• Luật bảo hiểm xã hội 2014;
• Nghị định 134/2015/NĐ-CP;
• Nghị định số 07/2021/NĐ-CP;
• Quyết định 595/QĐ-BHXH sửa đổi bổ sung bởi Quyết định số 505/QĐ-BHXH;

1. Mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì?

     Bảo hiểm xã hội tự nguyện là loại hình bảo hiểm do Nhà nước tổ chức mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình. Người tham gia BHXH tự nguyện 2022 sẽ được hưởng 02 chế độ: Hưu trí và tử tuất.

      Mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện là hạn mức tối thiểu và tối đa số tiền mà người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện lựa chọn mức đóng tiền bảo hiểm xã hội sao cho phù hợp với kinh tế của người tham gia bảo hiểm tự nguyện khi họ đáp ứng được điều kiện để đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện.

2. Mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện từ năm 2022

Căn cứ Khoản 1 Điều 87 Luật BHXH năm 2014 và khoản 1 Điều 10 Nghị định 134/2015/NĐ-CP thì mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện được quy định như sau:

• Mức đóng hằng tháng bằng 22% mức thu nhập tháng do người tham gia BHXH tự nguyện lựa chọn để đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất.
• Mức thu nhập tháng do người tham gia BHXH tự nguyện lựa chọn thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn theo quy định của Chính phủ và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở tại thời điểm đóng.
• Căn cứ vào điều kiện phát triển kinh tế – xã hội, khả năng ngân sách nhà nước trong từng thời kỳ để quy định mức hỗ trợ, đối tượng hỗ trợ và thời điểm thực hiện chính sách hỗ trợ tiền đóng BHXH cho NLĐ tham gia BHXH tự nguyện.

      Theo đó, mức tiền để đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện sẽ có trường hợp là mức đóng tối thiểu và mức đóng tối đa bảo hiểm xã hội cụ thể dưới đây:

Trường hợp 1: mức đóng tối thiểu bảo hiểm xã hội tự nguyện 2022

      Theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 3 Nghị định số 07/2021/NĐ-CP ngày 27/01/2021 quy định chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021-2025, từ ngày 01/01/2022, mức chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn là 1.500.000 đồng/người/tháng. Theo đó, mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện tối thiểu năm 2022 có sự điều chỉnh khác so với năm 2021.

      Mức thu nhập tháng do người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện lựa chọn thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn theo quy định của Thủ tướng Chính phủ từ năm 2022 đến năm 2025 như sau:

Căn cứ điểm a Khoản 2 Điều 3 Nghị định 07/2021/NĐ-CP quy định mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn từ giai đoạn năm 2022 đến 2025 là: 1.500.000 đồng (Trước đây, năm 2021 là: 700.000 đồng, căn cứ Khoản 1 Điều 2 Nghị định 07/2021/NĐ-CP, Quyết định 59/2015/QĐ-TTg).

Do đó, nếu chưa tính mức nhà nước hỗ trợ thì mức đóng hằng tháng thấp nhất trong năm 2022 là: 22% * 1.500.000 đồng = 330.000 đồng. (Trước đây, năm 2021 là: 22% * 700.000 đồng = 154.000 đồng)

       Mặt khác, căn cứ Khoản 1 Điều 14 Nghị định 134/2015/NĐ-CP quy định về Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn như sau:

•  Bằng 30% đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ nghèo;

•  Bằng 25% đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ cận nghèo;

•  Bằng 10% đối với các đối tượng khác.

        Theo đó, số tiền nhà nước hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện trong năm 2022 cũng được tăng lên và chia thành 03 trường hợp sau:

1. Với người thuộc hộ nghèo là: 30% * 1.500.000 * 22% = 99.000 đồng. (Trước đây là: 46.200 đồng).
2. Với người thuộc hộ cận nghèo là: 25% * 1.500.000 *22% = 82.500 đồng. (Trước đây là: 38.500 đồng).
3. Người thuộc đối tượng khác là: 10% * 1.500.000 * 22% đồng = 33.000 đồng. (Trước đây là: 15.400 đồng).

       Như vậy, số tiền tối thiểu để đóng bảo hiểm xã hội do người tham gia bảo hiểm lựa chọn căn cứ theo tiền lương của mình nhưng không được thấp hơn 330.000 đồng và tùy vào trường hợp xem mình có thuộc các đối tượng được nhà nước hỗ trợ như trên không để xác định mức tiền tối thiểu cần đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Trường hợp 2: mức đóng tối đa bảo hiểm xã hội tự nguyện từ năm 2022         

        Theo quy định hiên nay thì vẫn chưa thay đổi tiền lương nên mức lương cơ sở năm 2022 vẫn là 1.490.000 đồng/tháng thì mức đóng BHXH tự nguyện tối đa là 29.800.000 đồng/tháng.

3. Điều kiện tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện năm 2022

      Căn cứ khoản 1 Điều 8 Quyết định 595/QĐ-BHXH sửa đổi bổ sung bởi Quyết định số 505/QĐ-BHXH, những người sau đây sẽ được tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện:

        Người tham gia BHXH tự nguyện là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc theo quy định của pháp luật về BHXH, bao gồm:

        Người lao động làm việc theo HĐLĐ có thời hạn dưới 03 tháng trước ngày 01/01/2018; người lao động làm việc theo HĐLĐ có thời hạn dưới 01 tháng từ ngày 01/01/2018 trở đi; Người hoạt động không chuyên trách ở thôn, ấp, bản, sóc, làng, tổ dân phố, khu, khu phố; Người lao động giúp việc gia đình; Người tham gia các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ không hưởng tiền lương; Xã viên không hưởng tiền lương, tiền công làm việc trong hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã; Người nông dân, người lao động tự tạo việc làm bao gồm những người tự tổ chức hoạt động lao động để có thu nhập cho bản thân và gia đình; Người lao động đã đủ điều kiện về tuổi đời nhưng chưa đủ điều kiện về thời gian đóng để hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật về BHXH; Người tham gia khác.

       Như vậy, điều kiện để tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện thì phải thuộc một trong các đối tượng trên và không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội. 4. Hỏi đáp về mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện 2022:

       Theo quy định tại điểm 1.1 khoản 1 Điều 3 Quyết định 959/QĐ-BHXH, người tham gia có thể mua BHXH tự nguyện tại cơ quan BHXH cấp huyện nơi cư trú (nơi tạm trú hoặc thường trú).

Câu hỏi 2: Luật sư cho tôi hỏi phương thức tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện 2022 được quy định như thế nào?

       Hiện nay có tất cả 06 phương thức tham gia mà người tham gia có thể lựa chọn:

        Đóng hàng tháng; Đóng 03 tháng một lần; Đóng 06 tháng một lần; Đóng 12 tháng một lần; Đóng một lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 05 năm một lần; Đóng một lần cho những năm còn thiếu đối với người đã đủ tuổi hưởng lương hưu nhưng thời gian đóng còn thiếu không quá 10 năm.

        Trường hợp đã đủ tuổi nghỉ hưu mà thời gian đóng BHXH còn thiếu trên 10 năm thì người tham gia tiếp tục đóng theo một trong 05 phương thức trên cho đến khi thời gian đóng còn thiếu không quá 10 năm thì được đóng một lần cho những năm còn thiếu (theo phương thức 6).

         Hiện nay, pháp luật cho phép người đang tham gia có thể thay đổi phương thức đóng hoặc mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng.

Dịch vụ hỗ trợ khách hàng về mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện năm 2022:

Chuyên viên: Nguyễn Huệ