LẬP DI CHÚC DÀNH ĐẤT ĐỂ THỜ CÚNG CÓ ĐƯỢC KHÔNG?

Câu hỏi của bạn:

     Thưa luật sư! Tôi là con thứ 8 trong 1 gia đình có 9 anh em, 4 trai, 1 gái( đều đã có gia đình riêng). Hiện nay, bố tôi đang sống với anh trai út và chị dâu trên mảnh đất tổ tiên mà trước đây bố mẹ tôi là chủ sở hữu. Do tuổi bố đã già và mẹ đã mất nên bố tôi chuyển quyền sử dụng đất cho vợ chồng anh trai út (không có di chúc). Nhà trên đất trước đây do bố mẹ tôi xây dựng, anh chị có sửa chữa lại để sử dụng. Để chắc chắn về lâu dài, bố tôi muốn lập di chúc để lại đất tổ tiên làm nơi thờ cúng (phòng khi vợ chồng anh trai út có ý đồ xấu). Xin hỏi tôi phải làm gì để đảm bảo được sự an toàn về nơi thờ cúng tổ tiên nếu vợ chồng anh trai út có ý đồ bất chính. Xin cảm ơn luật sư!

Câu trả lời của Luật sư:

     Chào bạn! Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đề nghị tư vấn luật đến Phòng tư vấn luật qua email- Luật Toàn quốc. Chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn như sau: 

Căn cứ pháp lý:

• Bộ luật dân sự năm 2015

Nội dung tư vấn:

1. Xác định người có quyền sở hữu đối với mảnh đất

     Về việc bạn cung cấp thông tin chưa được rõ ràng nên chúng tôi rất khó có thể tư vấn cụ thể cho bạn về trường hợp này. Bạn cần làm rõ mảnh đất mà bạn nhắc đến trong bài viết là tài riêng của bố bạn hay là tài sản chung của bố và mẹ bạn thông qua các giấy tờ liên quan đến mảnh đất như Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc các giấy tờ đóng thuế hàng năm hay dựa trên bản đồ địa chính, hồ sơ địa chính mà cơ quan nhà nước lưu trữ. Nếu đây là tài sản riêng của bố bạn thì bố bạn có quyền định đoạt toàn bộ tài sản. Trường hợp là tài sản chung của vợ chồng thì theo Luật hôn nhân và gia đình bố bạn chỉ có quyền định đoạt ½ tài sản, ½ tài sản còn lại thuộc về mẹ bạn, khi mẹ bạn mất thì đó là di sản thừa kế.

     Vì mẹ bạn mất không để lại di chúc thì phần tài sản thuộc quyền sở hữu này sẽ được phân chia theo quy định của pháp luật, theo thứ tự của hàng thừa kế (Điều 650 BLDS). Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết; tức là bố bạn và 9 anh em bạn. Như vậy, phần di sản mà mẹ bạn để lại sẽ được chia đều thành 10 phần cho bố bạn và 9 anh em bạn. Bố bạn sẽ không được tự ý định đoạt toàn bộ mảnh đất này mà cần xem xét có sự đồng ý của tất cả những người thuộc diện thừa kế, trong đó có 9 anh em bạn. [caption id="attachment_51468" align="aligncenter" width="367"] Lập di chúc dành đất để thờ cúng có được không?[/caption]

2. Lập di chúc dành đất để thờ cúng có được không?

     Điều 626 BLDS quy định về quyền của người lập di chúc, theo đó người lập di chúc có quyền sau đây:

     “1. Chỉ định người thừa kế; truất quyền hưởng di sản của người thừa kế.      2. Phân định phần di sản cho từng người thừa kế.      3. Dành một phần tài sản trong khối di sản để di tặng, thờ cúng.      4. Giao nghĩa vụ cho người thừa kế.      5. Chỉ định người giữ di chúc, người quản lý di sản, người phân chia di sản.”

     Dành một phần trong khối di sản để thờ cúng là một trong những quyền của người lập di chúc được pháp luật ghi nhận. Tuy nhiên, việc cha bạn muốn để lại toàn bộ đất tổ tiên làm nơi thờ cúng sẽ được pháp luật bảo vệ khi cha bạn là chủ sở hữu hợp pháp của toàn bộ mảnh đất này. Trường hợp mảnh đất này là tài sản chung của bố mẹ bạn thì theo phần 1 chúng ta xác định được 10 người thuộc diện thừa kế di sản mẹ bạn để lại, như vậy bố bạn chỉ có quyền ghi nhận trong di chúc để lại phần đất mà bố bạn là chủ sở hữu làm chỗ thờ cúng chứ không phải toàn bộ mảnh đất này.

     Để việc định đoạt này có hiệu lực pháp lý thì di chúc mà bố bạn để lại phải hợp pháp, đòi hỏi tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật. Bạn có thể tham khảo qua bài viết: Điều kiện di chúc hợp pháp theo quy định mới nhất để biết di chúc hợp pháp khi nào.

     Ngoài ra, Luật Đất đai quy định: “Hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất phải được công chứng hoặc chứng thực, trừ trường hợp kinh doanh bất động sản… Văn bản về thừa kế quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất được công chứng hoặc chứng thực theo quy định của pháp luật về dân sự” (Điều 167). Hiện nay đối với việc để lại di chúc định đoạt tài sản là đất đai, pháp luật luôn yêu cầu lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực nên di chúc mà bố bạn để lại cần tuân thủ điều kiện này để đảm bảo giá trị pháp lý tốt nhất. Bố bạn có thể ra Ủy ban nhân dân cấp xã để chứng thực di chúc hoặc tới Phòng công chứng, Văn phòng công chứng để công chứng di chúc này.

     Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm bài viết:

     - Con có quyền yêu cầu chia di sản thừa kế mà bố mẹ để lại không?

     - Đất đứng tên cả hai vợ chồng khi vợ mất thì được xử lý như thế nào? 

     Trên đây là ý kiến tư vấn pháp luật của chúng tôi. Nếu còn bất cứ vướng mắc nào, bạn vui lòng liên hệ tới Tổng đài tư vấn luật dân sự miễn phí 24/7: 19006500 để gặp trực tiếp luật sư tư vấn và  để  yêu cầu  cung cấp dịch vụ. Hoặc Gửi nội dung tư vấn qua email: lienhe@luattoanquoc.com. Chúng tôi rất mong nhận được các ý kiến đóng góp của bạn. Chúng tôi luôn mong nhận được ý kiến đóng góp của mọi người để chúng tôi ngày càng trở lên chuyên nghiệp hơn.

     Xin chân thành cảm ơn sự đồng hành của mọi người.

     Trân trọng ./.

     Liên kết ngoài tham khảo:

• Tư vấn pháp luật đất đai miễn phí 24/7: 1900.6178;
• Tư vấn pháp luật hôn nhân gia đình miễn phí 24/7: 1900.6178;
• Tư vấn pháp luật hình sự miễn phí 24/7: 1900.6178;
• Tư vấn pháp luật lao động miễn phí 24/7: 1900.6178;
• Tư vấn pháp luật dân sự miễn phí 24/7: 1900.6178;
• Tư vấn pháp luật doanh nghiệp miễn phí 24/7: 1900.6178;