Trưng cầu giám định trong Tố tụng hình sự

Kiến thức của bạn: 

   Quy định của pháp luật tố tụng hình sự về trưng cầu giám định.

Kiến thức của luật sư:

Cơ sở pháp lý:

• Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003

Nội dung kiến thức:      Điều 100 Bộ luật tố tụng hình sự 2003 quy định:

1.  Thế nào là trưng cầu giám định.

   Trưng cầu giám định là một biện pháp điều tra do Cơ quan điều tra thực hiện bằng cách ra quyết định yêu cầu những người có kiến thức chuyên môn nghiên cứu, xem xét và kết luận về các vấn đề có ý nghĩa với hoạt động điều tra vụ án mà Cơ quan điều tra nêu trong yêu cầu giám định. Ví dụ: Cơ quan điều tra sau quá trình điều tra có thể chứng minh chính xác Nguyễn Văn A thực hiện hành vi gây thương tích đối với Trần Văn B, sau đó lại có căn cứ cho rằng Nguyễn Văn A bị tâm thần phân liệt nhẹ. Trong trường hợp này, việc trưng cầu giám định với bệnh của A mắc phải nhằm xác định xem khi A thực hiện hành vi phạm tội có phải lúc A phát bệnh hay không, tức là xem A có năng lực trách nhiệm hình sự khi thực hiện hành vi hay không. [caption id="attachment_24620" align="aligncenter" width="400"] trưng cầu giám định[/caption]

   2. Điều kiện để trưng cầu giám định

   Khoản 1 Điều 155 Bộ luật Tố tụng hình sự 2003 quy định có hai trường hợp trưng cầu giám định:

   Thứ nhất, theo quy định của Khoản 3 Điều 155 Bộ luật tố tụng hình sự 2003, Cơ quan điều tra bắt buộc phải trưng cầu giám định khi cần xác định:

• Nguyên nhân chết người, tính chất thương tích, mức độ tổn hại sức khỏe hoặc khả năng lao động;

   Ví dụ: A có hành vi dùng vật nặng đánh liên tiếp lên người B, để có căn cứ xác định tội mà A phạm phải thì trước tiên cần phải trưng cầu giám định về mức độ tổn hại sức khỏe của B để xem hành vi phạm tội của A thỏa mãn cấu thành tội phạm được quy định tại điểm nào của Điều 104 Bộ luật Hình sự 1999 sửa đổi bổ sung năm 2009.

• Tình trạng tâm thần của bị can, bị cáo trong trường hợp có sự nghi ngờ về năng lực trách nhiệm hình sự của họ

   Trong một vụ án, năng lực trách nhiệm hình sự là yếu tố quan trọng để xác định trách nhiệm hình sự cho người có hành vi phạm tội. Do đó, việc xác định năng lực trách nhiệm hình sự về tình trạng tâm thần của bị can, bị cáo là đặc biệt cần thiết.

• Tình trạng tâm thần của người làm chứng hoặc người bị hại trong trường hợp có sự nghi ngờ về khả năng nhận thức và khai báo đúng đắn đối với những tình tiết của vụ án;

   Người làm chứng, người bị hại trong vụ án hình sự là những người tham gia tố tụng có vai trò quan trọng trong việc xác định tình tiết của vụ án. Trong nhiều vụ án, lời khai của người làm chứng, người bị hại là căn cứ để Cơ quan điều tra xác định tội phạm. Do đó, tính xác thực của lời khai của những người tham gia tố tụng nói trên là yếu tố được đặt lên hàng đầu. Khi xác định người làm chứng, người bị hại có dấu hiệu tâm thần và đã đưa ra những lời khai thì cần trưng cầu giám định về tình trạng tâm thần của họ.

• Tuổi của bị can, bị cáo, người thiệt hại, nếu việc đó có ý nghĩa đối với vụ án và không có tài liệu khẳng định tuổi của họ hoặc có sự nghi ngờ về tính xác thực của những tài liệu đó.
• Chất độc, chất ma túy, chất phóng xạ, tiền giả.

   Đây là những trường hợp mà Cơ quan điều tra bắt buộc phải ra quyết định trưng cầu giám định bởi nếu không tiến hành hoạt động này sẽ không có căn cứ để giải quyết vụ án hình sự. Ví dụ: Trần Thị B là nạn nhân bị Nguyễn Văn H tức chồng của mình đánh đập, gây tổn hại đến sức khỏe. Trường hợp này nếu không trưng cầu giám định thì không xác định được tỷ lệ thương tật và sẽ không giải quyết được vụ án.

   Thứ hai, Cơ quan điều tra ra quyết định trưng cầu giám định khi xét thấy cần thiết. Trường hợp này Cơ quan điều tra cân nhắc, quyết định mà không bắt buộc, xuất phát từ yêu cầu phát hiện, thu thập chứng cứ trong quá trình điều tra. Ví dụ: khi thu thập được tinh dịch trên hiện trường vụ án hiếp dâm, khi xác định được đối tượng gây án, nhưng xác định được tinh dịch trên không phải là của đối tượng gây án đã xác định trong quá trình điều tra trên, Cơ quan điều tra quyết định trưng cầu giám định để xác định những chứng cứ mới bởi có nghi vấn đồng phạm.

3. Quyết định trưng cầu giám định

   Từ thực tiễn cho thấy, để hoạt động trưng cầu giám định được thực hiện có kết quả, một trong những yêu cầu đặt ra là những nội dung trưng cầu giám định của Cơ quan điều tra phải rõ ràng, cụ thể. Theo quy định tại khoản 2 Điều 155 Bộ luật tố tụng hình sự 2003 Quyết định trưng cầu giám định phải nêu rõ yêu rõ:

• Yêu cầu giám định vấn đề gì
• Họ tên người được được trưng cầu giám định hoặc tên cơ quan tiến hành giám định
• Ghi rõ quyền và nghĩa vụ của người giám định quy định tại Điều 60 Bộ luật tố tụng hình sự 2003

 Trên đây là ý kiến tư vấn pháp luật của chúng tôi. Nếu còn bất cứ vướng mắc nào, bạn vui lòng liên hệ tới Tổng đài tư vấn luật hình sự miễn phí 24/7 : 19006500 để gặp trực tiếp luật sư tư vấn và  để  yêu cầu  cung cấp dịch vụ. Hoặc Gửi nội dung tư vấn qua email: lienhe@luattoanquoc.com. Chúng tôi rất mong nhận được các ý kiến đóng góp của bạn.Chúng tôi luôn mong nhận được ý kiến đóng góp của mọi người để chúng tôi ngày càng trở lên chuyên nghiệp hơn.

      Xin chân thành cảm ơn sự đồng hành của mọi người.

      Trân trọng ./.

Liên kết ngoài tham khảo:

• Tư vấn pháp luật hình sự 24/7: 1900.6178
• Thủ tục kháng cáo 
• Thủ tục kháng nghị
• Thủ tục xét xử sơ thẩm
• Thủ tục xét xử phúc thẩm
• Luật sư  bào chữa vụ án hình sự
• Luật sư tư vấn luật hình sự