoặc gọi điện trực tiếp.  Một số cơ quan nhà nước chỉ gửi các thông báo mang nội dung cảnh báo người dân, hoặc các thông tin cần thiết để người dân nắm bắt.

• Khi nhận được tin nhắn, cuộc gọi mạo danh cơ quan nhà nước và yêu cầu nộp tiền để xử lý: Không vội vàng làm theo mà bình tĩnh tra hỏi thông tin cụ thể, sau đó ra cơ quan nhà nước có liên quan để xác minh sự việc có thật hay không. 

      Mọi tin nhắn, cuộc gọi mạo danh cơ quan nhà nước yêu cầu chuyển tiền để xử  lý công việc, xóa tội trạng, nộp tiền xử phạt đều là lừa đảo. Cơ quan nhà nước chỉ làm việc trực tiếp, có văn bản làm việc gửi đến người vi phạm.

     Trên hết, mọi người dân nên nâng cao cảnh giác để  tránh mất tiền vô lý bởi hiện nay ngoài hình thức mạo danh cơ quan nhà nước thì  các đối tượng lừa đảo còn có rất nhiều thủ đoạn tinh vi khác.

Câu hỏi 2: Bị lừa đảo chuyển tiền qua tài khoản ngân hàng có lấy lại được không?

     Trường hợp chuyển tiền qua tài khoản ngân hàng cho đối tượng lừa đảo, trước hết bạn nên thông báo với ngân hàng để khóa tài khoản, tránh việc các đối tượng lừa đảo sử dụng các thủ đoạn tinh vi để chuyển hết số tiền còn lại trong tài khoản của bạn. Đồng thời người bị hại cần làm đơn trình báo lên cơ quan công an. Đây là điều cần thiết để giúp bạn có thể tìm được người đã có hành vi lừa đảo người khác chuyển tiền qua ngân hàng. Chỉ khi nào biết đối tượng thực hiện hành vi lừa đảo là ai, cư trú tại đâu thì người bị hại mới có khả năng đòi lại tài sản.

     Khi bị lừa đảo chuyển tiền qua tài khoản ngân hàng thì rất khó để lấy lại, bởi thông thường các đối tượng lừa đảo đã mua lại các tài khoản ngân hàng có sẵn để thực hiện hành vi lừa đảo nhằm không để lộ thông tin cá nhân, tránh sự truy xét của cơ quan công an. Vì vậy việc tìm thấy đối tượng lừa đảo là điều vô cùng khó khăn, do đó mọi người dân cần phải nâng cao cảnh giác hết sức để tránh bị lừa đảo. 

Câu hỏi 3: Bị mạo danh cơ quan nhà nước để lừa đảo thì phải làm thế nào?

     Khi bạn không may trở thành nạn nhân của chiêu trò mạo danh cơ quan nhà nước để lừa đảo thì bạn cần thu thập chứng cứ để chứng minh mình là nạn nhân của các chiêu trò lừa đảo đó và ngay lập tức trình báo sự việc đến cơ quan công an gần nhất để được can thiệp kịp thời.

     Trong trường hợp có nghi ngờ mình đã bị lừa thì bạn tuyệt đối không được chuyển tiền cho các đối tượng mà mình đang nghi ngờ là lừa đảo và cần trình báo cơ quan công an để tránh xảy ra thiệt hại đáng tiếc.

     Ngoài ra, bạn cũng không nên lên mạng xã hội để tìm kiếm các Luật sư hay trình báo lừa đảo qua mạng vì hiện nay cũng có rất nhiều đối tượng giả mạo Luật sư, công an và nhắm đến những nạn nhân của các chiêu trò lừa đảo qua mạng để tiếp tục thực hiện hành vi lừa đảo.