CHIA TÀI SẢN KHI BA MẤT THEO PHÁP LUẬT VỀ THỪA KẾ

Câu hỏi của bạn:

     Thưa Luật sư, căn nhà em đang ở đứng tên ba mẹ em. Ba em mất năm 2012, bây giờ ông nội em cũng mất. Vậy nếu phân chia tài sản thì các o và chú của em đều được chia tài sản là một phần căn nhà phải không ạ?

Câu trả lời của Luật sư:

     Chào bạn! Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đề nghị tư vấn luật đến Phòng tư vấn luật qua email- Luật Toàn quốc. Chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn như sau: 

Căn cứ pháp lý:

• Bộ luật dân sự năm 2015

Nội dung tư vấn:

     1. Chia tài sản khi ba mất theo pháp luật về thừa kế

     Theo như bạn chia sẻ thì ba bạn mất năm 2012, hiện có 1 căn nhà đang đứng tên ba mẹ bạn. Khi bạn xem xét về vấn đề chia tài sản thừa kế thì cần quan tâm đến tài sản được phân chia ở đây có nguồn gốc như thế nào, thuộc quyền sở hữu của ai (của một mình ba bạn hay tài sản chung của ba mẹ bạn hay là tài sản của hộ gia đình nhà bạn…). Vì bạn chỉ nói đây là căn nhà đang đứng tên ba mẹ bạn nên chúng tôi tạm nhận định đó là tài sản chung của ba mẹ bạn.

     Theo Luật Hôn nhân và gia đình thì sẽ áp dụng nguyên tắc phân chia tài sản chung của vợ chồng, mỗi bên sẽ có quyền sở hữu đối với một nửa tài sản chung. Khi ba bạn mất thì mẹ bạn sẽ có quyền sở hữu ½ căn nhà đang ở, phần còn lại sẽ được coi là di sản thừa kế mà ba bạn để lại phân chia.

     Theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 650 BLDS thì thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong trường hợp không có di chúc. Khi ba bạn mất không để lại di chúc định đoạt tài sản thì những tài sản thuộc quyền sở hữu của ba bạn sẽ được phân chia cho những người thừa kế theo pháp luật, dựa trên hàng thừa kế theo thứ tự quy định tại Điều 651 BLDS như sau:

• Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
• Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
• Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

     Theo đó, hàng thừa kế thứ nhất được hưởng di sản mà ba bạn để lại gồm: mẹ bạn, ông nội bạn, bà nội bạn, bạn và các con khác của ba bạn (nếu có). Về bà nội bạn trong nội dung câu hỏi không thấy bạn đề cập đến, còn ông nội bạn mặc dù mới mất nhưng vào thời điểm ba bạn mất thì ông nội vẫn còn sống nên ông vẫn thuộc diện hưởng di sản thừa kế của ba bạn để lại. Như vậy, phần di sản sẽ được chia ra thành 4 phần bằng nhau bao gồm mẹ bạn, bạn, ông nội và bà nội (nếu bà còn sống vào thời điểm mà ba bạn mất). [caption id="attachment_62958" align="aligncenter" width="377"] Chia tài sản khi ba mất theo pháp luật về thừa kế[/caption]

     Các o và các chú của bạn thuộc hàng thừa kế thứ hai nên không được nhận di sản trong trường hợp này. Họ chỉ được nhận khi những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất thuộc một trong những trường hợp: đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản. Khi đó hàng thừa kế thứ nhất không có ai đủ điều kiện hưởng di sản thì các o và các chú của bạn mới được xem xét.

     2. Chia tài sản khi ông nội mất

     Việc phân chia căn nhà mà bạn đang ở sẽ dừng lại ở phần 1 như chúng tôi đã phân tích khi mà hiện tại những người thừa kế còn sống. Nhưng hiện nay di sản chưa được phân chia mà ông nội bạn (một trong những người thừa kế) đã mất, từ đây lại phát sinh việc phân chia thừa kế tiếp liên quan đến căn nhà bạn đang ở. Vì ông nội bạn cũng được hưởng một phần trong căn nhà nên khi ông mất thì phần này sẽ phát sinh thừa kế cho những người thuộc diện hưởng thừa kế của ông bạn. Áp dụng tương tự những điều khoản mà chúng tôi đã phân tích ở trên thì những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất hưởng phần di sản của ông nội bạn là: bà nội bạn, ba bạn và các con khác của ông nội bạn (các o và các chú của bạn).

     Vì ba bạn đã mất nên theo Điều 652 BLDS về phát sinh quyền thừa kế thế vị: “Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống”. Theo đó, các con của ba bạn sẽ được hưởng mà ba bạn được nhận từ ông nội bạn. Trường hợp ba bạn chỉ có 1 mình bạn là con thì bạn sẽ được hưởng toàn bộ phần mà ba bạn được hưởng từ ông nội bạn. Trong trường hợp phân chia di sản này thì các o và các chú của bạn sẽ được hưởng một phần trong căn nhà mà bạn đang ở.

     Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm bài viết:

• Phân chia di sản thừa kế khi mẹ qua đời để lại di chúc
• Phân chia di sản khi vợ và con không được hưởng di sản theo di chúc

   Để được tư vấn chi tiết về chia tài sản khi ba mất theo pháp luật về thừa kế quý khách vui lòng liên hệ tới tổng đài tư vấn pháp luật dân sự 24/7: 19006500 để được tư vấn chi tiết hoặc gửi câu hỏi về Email: [email protected]. Chúng tôi sẽ giải đáp toàn bộ câu hỏi của quý khách một cách tốt nhất.      Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn./.