Câu trả lời của Luật sư:

     Luật Toàn Quốc cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi về thử việc bằng hợp đồng lao động, chúng tôi xin đưa ra quan điểm tư vấn về thử việc bằng hợp đồng lao động như sau:

Căn cứ pháp lý:

• Bộ luật lao động 2019

1. Thử việc bằng hợp đồng lao động được hiểu như thế nào?

2. Quyền lợi của người lao động khi thử việc bằng hợp đồng lao động.

     Khi thỏa thuận thử việc bằng hợp đồng lao động, quyền lợi của người lao động trong thời gian thử việc có gì khác so với những quyền lợi được ghi nhận trong hợp động lao động hay không? Hãy cùng tìm hiểu thông qua các quy định của pháp luật lao động về thử việc dưới đây.

2.1. Thử việc bằng hợp đồng lao động, người lao động được đóng bảo hiểm xã hội ngay cả khi thử việc.

    Điều 24 Bộ luật lao động 2019 quy định về thử việc như sau:

    So với quy định trước đây về thử việc thì quy định tại Bộ luật lao động 2019 đã mở rộng quyền lựa chọn hơn cho người lao động và người sử dụng lao động. Theo đó, các bên có thể giao kết hợp đồng thử việc hoặc thỏa thuận về nội dung thử việc trong hợp đồng lao động. Trường hợp thử việc bằng hợp đồng lao động cũng mang lại nhiều quyền lợi cho người lao động hơn so với thử việc thông qua hợp đồng thử việc.

    Theo Điều 2 Luật bảo hiểm xã hội 2014 thì người lao động làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Cũng theo quy định tại Khoản 3 Điều 24 Bộ luật lao động 2019, không áp dụng thử việc đối với hợp đồng lao động có thời hạn dưới 1 tháng. Như vậy, đối với trường hợp người sử dụng lao động và người lao động thỏa thuận về việc làm thử trong hợp đồng lao động thì người sử dụng lao động có nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động.

    Lương trong thời gian thử việc sẽ do các bên tự thỏa thuận nhưng không được dưới 85% mức lương ghi trong hợp đồng lao động. Tuy nhiên, mức lương làm căn cứ để đóng bảo hiểm xã hội sẽ là ,mức lương được ghi nhận trong hợp đồng lao đồng theo hướng dẫn tại Công văn 2447/LĐTBXH-BHXH ngày 26/7/2011 của Bảo hiểm xã hội Việt Nam: " Đối với người lao động có thời gian thử việc ghi trong hợp đồng lao động mà hợp đồng lao động đó thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, thì người sử dụng lao động và người lao động phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cho cả thời gian thử việc. Mức tiền lương, tiền công làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội trong thời gian thử việc là mức tiền lương, tiền công ghi trong hợp đồng lao động."

    Như vậy, trong trường hợp của bạn và công ty A ký hợp đồng lao động xác định thời hạn là 6 tháng thì hoàn toàn được thỏa thuận về thử việc trong hợp đồng lao động. Khi đó, bạn sẽ được công ty A đóng bảo hiểm xã hội và được hưởng các quyền lợi, chế độ của người lao động khi tham gia bảo hiểm xã hội. Mức lương thỏa thuận trong thời hạn 1 tháng của bạn với công ty A có thể thấp hơn, tuy nhiên công ty vẫn phải đóng bảo hiểm cho bạn với mức lương chính thức được ghi nhận trong hợp đồng lao động. Như vậy, việc thử việc bằng hợp đồng lao động ngoài việc mức lương mà bạn nhận được có thể thấp hơn so với mức lương được ghi trong hợp đồng lao động thì hoàn toàn không gây ảnh hưởng đến các quyền lợi khác của bạn được ghi nhận trong hợp đồng lao động. 

2.2. Có được đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trong quá trình thử việc không?

  Sau khi kết thúc thời gian thử việc, người sử dụng lao động có nghĩa vụ phải thông báo kết quả thử việc cho người lao động theo quy định tại Điều 27 Bộ luật lao động 2019 như sau:

     Tuy nhiên, trong quá trình thử việc, không phải người lao động nào cũng suôn sẻ và thuận lợi. Có những trường hợp vẫn trong thời gian thử việc nhưng người lao động nhận thấy công việc không phù hợp hoặc người sử dụng lao động không hài lòng với việc làm thử đó và không muốn tiếp tục cho đến hết thời gian đã thỏa thuận thì có được không?

     Với hợp đồng lao động thông thường, các bên muốn chấm dứt hợp đồng lao động thì nhiều trường hợp sẽ phải báo trước cho bên còn lại biết, hoặc không báo trước nhưng phải thuộc các trường hợp được đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động thì mới được coi là chấm dứt hợp đồng lao động hợp pháp. Trường hợp đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái luật, bên tự ý chấm dứt hợp đồng sẽ phải bồi thường cho bên còn lại với mức bồi thường theo quy định của pháp luật trong từng trường hợp cụ thể.

     Với hợp đồng lao động có ghi nhận thời gian thử việc trong hợp đồng. Trong quá trình thử việc, mỗi bên có quyền hủy bỏ hợp đồng thử việc hoặc hợp đồng lao động đã giao kết mà không cần báo trước và không phải bồi thường cho bên còn lại của hợp đồng (Khoản 2 Điều 27 Bộ luật lao động 2019).

    Như vậy, nếu trong thời gian thử việc bạn cảm thấy công việc không phù hợp thì bạn có thể chấm dứt hợp đồng lao động đã ký trước đó mà không cần phải báo trước và không cần bồi thường cho người sử dụng lao động. Ngoài hai quyền lợi kể trên, nếu ghi nhận nội dung thử việc trong hợp đồng lao động thì bạn cũng được hưởng các quyền lợi về đảm bảo thời gian làm việc bình thường, làm thêm giờ, chế độ nghỉ lễ, Tết,… 

    Kết luận: Hiện nay, thử việc có thể được ghi nhận thông qua hợp đồng thử việc độc lập hoặc có thể được ghi nhận trong hợp đồng lao động theo thỏa thuận của các bên. Việc các bên thỏa thuận thử việc bằng hợp đồng lao động sẽ làm tăng các quyền lợi cho người lao động hơn so với việc ký hợp đồng thử việc độc lập. Trong thời gian thử việc, mỗi bên có quyền hủy bỏ hợp đồng thử việc hoặc hợp đồng lao động đã giao kết mà không cần báo trước và không phải bồi thường cho bên còn lại của hợp đồng

    Hiện nay, người sử dụng lao động và người lao động được lựa chọn thử việc thông qua hình thức ký hợp đồng thử việc hoặc thỏa thuận tại một điều khoản trong hợp đồng. Thời gian thử việc được quy định như sau:

• Thời gian thử việc do hai bên thỏa thuận căn cứ vào tính chất và mức độ phức tạp của công việc nhưng chỉ được thử việc một lần đối với một công việc và bảo đảm điều kiện sau đây: 
• Không quá 180 ngày đối với công việc của người quản lý doanh nghiệp theo quy định của Luật Doanh nghiệp, Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp;
• Không quá 60 ngày đối với công việc có chức danh nghề nghiệp cần trình độ chuyên môn, kỹ thuật từ cao đẳng trở lên;
• Không quá 30 ngày đối với công việc có chức danh nghề nghiệp cần trình độ chuyên môn, kỹ thuật trung cấp, công nhân kỹ thuật, nhân viên nghiệp vụ;
• Không quá 06 ngày làm việc đối với công việc khác.

   Như vậy, thời gian thử việc của bạn sẽ phụ thuộc vào tính chất công việc trong hợp đồng lao động mà bạn ký với công ty cổ phần X. Do thông tin bạn cung cấp không đề cập đến công việc bạn thực hiện theo hợp đồng, do đó chúng tôi không có cơ sở để xác định thời gian thử việc là 2 tháng do công ty X yêu cầu đối với bạn là đúng hay sai. Bạn có thể đối chiếu với quy định trên để xác định thời gian thử việc của mình.

Chuyên viên: Nguyễn Kiều