Nhà giáo đóng vai trò quan trọng trong xã hội bằng cách định hình tương lai của các thế hệ trẻ, đóng góp vào sự phát triển của một quốc gia và xây dựng một xã hội văn minh. Chính vì vậy, nhà giáo là một phần không thể thiếu trong hệ thống giáo dục và đóng góp quan trọng vào việc nâng cao chất lượng cuộc sống của mọi người. Nhiệm vụ và quyền hạn của nhà giáo cũng cần được xã hội quan tâm để đảm bảo sự công bằng và chất lượng giáo dục tốt nhất cho học sinh.

1. Nhà giáo là gì?

     Thuật ngữ Nhà giáo thường được sử dụng để ám chỉ những người làm công việc giảng dạy ở mức độ chuyên nghiệp, có trình độ học vấn và kiến thức chuyên môn trong lĩnh vực giáo dục. Nhà giáo có thể là giáo viên ở các cấp học, từ mầm non, tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông cho đến giảng viên đại học và giáo sư trong các trường đại học. Theo Luật giáo dục 2019 định nghĩa, thì "Nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường, cơ sở giáo dục khác. Nhà giáo giảng dạy ở cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp trình độ sơ cấp nghề, trung cấp nghề, trung cấp chuyên nghiệp gọi là giáo viên".

2. Các tiêu chuẩn của nhà giáo

     Tại Điều 67 Luật giáo dục 2019, có một số tiêu chuẩn dưới đây mà nhà giáo bắt buộc phải đáp ứng được để tham gia công tác giảng dạy:

• Có phẩm chất, tư tưởng, đạo đức tốt: Nhà giáo hay giáo viên là người có ảnh hưởng rất lớn đến sự hình thành nhân cách của con người, nhà giáo cần có tư tưởng vững vàng, đạo đức tốt để tạo ra sự tôn trọng, tin tưởng từ phía học sinh và phụ huynh, cũng như tạo ra một môi trường công bằng, nơi mọi học sinh được quyền phát triển và học tập như nhau, không có sự phân biệt đối xử.
• Đáp ứng chuẩn nghề nghiệp theo vị trí việc làm: Đáp ứng chuẩn nghề nghiệp sẽ đảm bảo rằng nhà giáo có đủ khối lượng kiến thức, kỹ năng và năng lực cần thiết để cung cấp chất lượng giáo dục. Điều này đảm bảo rằng học sinh nhận được sự hướng dẫn và truyền đạt kiến thức chính xác, cập nhật và phù hợp. Khi giáo viên đáp ứng các tiêu chuẩn và yêu cầu nghề nghiệp, họ sẽ tạo ra một hình ảnh chuyên nghiệp và đáng tin cậy, góp phần xây dựng một hệ thống giáo dục mạnh mẽ và phát triển.
• Có kỹ năng cập nhật, nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ: Nhà giáo cần có kỹ năng cập nhật và nâng cao năng lực chuyên môn để làm quen với các phương pháp giảng dạy tiên tiến và hiệu quả. Bằng cách áp dụng những phương pháp mới, giáo viên có thể tăng cường sự tương tác và tham gia của học sinh, tạo điều kiện cho việc học tập sâu sắc và gắn kết. Lĩnh vực giáo dục luôn có những tiến bộ và thay đổi, vì vậy, việc cập nhật kiến thức và nắm vững các phương pháp giảng dạy mới giúp giáo viên phục vụ nhu cầu học tập của học sinh một cách tốt nhất.
• Bảo đảm sức khoẻ theo yêu cầu nghề nghiệp: Sức khoẻ tốt là yếu tố quan trọng để giáo viên có thể hoàn thành tốt công việc giảng dạy. Khi giáo viên có sức khoẻ tốt, họ có năng lượng và sự tập trung để truyền đạt kiến thức và tương tác với học sinh một cách hiệu quả. Nghề giáo viên còn đòi hỏi sự linh hoạt và khả năng quản lý căng thẳng, bảo đảm sức khoẻ sẽ giúp họ duy trì sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân, giảm bớt căng thẳng và duy trì động lực, sự nhiệt huyết trong công việc.

3. Nhiệm vụ và quyền hạn của nhà giáo

     Nghề giáo là một nghề cao quý với những nhiệm vụ và quyền hạn nhất định, cụ thể được quy định trong Điều 69,70 của Luật giáo dục 2019, đó là:

Nhiệm vụ của nhà giáo:

• Giảng dạy, giáo dục theo mục tiêu, nguyên lý giáo dục, thực hiện đầy đủ và có chất lượng chương trình giáo dục.
• Gương mẫu thực hiện nghĩa vụ công dân, điều lệ nhà trường, quy tắc ứng xử của nhà giáo.
• Giữ gìn phẩm chất, uy tín, danh dự của nhà giáo; tôn trọng, đối xử công bằng với người học; bảo vệ các quyền, lợi ích chính đáng của người học.
• Học tập, rèn luyện để nâng cao phẩm chất đạo đức, trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ, đổi mới phương pháp giảng dạy, nêu gương tốt cho người học

Quyền của nhà giáo:

• Được giảng dạy theo chuyên môn đào tạo.
• Được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ.
• Được hợp đồng thỉnh giảng, nghiên cứu khoa học tại cơ sở giáo dục khác hoặc cơ sở nghiên cứu khoa học.
• Được tôn trọng, bảo vệ nhân phẩm, danh dự và thân thể.
• Được nghỉ hè theo quy định của Chính phủ và các ngày nghỉ khác theo quy định của pháp luật.

     Các tổ chức giáo dục cần thiết lập một cơ chế rõ ràng để xác định nhiệm vụ và quyền hạn của nhà giáo, đồng thời cung cấp hỗ trợ và đào tạo cần thiết để nhà giáo có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ và sử dụng quyền hạn một cách chuyên nghiệp và đúng đắn theo quy định của pháp luật.

4. Hỏi đáp về Nhiệm vụ và quyền hạn của nhà giáo theo quy định của Luật giáo dục

Câu hỏi 1. Pháp luật Việt Nam quy định hệ thống giáo dục quốc dân bao gồm các cấp học và trình độ đào tạo nào?

     Khoản 2 Điều 6 Luật giáo dục quy định cấp học, trình độ đào tạo của hệ thống giáo dục quốc dân bao gồm:

• Giáo dục mầm non gồm giáo dục nhà trẻ và giáo dục mẫu giáo;
• Giáo dục phổ thông gồm giáo dục tiểu học, giáo dục trung học cơ sở và giáo dục trung học phổ thông;
• Giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trình độ trung cấp, trình độ cao đẳng và các chương trình đào tạo nghề nghiệp khác;
• Giáo dục đại học đào tạo trình độ đại học, trình độ thạc sĩ và trình độ tiến sĩ.

Câu hỏi 2. Các hành vi nào bị nghiêm cấm trong cơ sở giáo dục trong Luật giáo dục 2019?

     Những hành vi được quy định tại Điều 21 Luật giáo dục 2019 thì bị nghiêm cấm, nếu nhà giáo hay học sinh, sinh viên vi phạm sẽ có những hình thức xử phạt riêng:

• Xúc phạm nhân phẩm, danh dự, xâm phạm thân thể nhà giáo, cán bộ, người lao động của cơ sở giáo dục và người học.
• Xuyên tạc nội dung giáo dục.
• Gian lận trong học tập, kiểm tra, thi, tuyển sinh.
• Hút thuốc; uống rượu, bia; gây rối an ninh, trật tự.
• Ép buộc học sinh học thêm để thu tiền.
• Lợi dụng việc tài trợ, ủng hộ giáo dục để ép buộc đóng góp tiền hoặc hiện vật.

Câu hỏi 3. So với Luật giáo dục 2005 đã được sửa đổi, bổ sung thì chính sách về tiền lương của nhà giáo trong Luật giáo dục năm 2019 đã có điểm gì mới?

     Điều 76 Luật giáo dục 2019 quy định tiền lương của nhà giáo sẽ được xếp phù hợp với vị trí việc làm và lao động nghề nghiệp, được ưu tiên hưởng phụ cấp đặc thù nghề theo quy định của Chính phủ

     So với Luật giáo dục 2005 thì chính sách tiền lương của nhà giáo đã có những điểm mới như sau: Thay vì được hưởng tiền lương theo nghề, bây giờ nhà giáo sẽ hưởng tiền lương theo vị trí việc làm, tính chất phức tạp của nghề nghiệp, Luật giáo dục 2019 đã bỏ phụ cấp thâm niên, thay vào đó, giáo viên sẽ được ưu tiên hưởng phụ cấp đặc thù nghề.

     Bài viết liên quan:

• Soạn thảo hợp đồng đào tạo nghề
• Phụ cấp thâm niên nhà giáo từ năm 2021 có gì mới?
• Giáo viên đánh học sinh thì có vi phạm đạo đức nhà giáo không?

     Để được tư vấn thêm những thông tin cần thiết về nhiệm vụ và quyền hạn của nhà giáo trong Luật giáo dục 2019, quý khách hàng vui lòng liên hệ đến số điện thoại: 19006500 để được hỗ trợ nhanh nhất!

     Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn!

Chuyên viên: Trần Bảo Ngọc