1. Mục đích của việc cấp phiếu lý lịch tư pháp

     Mục đích chính của việc cấp phiếu lý lịch tư pháp là:

     Giúp các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền đánh giá năng lực, đạo đức và phẩm chất của cá nhân khi thực hiện một số công việc nhất định:

• Công chức, viên chức: Phiếu lý lịch tư pháp là một trong những hồ sơ bắt buộc để bổ nhiệm, tuyển dụng vào các chức vụ công chức, viên chức. Căn cứ vào thông tin trong phiếu, cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ đánh giá xem cá nhân có đủ điều kiện về đạo đức, phẩm chất để đảm nhiệm các chức vụ đó hay không.
• Lãnh đạo doanh nghiệp: Khi thành lập doanh nghiệp, các cá nhân có trách nhiệm cao như Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc cần phải có phiếu lý lịch tư pháp để chứng minh bản thân không có tiền án, tiền sự, đủ điều kiện về đạo đức để lãnh đạo doanh nghiệp.
• Cán bộ, chiến sĩ trong lực lượng vũ trang: Phiếu lý lịch tư pháp cũng là một trong những hồ sơ quan trọng để xét tuyển vào các trường quân sự, công an, cũng như để bổ nhiệm, thăng tiến cán bộ, chiến sĩ trong lực lượng vũ trang.
• Nghề nghiệp khác: Ngoài ra, một số nghề nghiệp khác cũng yêu cầu phải có phiếu lý lịch tư pháp như luật sư, thẩm phán, kiểm sát viên, ...

     Giúp cá nhân biết được nội dung về lý lịch tư pháp của bản thân:

• Mỗi cá nhân đều có quyền được biết thông tin về lý lịch tư pháp của mình. Việc cấp phiếu lý lịch tư pháp giúp cá nhân biết được bản thân có hay không có tiền án, tiền sự, từ đó có thể chủ động trong việc giải quyết các vấn đề liên quan đến lý lịch tư pháp của mình.

     Phục vụ công tác điều tra, truy tố, xét xử: Phiếu lý lịch tư pháp là một trong những tài liệu quan trọng để cơ quan điều tra, truy tố, xét xử xác định hành vi vi phạm pháp luật của cá nhân, từ đó đưa ra biện pháp xử lý thích đáng.

     Góp phần đảm bảo an ninh, trật tự xã hội: Việc cấp phiếu lý lịch tư pháp giúp các cơ quan chức năng quản lý chặt chẽ hơn về lý lịch của các cá nhân, từ đó góp phần phòng ngừa, ngăn chặn các vi phạm pháp luật, đảm bảo an ninh, trật tự xã hội.

     Ngoài ra, việc cấp phiếu lý lịch tư pháp còn có một số mục đích khác như:

• Giúp cá nhân xin visa đi nước ngoài, xin học bổng, ...
• Giúp cá nhân giải quyết các thủ tục hành chính khác.

2. Trường hợp từ chối cấp phiếu lý lịch tư pháp

     Được quy định tại Điều 49 Luật lý lịch tư pháp 2009:

Điều 49. Từ chối cấp Phiếu lý lịch tư pháp

Cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp có quyền từ chối cấp Phiếu lý lịch tư pháp trong các trường hợp sau đây:

1. Việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp không thuộc thẩm quyền;

2. Người yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp cho người khác mà không đủ điều kiện quy định tại Điều 7 và khoản 3 Điều 45 của Luật này;

3. Giấy tờ kèm theo Tờ khai yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp không đầy đủ hoặc giả mạo.

Trường hợp từ chối cấp Phiếu lý lịch tư pháp thì phải thông báo bằng văn bản nêu rõ lý do.

     Theo đó, cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp có thẩm quyền từ chối việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp trong những trường hợp sau đây:

• Trường hợp việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp không nằm trong phạm vi thẩm quyền
• Người đề nghị cấp Phiếu lý lịch tư pháp cho người khác mà không đáp ứng đủ các yêu cầu được quy định tại Điều 7 và khoản 3 Điều 45 của Luật Lý lịch tư pháp 2009
• Các giấy tờ đi kèm với Tờ khai yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp không hoàn chỉnh hoặc bị làm giả

     Khi từ chối cấp Phiếu lý lịch tư pháp, cơ quan quản lý cần phải thông báo bằng văn bản và giải thích rõ lý do.

3. Hình phạt đối với hành vi gian dối khi làm thủ tục cấp phiếu lý lịch tư pháp

     Theo Điều 47 Nghị định 82/2020/NĐ-CP:

Điều 47. Hành vi vi phạm quy định về sử dụng và khai thác cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp; yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp; sử dụng phiếu lý lịch tư pháp

1. Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi gian dối trong lập tờ khai yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp.

2. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 7.000.000 đồng đối với hành vi tẩy xoá, sửa chữa làm sai lệch nội dung phiếu lý lịch tư pháp.

3. Phạt tiền từ 7.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:

a) Sử dụng phiếu lý lịch tư pháp của người khác trái pháp luật, xâm phạm đời tư của cá nhân;

b) Sử dụng giấy tờ của người khác để yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp trái pháp luật;

c) Khai thác, sử dụng trái phép, làm sai lệch, hủy hoại hồ sơ lý lịch tư pháp bằng giấy;

d) Truy cập trái phép, trộm cắp, phá hoại dữ liệu lý lịch tư pháp điện tử;

đ) Phát tán chương trình tin học gây hại cho mạng máy tính, hệ thống thông tin dữ liệu lý lịch tư pháp điện tử.

4. Hình thức xử phạt bổ sung:

a) Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm quy định tại các điểm d và đ khoản 3 Điều này;

b) Tịch thu tang vật là giấy tờ, văn bản bị tẩy xoá, sửa chữa làm sai lệch nội dung đối với hành vi vi phạm quy định tại khoản 2 Điều này.

     Như vậy, hành vi gian dối trong quá trình lập tờ khai yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp có thể bị phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng.​

4. Chuyên mục hỏi đáp

Câu hỏi 1: Trường hợp nào được coi là việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp không thuộc thẩm quyền?

     Dưới đây là quy định về việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp không đúng thẩm quyền:

• Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia được phép cấp Phiếu lý lịch tư pháp cho các trường hợp sau:
  • Công dân Việt Nam không xác định được nơi thường trú hoặc nơi tạm trú
  • Người nước ngoài đã cư trú tại Việt Nam
• Sở Tư pháp được phép cấp Phiếu lý lịch tư pháp cho các trường hợp sau:
  • Công dân Việt Nam thường trú hoặc tạm trú ở trong nước
  • Công dân Việt Nam đang cư trú ở nước ngoài
  • Người nước ngoài đang cư trú tại Việt Nam

     Nếu việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp không tuân theo quy định trên sẽ được coi là việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp không đúng thẩm quyền.

 Câu hỏi 2: Cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp có trách nhiệm gì khi từ chối cấp Phiếu lý lịch tư pháp?

     Khi từ chối cung cấp Phiếu lý lịch tư pháp, các cơ quan này phải gửi thông báo bằng văn bản và giải thích rõ lý do. Việc quản lý, sử dụng và khai thác dữ liệu lý lịch tư pháp phải tuân theo mục đích, đảm bảo tính chính xác, đầy đủ, thống nhất, an toàn, an ninh thông tin và lưu trữ lâu dài. Họ cũng phải tôn trọng quyền riêng tư của cá nhân và tạo điều kiện thuận lợi cho cơ quan, tổ chức, cá nhân yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp.

     Bài viết cùng chuyên mục:

• Quy định về thủ tục xin cấp phiếu lý lịch tư pháp
• Dịch vụ xin cấp phiếu lý lịch tư pháp nhanh toàn quốc