Câu trả lời của Luật sư:

      Chào bạn, Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về vấn đề bỏ sổ hộ khẩu, chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn về vấn đề bỏ sổ hộ khẩu như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Luật cư trú năm 2020;
• Luật cư trú năm 2006;

1. Bỏ sổ hộ khẩu, sổ tạm trú được hiểu như thế nào?

     Theo Điều 24 Luật cư trú 2006 quy định: Sổ hộ khẩu được cấp cho hộ gia đình hoặc cá nhân đã đăng ký thường trú và có giá trị xác định nơi thường trú của công dân. Như vậy, có thể hiểu sổ hộ khẩu là một hình thức quản lý nhân khẩu trong các hộ gia đình có chức năng xác định nơi thường trú hợp pháp của công dân.

       Nơi tạm trú là nơi công dân sinh sống trong một khoảng thời gian nhất định ngoài nơi thường trú và đã được đăng ký tạm trú. Từ đó, có thể hiểu sổ tạm trú là sổ đăng ký chỗ ở của hộ gia đình, cá nhân tại một địa phương khác không phải nơi thường trú của cá nhân, hộ gia đình.

       Sổ hộ khẩu, sổ tạm trú là giấy tờ pháp lý quan trọng đối với cá nhân hộ gia đình khi thực hiện các giao dịch dân sự, thủ tục hành chính... là cơ sở để nhà nước quản lý công dân.

       Nhưng từ ngày 01/7/2021 khi Luật cư trú 2020 có hiệu lực chính thức khai tử sổ hộ khẩu, sổ tạm trú. Tức là từ ngày 01/7/2021 sẽ không tiếp tục cấp sổ hộ khẩu, sổ tạm trú, thực hiện thu hồi sổ hộ khẩu, sổ tạm trú. Thay vào đó theo quy định Luật cư trú 2020 sẽ quản lý công dân trên cơ sở dữ liệu dân cư.

2. Từ năm 2023 chính thức bỏ sổ hộ khẩu, sổ tạm trú

       Luật cư trú năm 2020 chính thức được Quốc hội thông qua sẽ thay thế Luật cư trú 2006, được sửa đổi bổ sung năm 2013 kể từ ngày 01/7/2021. Với 38 điều, Luật cư trú năm 2020 điều đáng chú ý nhất là chuyển từ quản lý thường trú, tạm trú từ sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy sang phương thức quản lý bằng sổ định danh cá nhân.

2.1 Không cấp mới sổ hộ khẩu, sổ tạm trú từ ngày 01/7/2021

      Theo quy định Luật cư trú năm 2006 sau khi người dân tiến hành nộp hồ sơ đăng ký thường trú đầy đủ, chính xác thì sẽ được cơ quan Công an cấp Sổ hộ khẩu. Quy định này chỉ có hiệu lực hết tháng 06/2021.

     Từ 01/7/2021, theo Luật Cư trú 2020, khi nhận được hồ sơ đăng ký thường trú hợp lệ, cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm cập nhật thông tin về nơi thường trú mới của người đăng ký vào Cơ sở dữ liệu cư trú mà không cấp sổ hộ khẩu mới. Điều này được ghi nhận tại Điều 22 Luật cư trú 2020: 

      Vậy từ ngày 01/7/2021 từ ngày Luật cư trú 2020 có hiệu lực, sẽ không được cấp mới sổ hộ khẩu, sổ tạm trú, mà thông tin khi công dân đăng ký thường trú sẽ được cập nhật tại cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Đồng thời Luật Cư trú 2020 cũng đã bãi bỏ toàn bộ các thủ tục về: Cấp đổi Sổ hộ khẩu; Cấp lại Sổ hộ khẩu; Cấp giấy chuyển hộ khẩu...

2.2 Quản lý công dân bằng thông tin trên Cơ sở dữ liệu về dân cư

     Cơ sở dữ liệu về cư trú là cơ sở dữ liệu chuyên ngành, tập hợp thông tin về cư trú của công dân, được số hóa, lưu trữ, quản lý bằng cơ sở hạ tầng thông tin, được kết nối, chia sẻ với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và cơ sở dữ liệu khác theo quy định của pháp luật.

     Như vậy, có thể thấy, từ ngày 01/7/2021, việc quản lý cư trú của công dân sẽ được chuyển từ thủ công, truyền thống thông qua sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy sang quản lý bằng số hóa, thông qua Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, về cư trú và số định danh cá nhân.

     Từ đó, nhiều thủ tục hành chính liên quan đến sổ hộ khẩu sổ tạm trú sẽ bị bãi bỏ, thay vào đó là các thủ tục tách khẩu, điều chỉnh thông tin về nơi cư trú sẽ được cập nhật, điều chỉnh trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. 

2.3 Sổ hộ khẩu, sổ tạm trú vẫn có giá trị sử dụng đến hết ngày 31/12/2022

      Theo Luật Cư trú 2020, kể từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành (01/7/2021), Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú đã được cấp vẫn được sử dụng và có giá trị như giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú theo quy định của Luật này cho đến hết ngày 31/12/2022 theo Khoản 3 Điều 38 Luật cư trú 2020.

       Theo đó, kể từ ngày Luật mới có hiệu lực thi hành sổ hộ khẩu, sổ tạm trú vẫn có giá trị sử dụng như giấy tờ xác nhận về cư trú đến hết ngày 31/12/2022. 

Kết luận:

        Như vậy, theo quy định mới nhất của Luật cư trú 2020 bỏ sổ hộ khẩu, sổ tạm trú sẽ chính thức từ năm 2023, sổ hộ khẩu sổ tạm trú vẫn có giá trị pháp lý như bình thường. Mặc dù từ tháng 7/2021 không tiến hành việc cấp mới, cấp đổi cấp lại sổ hộ khẩu, sổ tạm trú mới nhưng thông tin của công dân vẫn được cập nhật trên cơ sở dữ liệu quốc gia đảm bảo quản lý dân cư, thông tin chính xác của công dân. 

      Sổ hộ khẩu, sổ tạm trú sẽ chính thức được bỏ từ năm 2023 vì vậy trước năm 2023 sổ hộ khẩu sổ tạm trú vẫn có giá trị sử dụng, vì vậy đối với trường hợp nào có sổ hộ khẩu giấy bị sai sót, rách, hỏng thì người dân vẫn làm thủ tục cấp lại bình thường.

 Hồ sơ gồm:

- Sổ hộ khẩu (bị hư hỏng hoặc có sai sót);

- Phiếu báo thay đổi hộ khẩu, nhân khẩu.

        Nhưng theo quy định Luật cư trú 2020 quy định: Khi công dân thực hiện các thủ tục đăng ký cư trú dẫn đến thay đổi thông tin trong sổ hộ khẩu, sổ tạm trú thì cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thu hồi Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú đã cấp, thực hiện điều chỉnh, cập nhật thông tin trong Cơ sở dữ liệu về cư trú theo quy định của Luật này và không cấp mới, cấp lại Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú.

       Như vậy, khi công dân có sổ hộ khẩu sai sót, rách hỏng, mất muốn xin cấp đổ, cấp lại sổ hộ khẩu thì vẫn thực hiện thủ tục cấp đổi, cấp lại theo quy định, nhưng sẽ không được cấp lại sỏ hộ khẩu mới, cơ quan quản lý cư trú có trách nhiệm thu hồ sổ hộ khẩu đã cấp. Thông tin cư trú của công dân sẽ được cập nhật trên cơ sở dữ liệu quốc gia.

     Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn./.

Chuyên viên: Minh Huyền