Câu trả lời của Luật sư:

     Chào bạn, Luật Toàn Quốc cảm ơn bạ đã tin tưởng và gửi câu hỏi về Rút BHXH một lần có bị giảm 50% không? Chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn về Rút BHXH một lần có bị giảm 50% không như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Luật bảo hiểm xã hội 2014
• Nghị định 115/2015/NĐ-CP hướng dẫn Luật bảo hiểm xã hội về bảo hiểm xã hội bắt buộc

1. Bảo hiểm xã hội một lần là gì?

      Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội.

      Bảo hiểm xã hội được xây dựng để đảm bảo, giúp đỡ tạo điều kiện cho người lao động được an tâm tâm làm việc nhất là những người lao động có điều kiện khó khăn. Dựa vào sự đóng góp của người lao động vào quỹ bảo hiểm xã hội mà khi đủ đủ điều kiện theo quy định người lao động sẽ được nhận các chế độ phù hợp. 

      Trên cơ sở quy định pháp luật khi người lao động có nhu cầu sẽ được giải quyết để được hưởng chế độ bảo hiểm xã hội một lần. Đây là những trường hợp người lao động không đủ điều kiện nhận lương hưu muốn nhận tiền bảo hiểm xã hội một lần để giải quyết các nhu cầu của cuộc sống. 

2. Rút BHXH một lần có bị giảm 50% không?

     Mới đây, trong nội dung hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đề xuất, nếu người lao động chưa đến tuổi nghỉ hưu, sau 1 năm nghỉ việc không tham gia bảo hiểm xã hội, và đề nghị hưởng bảo hiểm xã hội một lần thì mức hưởng cho mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội bằng 1 tháng tiền lương bình quân tính đóng bảo hiểm xã hội. Tức mức hưởng này chỉ bằng 50% mức hưởng hiện nay (2 tháng tiền lương bình quân tính đóng bảo hiểm xã hội). 

      Theo Khoản 2 Điều 8 Nghị định 115/2015/NĐ-CP: Mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần được tính theo số năm đã đóng bảo hiểm xã hội, cứ mỗi năm được tính như sau:

• 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội cho những năm đóng trước năm 2014;
• 02 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi;

     Tuy nhiên, nội dung rút bảo hiểm xã hội một lần có thể bị giảm 50% mới chỉ là đề xuất của Bộ lao động thương bị và xã hội. Nội dung này chưa được Quốc hội thông qua. Mục tiêu của việc giảm mức hưởng này nhằm giữ chân người lao động, hạn chế người lao động rút bảo hiểm xã hội một lần.

     Như vậy, hiện nay nếu người lao động rút BHXH một lần không bị giảm 50% mức hưởng, mà mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần vẫn được hưởng như quy định hiện nay.

3. Điều kiện rút bảo hiểm xã hội một lần

      Theo quy định Điều 77 Luật Bảo hiểm xã hội, người lao động thuộc các trường hợp sau thì được hưởng bảo hiểm xã hội một lần.

• Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH.
• Lao động nữ hoạt động chuyên trách hoặc không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn đã đủ tuổi nghỉ hưu mà khi nghỉ việc chưa đủ 15 năm đóng BHXH và không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện.
• Ra nước ngoài để định cư.
• Mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế.
• Công an, bộ đội khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện để hưởng lương hưu.
• Sau 01 năm nghỉ việc hoặc sau 01 năm không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH.

     Trường hợp phổ biến nhất người lao động thường rút bảo hiểm xã hội một lần là sau một năm nghỉ việc mà không tiếp tục tham gia đóng bảo hiểm xã hội một lần.  

4. Hồ sơ rút bảo hiểm xa hội một lần

 Theo Điều 109 Luật bảo hiểm xã hội năm 2014, hồ sơ đẻ hưởng bảo hiểm xã hội một lần bao gồm

 - Bản chính Sổ bảo hiểm xã hội.

- Bản chính Đơn đề nghị (Mẫu số 14-HSB).

- Đối với người ra nước ngoài để định cư phải nộp thêm bản sao Giấy xác nhận của cơ quan có thẩm quyền về việc thôi quốc tịch Việt Nam hoặc bản dịch tiếng Việt được chứng thực hoặc công chứng một trong các giấy tờ sau đây:

+ Hộ chiếu do nước ngoài cấp.

+ Thị thực của cơ quan nước ngoài có thẩm quyền cấp có xác nhận việc cho phép nhập cảnh với lý do định cư ở nước ngoài.

+ Giấy tờ xác nhận về việc đang làm thủ tục nhập quốc tịch nước ngoài; giấy tờ xác nhận hoặc thẻ thường trú, cư trú có thời hạn từ 05 năm trở lên của cơ quan nước ngoài có thẩm quyền cấp.

- Trường hợp bị mắc những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như: Ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS thì có thêm trích sao/tóm tắt hồ sơ bệnh án thể hiện tình trạng không tự phục vụ được; nếu bị mắc các bệnh khác thì thay bằng Biên bản giám định mức suy giảm từ 81% khả năng lao động trở lên của Hội đồng giám định y khoa thể hiện tình trạng không tự phục vụ được.

5. Thủ tục rút bảo hiểm xã hổi một lần

Sau khi có đủ các giấy tờ nêu trên, người lao động làm theo các bước dưới đây:

Người lao động chuẩn bị đầy đủ 01 bộ hồ sơ nêu trên. 

Hình thức nộp: 

- Qua giao dịch điện tử: Người lao động đăng ký nhận mã xác thực và gửi hồ sơ điện từ đến Cổng thông tin điện tử BHXH Việt Nam hoặc qua Tổ chức I-VAN (nếu đã đăng ký sử dụng dịch vụ I-VAN); trường hợp không chuyển hồ sơ giấy sang định dạng điện tử thì gửi toàn bộ hồ sơ giấy cho cơ quan BHXH qua dịch vụ bưu chính công ích;

- Qua dịch vụ bưu chính công ích;

- Trực tiếp tại cơ quan BHXH.

Cơ quan BHXH tiếp nhận hồ sơ và giải quyết theo quy định.

Bước 3: Nhận kết quả giải quyết.

Thời hạn giải quyết: Tối đa 05 ngày làm việc kể từ ngày cơ quan BHXH nhận đủ hồ sơ theo quy định.

Người lao động nhận kết quả giải quyết, gồm:

- Hồ sơ giấy tờ liên quan: theo hình thức đã đăng ký (Trực tiếp tại cơ quan BHXH hoặc qua dịch vụ bưu chính công ích hoặc qua giao dịch điện tử);

- Tiền trợ cấp:

+ Trực tiếp tại cơ quan BHXH hoặc thông qua dịch vụ bưu chính công ích hoặc thông qua tài khoản cá nhân;

+ Trường hợp ủy quyền cho người khác lĩnh thay, thực hiện theo quy định tại thủ tục “ủy quyền lĩnh thay các chế độ BHXH, trợ cấp thất nghiệp” hoặc bản chính Hợp đồng ủy quyền theo quy định của pháp luật.

6. Cách tính bảo hiểm xã hội một lần.

Mức hưởng bảo hiểm xa hội một lần theo Khoản 2 Điều 77 Luật bảo hiểm xã hội như sau:

Trong đó:

- Thời gian đóng BHXH có tháng lẻ thì từ 01 - 06 tháng được tính là ½ năm, từ 07 - 11 tháng được tính là 01 năm.

- Trường hợp tính đến trước 01/01/2014 nếu thời gian đóng BHXH có tháng lẻ thì những tháng lẻ đó được chuyển sang giai đoạn đóng BHXH từ 01/01/2014 trở đi.

     Theo Điều 8 Nghị định 115/2015/NĐ-CP người lao động thuộc trường hợp ra nước ngoài để định cư khi có nhu cầu được hưởng bảo hiểm xã hội một lần. Trong trường hợp này người lao động có nhu cầu hưởng bảo hiểm xã hội một lần không cần sao một năm không tham gia bảo hiểm xa hội mới được rút bảo hiểm xã hội mà được rút ngay tại thời điểm có nhu cầu hưởng. 

Người lao động cung cấp được các giấy tờ chứng minh được việc định cư ở nước ngoài: Hộ chiếu do nước ngoài cấp. Thị thực của cơ quan nước ngoài có thẩm quyền cấp có xác nhận việc cho phép nhập cảnh với lý do định cư ở nước ngoài. Giấy tờ xác nhận về việc đang làm thủ tục nhập quốc tịch nước ngoài; giấy tờ xác nhận hoặc thẻ thường trú, cư trú có thời hạn từ 05 năm trở lên của cơ quan nước ngoài có thẩm quyền cấp.

    Tại Khoản 6 Điều 18 Luật BHXH 2014 có quy định: Uỷ quyền cho ngư­ời khác nhận lư­ơng h­ưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội. Theo đó người lao động được ủy quyền cho người khác thực hiện thủ tục hưởng bảo hiểm xã hội một lần thay mình. 

     Căn cứ vào Khoản 4 Điều 3 Quyết định 636/QĐ-BHXH quy định trường hợp không đến nhận trực tiếp thì phải có giấy ủy quyền theo mẫu số 13-HSB hoặc hợp đồng ủy quyền theo quy định của pháp luật cho người đại diện hợp pháp của mình nhận kết quả giải quyết hưởng BHXH. 

     Theo Khoản 4 Điều 110 Luật BHXH 2014 thời gian giải quyết hồ sơ nhận bảo hiểm xã hội một lần của cơ quan bảo hiểm xã hội là: Trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định đối với người hưởng lương hưu hoặc trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định đối với trường hợp hưởng bảo hiểm xã hội một lần, cơ quan bảo hiểm xã hội có trách nhiệm giải quyết và tổ chức chi trả cho người lao động; trường hợp không giải quyết thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.

Luật Toàn Quốc, xin cảm ơn./.

Chuyên viên: Minh Huyền