Câu trả lời của Luật sư:

   Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về việc ký hợp đồng thử việc có bắt buộc tham gia BHXH không, chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn về vấn đề này như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Bộ luật Lao động 2019;
• Luật Bảo hiểm xã hội 2014;
• Thông tư 111/2013/TT-BTC hướng dẫn Luật thuế thu nhập cá nhân và nghị định 65/2013/NĐ-CP;
• Nghị định 28/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội, đưa người lao động việt nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng;

1. Người lao động ký hợp đồng thử việc

   Hiện nay, căn cứ theo quy định tại Điều 24, Bộ luật Lao động 2019 có ghi nhận rằng:

   Như vậy, các bên có thể thỏa thuận nội dung thử việc ghi trong hợp đồng lao động hoặc ký hợp đồng thử việc. Nội dung về thử việc có thể được ghi nhận bởi hợp đồng thử việc hoặc hợp đồng lao động.

   Bên cạnh đó, cần lưu ý không áp dụng thử việc đối với người lao động giao kết hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên.

2. Các trường hợp người lao động phải tham gia BHXH bắt buộc

   Theo quy định tại Khoản 1, Điều 2, Luật Bảo hiểm xã hội 2014 có liệt kê rõ các trường hợp tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc:

Song, cần lưu ý trường hợp thỏa thuận nội dung thử việc ghi trong hợp đồng lao động mà hợp đồng lao động thuộc diện đóng BHXH bắt buộc thì người sử dụng lao động và người lao động phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cho cả thời gian thử việc (Mục 4 Công văn 2447/LĐTBXH-BHXH của BHXH Việt Nam).  

3. Hợp đồng thử việc có bắt buộc tham gia BHXH không?

   Đối chiếu với quy định Điều 2, Luật Bảo hiểm xã hội vừa đề cập trên, thì trường hợp người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên là đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.

   Tuy nhiên, người lao động làm việc trong thời gian thử việc theo hợp đồng thử việc không thuộc các đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Như vậy, bảo hiểm xã hội bắt buộc chỉ áp dụng đối với hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên mà không áp dụng đối với hợp đồng thử việc.

   Do đó, thời gian thử việc của người lao động trong trường hợp này sẽ không được tính tham gia bảo hiểm xã hội. Vì vậy, nếu người lao động và người sử dụng lao động có thỏa thuận về nội dung thử việc ghi trong hợp đồng lao động thì người lao động sẽ trở thành đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Khi đó, thời gian thử việc của người lao động sẽ được tính vào thời gian hưởng bảo hiểm xã hội.

   Tóm lại, người lao động thử việc sẽ được đóng bảo hiểm xã hội nếu có thỏa thuận về nội dung thử việc ghi trong hợp đồng lao động.

4. Những lưu ý cho người lao động khi ký hợp đồng thử việc

4.1. Quy định về thời gian thử việc 2021

   Theo Điều 25, Bộ luật Lao động 2019 có quy định: Thời gian thử việc do hai bên thỏa thuận căn cứ vào tính chất và mức độ phức tạp của công việc. Tuy nhiên, chỉ thử việc 01 lần đối với 01 công việc và phải bảo đảm điều kiện như:

4.2. Quy định về khoản tiền lương thử việc 2021

   Tại Điều 26, Bộ Luật lao động năm 2019 quy định:

   Tiền lương của người lao động trong thời gian thử việc do hai bên thỏa thuận nhưng ít nhất phải bằng 85% mức lương của công việc đó.

4.3. Quy định về sau khi hết thời gian thử việc 2021

   Tại Điều 27 Bộ Luật lao động năm 2019 quy định: Khi kết thúc thời gian thử việc, người sử dụng lao động phải thông báo kết quả thử việc cho người lao động.

• Trường hợp thử việc đạt yêu cầu thì người sử dụng lao động tiếp tục thực hiện hợp đồng lao động đã giao kết đối với trường hợp thỏa thuận thử việc trong hợp đồng lao động hoặc phải giao kết hợp đồng lao động đối với trường hợp giao kết hợp đồng thử việc. Còn nếu, trường hợp thử việc không đạt yêu cầu thì chấm dứt hợp đồng lao động đã giao kết hoặc hợp đồng thử việc.
• Trong thời gian thử việc, mỗi bên có quyền hủy bỏ hợp đồng thử việc hoặc hợp đồng lao động đã giao kết mà không cần báo trước và không phải bồi thường.

   Hiện nay, theo quy định tại Khoản 3 Điều 168 Bộ luật Lao động 2019:

   Tuy nhiên, tại Điều 24 Bộ luật Lao động 2019, nội dung của hợp đồng thử việc bao gồm:

• Tên, địa chỉ của người sử dụng lao động và họ tên, chức danh của người giao kết hợp đồng lao động bên phía người sử dụng lao động;
• Họ tên, ngày tháng năm sinh, giới tính, nơi cư trú, số thẻ Căn cước công dân, Chứng minh nhân dân hoặc hộ chiếu của người giao kết hợp đồng lao động bên phía người lao động;
• Công việc và địa điểm làm việc;
• Mức lương theo công việc hoặc chức danh, hình thức trả lương, thời hạn trả lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác;
• Thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi;
• Trang bị bảo hộ lao động cho người lao động;

   Trong nội dung của Hợp đồng thử việc không có nội dung về đóng BHXH. Chính vì vậy mà trong trường hợp này, NLĐ sẽ không nhận thêm khoản tiền này vào lương (trong thời gian thử việc) từ người sử dụng lao động chi trả.

   Nội dung chủ yếu của hợp đồng thử việc gồm:

• Tên, địa chỉ của NSDLĐ và họ tên, chức danh của người giao kết HĐLĐ bên phía NSDLĐ; (Hiện hành không yêu cầu về chức danh bên phía NSDLĐ);
• Họ tên, ngày tháng năm sinh, giới tính, nơi cư trú, số thẻ CCCD/CMND hoặc hộ chiếu của người giao kết HĐLĐ bên phía NLĐ; (So với quy định mới, quy định hiện hành ngoài CCCD/CMND, hộ chiếu của NLĐ thì “các giấy tờ hợp pháp khác” của NLĐ vẫn được chấp nhận);
• Công việc và địa điểm làm việc;
• Mức lương theo công việc hoặc chức danh, hình thức trả lương, thời hạn trả lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác;
• Thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi;
• Trang bị bảo hộ lao động cho NLĐ;
• Thời hạn của HĐLĐ tại BLLĐ 2012 được thay bằng "thời gian thử việc" theo quy định mới; (Thời gian thử việc có thể kéo dài tới 180 ngày: Thời gian thử việc do hai bên thỏa thuận căn cứ vào tính chất và mức độ phức tạp của công việc nhưng chỉ được thử việc 01 lần đối với một công việc và đảm bảo "không quá 180 ngày đối với công việc của người quản lý doanh nghiệp theo quy định của Luật Doanh nghiệp, Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp".)

   Căn cứ theo Điều 2, Thông tư 111/2013/TT-BTC đã liệt kê các loại thu nhập chịu thuế TNCN, trong đó có tiền lương, tiền công mà người lao động nhận được từ người sử dụng lao động. Do đó, tiền lương thử việc cũng được tính là khoản thu nhập chịu thuế TNCN. 

   Tuy nhiên cần lưu ý: Hiện nay, có 2 trường hợp người lao động thử việc không phải đóng thuế TNCN:

• Người lao động thử việc nhưng ký hợp đồng lao động từ 03 tháng trở lên có thu nhập dưới 11 triệu/tháng (nếu không có người phụ thuộc) hoặc dưới 15,4 triệu đồng/tháng (nếu có 01 người phụ thuộc).
• Người lao động chỉ có duy nhất thu nhập thuộc đối tượng phải khấu trừ thuế theo tỷ lệ 10% nhưng ước tính tổng mức thu nhập chịu thuế sau khi trừ gia cảnh chưa đến mức phải nộp thuế và làm cam kết theo mẫu.

Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn./.

Chuyên viên: Trà My