CÁCH THỨC VÀ THỦ TỤC PHÂN CHIA DI SẢN THỪA KẾ THEO QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT

      Gia đình em có 4 thành viên. Anh trai sinh năm 1978 mất năm 2003. Bố mẹ đã xây dựng nhà và có sổ tiết kiệm gửi tại ngân hàng. Nhưng hiện tại trong sổ chỉ có tên của bố. Hiên nay bố e đã mất dc 3 năm 2 tháng (ngày mất 22/1/2014). Ông bà nội ngoại đều mất cả. Bà nội mất sau bố ( 14/2/2017). Bây giờ e và mẹ muốn lấy số tiền trong sổ tiết kiệm và bán căn nhà đang ở của bố mẹ để chuyển mẹ về ở cùng với vợ chồng em thì cần những thủ tục gì?

Câu trả lời của luật sư:

     Chào bạn! Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đề nghị tư vấn luật đến Phòng tư vấn luật qua email- Luật Toàn quốc. Chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn như sau: 

Cơ sở pháp lý:

• Bộ luật dân sự năm 2015
• Luật Hôn nhân và gia đình 2014

Nội dung tư vấn: Theo quy định tại điều 612 bộ luật dân sự 2015:

1. Cách thức xác định di sản thừa kế 

     Theo quy định tại Điều 33 Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định về Tài sản chung của vợ chồng như sau:
“1. Tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 40 của Luật này; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.
Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng.
2. Tài sản chung của vợ chồng thuộc sở hữu chung hợp nhất, được dùng để bảo đảm nhu cầu của gia đình, thực hiện nghĩa vụ chung của vợ chồng.
3. Trong trường hợp không có căn cứ để chứng minh tài sản mà vợ, chồng đang có tranh chấp là tài sản riêng của mỗi bên thì tài sản đó được coi là tài sản chung.”
     Trong trường hợp của gia đình bạn, mặc dù cuốn sổ tiết kiệm chỉ đứng tên bố bạn nhưng nó là tài sản được hình thành trong thời kỳ hôn nhân nên vẫn được coi là tài sản chung của vợ chồng. Như vậy, khi bố bạn mất, di sản để lại sẽ là 1/2 số tài sản của bố mẹ bạn ( 1/2 giá trị sổ tiết kiệm và 1/2 giá trị ngôi nhà ). Đặt di sản thừa kế của bố bạn là X = 1/2 giá trị sổ tiết kiệm + 1/2 giá trị ngôi nhà.

2. Cách thức phân chia di sản thừa kế

     Trong trường hợp của bạn, do bố bạn mất đã được 3 năm, trên bạn không nhắc đến việc bố bạn mất có để lại di chúc hay không, nên chúng tôi sẽ coi như là bố bạn mất không để lại di chúc. Theo quy định tại Bộ luật dân sự 2015 về phân chia di sản thừa kế, khi bố bạn mất không để lại di chúc thì di sản của bố bạn sẽ được chia theo quy định của pháp luật về thừa kế.
“Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật
1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản”
     Như vậy, di sản thừa kế của bố bạn sẽ được chia đều cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất : mẹ bạn, anh trai bạn và bạn. Tuy nhiên anh trai bạn mất năm 2003 ( mất trước bố bạn ). Do bạn không nói rõ việc anh trai bạn có con hay không nên chúng tôi chia thành 2 trường hợp
Trường hợp 1: Anh trai bạn có con. Theo quy định tại điều 652 Bộ luật dân sự 2015 về thừa kế thế vị “Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống”. Như vậy nếu anh trai bạn có con, thì con của anh trai bạn sẽ được hưởng phần thừa kế của ông nội. Khi đó bạn, mẹ bạn và các con của anh bạn sẽ được hưởng phần thừa kế bằng nhau là X/3.
Trường hợp 2: Anh trai bạn không có con. Khi đó, hàng thừa kế thứ nhất sẽ chỉ còn lại bạn và mẹ bạn. Vì vậy, di sản sẽ được phân chia như sau: bạn và mẹ bạn sẽ được hưởng phần thừa kế bằng nhau là X/2

3. Thủ tục chia di sản thừa kế

     Những người thừa kế của bố bạn ( bạn và mẹ bạn) phải tiến hành thủ tục khai nhận di sản thừa kế tại văn phòng công chứng. Hồ sơ khai nhận di sản thừa kế bao gồm:
- Phiếu yêu cầu công chứng theo mẫu;
- Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở;
- Bản sao sổ tiết kiệm
- Giấy chứng tử của bố bạn;
- Giấy tờ tùy thân của các thừa kế;
- Những giấy tờ khác (như: giấy khai sinh, giấy kết hôn …)

Bạn có thể tham khảo:

Thủ tục thỏa thuận phân chia di sản thừa kế

Tư vấn phân chia di sản thừa kế không có di chúc

     Trên đây là ý kiến tư vấn pháp luật của chúng tôi. Nếu còn bất cứ vướng mắc nào, bạn vui lòng liên hệ tới Tổng đài tư vấn luật dân sự miễn phí 24/7: 19006500 để gặp trực tiếp luật sư tư vấn và  để  yêu cầu  cung cấp dịch vụ. Hoặc Gửi nội dung tư vấn qua email: [email protected]. Chúng tôi rất mong nhận được các ý kiến đóng góp của bạn. Chúng tôi luôn mong nhận được ý kiến đóng góp của mọi người để chúng tôi ngày càng trở lên chuyên nghiệp hơn.

     Xin chân thành cảm ơn sự đồng hành của mọi người.

     Trân trọng ./.

     Liên kết ngoài tham khảo:

• Tư vấn pháp luật đất đai miễn phí 24/7: 1900.6178;
• Tư vấn pháp luật hôn nhân gia đình miễn phí 24/7: 1900.6178;
• Tư vấn pháp luật hình sự miễn phí 24/7: 1900.6178;
• Tư vấn pháp luật lao động miễn phí 24/7: 1900.6178;
• Tư vấn pháp luật dân sự miễn phí 24/7: 1900.6178;
• Tư vấn pháp luật doanh nghiệp miễn phí 24/7: 1900.6178;