Thừa kế theo pháp luật được hiểu là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiệ và trình tự thừa kế do pháp luật quy định. Điều 650 BLDS 2015 quy định thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong các trường hợp sau đây:

• Không có di chúc

     Những trường hợp được coi là không có di chúc gồm:

     – Người có di sản thừa kế không lập di chúc hoặc có lập di chúc nhưng chính họ hủy di chúc bằng hành động hoặc tuyên bố hủy bỏ di chúc đã lập.

     – Người chết có để lại di chúc nhưng kể từ thời điểm mở thừa kế di chúc đã bị thất lạc hoặc bị hư hại đến mức không thể hiện được ý chí của người lập di chúc.

• Di chúc không hợp pháp

     Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:

     - Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;

     - Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.

     Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ 2 điều kiện trên.

    Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.

   Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.

    Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Mọi người đều có thể làm chứng cho việc lập di chúc, trừ một số trường hợp được quy định Điều 632 BLDS, như sau:

     - Người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật của người lập di chúc

     - Người có quyền, nghĩa vụ tài sản liên quan tới nội dung di chúc

    - Người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi.

     Trong thời hạn 05 ngày, kể từ ngày người lập di chúc thể hiện ý chí cuối cùng của mình thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.

• Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế

     Điều đó có nghĩa là tại thời điểm mở thừa kế, cơ quan, tổ chức được chỉ định trong di chúc là được thừa kế di sản của người lập di chúc đã bị giải thể hoặc bị tuyên bố phá sản. Tuy nhiên, cũng có trường hợp đặc biệt cần lưu ý, trong di chúc, người để lại di sản chỉ định để lại toàn bộ di sản cho một pháp nhân, pháp nhân này đã sát nhập với một pháp nhân khác, khi đó, pháp nhân cũ không còn tồn tại một cách độc lập nữa nhưng pháp nhân mới vẫn tiếp tục được kế nhiệm và được hưởng phần di sản này.

     Nếu chỉ có một hoặc một số người chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng di sản không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế thì chỉ phần di sản liên quan đến họ mới được chia cho những người thừa kế theo pháp luật.

• Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

  Những người không được quyền hưởng di sản theo Điều 621 BLDS gồm:

     - Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;

     - Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;

     - Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;

    - Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.

     Những người thuộc trường hợp trên vẫn được hưởng di sản, nếu người để lại di sản đã biết hành vi của những người đó, nhưng vẫn cho họ hưởng di sản theo di chúc.

     Trong trường hợp chỉ có một hoặc một số người được hưởng di sản theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hay họ từ chối hưởng di sản thì chỉ áp dụng thừa kế theo pháp luật đối với phần di sản được hưởng của những người không có quyền hưởng và từ chối hưởng di sản thừa kế theo di chúc.

     Trên đây là ý kiến tư vấn pháp luật của chúng tôi. Nếu còn bất cứ vướng mắc nào, bạn vui lòng liên hệ tới Tổng đài tư vấn luật dân sự miễn phí 24/7 : 19006500 để gặp trực tiếp luật sư tư vấn và  để  yêu cầu  cung cấp dịch vụ. Hoặc Gửi nội dung tư vấn qua email: lienhe@luattoanquoc.com. Chúng tôi rất mong nhận được các ý kiến đóng góp của bạn. Chúng tôi luôn mong nhận được ý kiến đóng góp của mọi người để chúng tôi ngày càng trở lên chuyên nghiệp hơn.

     Xin chân thành cảm ơn sự đồng hành của mọi người.

     Trân trọng ./.

Liên kết ngoài tham khảo:

• Tư vấn pháp luật đất đai miễn phí 24/7: 1900.6178;
• Tư vấn pháp luật hôn nhân gia đình miễn phí 24/7: 1900.6178;
• Tư vấn pháp luật hình sự miễn phí 24/7: 1900.6178;
• Tư vấn pháp luật lao động miễn phí 24/7: 1900.6178;
• Tư vấn pháp luật dân sự miễn phí 24/7: 1900.6178;
• Tư vấn pháp luật doanh nghiệp miễn phí 24/7: 1900.6178;