Câu trả lời của Luật sư:

     Bên cạnh việc thực hiện các kỹ năng nói chung như khi bào chữa, bảo vệ cho khách hàng là cá nhân, Luật sư bào chữa, bảo vệ cho PNTM cần lưu ý thêm những nội dung sau đây:

1. Pháp nhân thương mại (PNTM) được quy định như thế nào trong BLTTHS

     Do đối tượng bào chữa (PNTM) là một chủ thể đặc biệt, lần đầu được quy định trong BLHS 2015 nên khi tiếp cận, sao chụp và nghiên cứu hồ sơ vụ án để tiến hành công việc bào chữa, Luật sư cần quan tâm trước hết là thủ tục tố tụng, cần kiểm tra kỹ, xem xét ngay hai nội dung quan trọng là việc khởi tố PNTM có đáp ứng đầy đủ các điều kiện luật định hay không và tội danh mà PNTM bị khởi tố, truy tố hoặc xét xử có thuộc phạm vi chịu trách nhiệm hình sự hay không?

     Khi bào chữa, Luật sư cần nghiên cứu và nắm vững các quy định mang tính đặc thù trong việc truy cứu TNHS đối với PNTM được quy định tại Chương XI BLHS 2015 và Chương XXIX BLTTHS 2015 để vận dụng vào việc tư vấn cho người đại diện theo pháp luật của PNTM và hoạt động bào chữa sau này.

2. Những vấn đề Luật sư cần lưu ý khi bào chữa cho pháp nhân thương mại

     Vì pháp nhân thương mại là một chủ thể đặc biệt nên khi tham gia tố tụng với tư cách là người bảo vệ, người bào chữa cho họ, Luật sư cần lưu ý một số vấn\ đề như sau:

2.1 Trong quá trình giải quyết vụ án

     Ngoài mục đích trừng trị, hình phạt hay biện pháp tư pháp áp dụng đối với PNTM còn nhằm bảo đảm là khả năng khắc phục hậu quả của vụ án hoặc hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại có thể xảy ra. Vì thế, trong quá trình giải quyết vụ án, cơ quan THTT có thể sẽ áp dụng một số biện pháp cưỡng chế đối với PNTM. Do đó Luật sự cần tư vấn và hỗ trợ người đại diện theo pháp luật của pháp nhân kiểm tra xem xét việc kê biên phần tài sản tương ứng với mức có thể bị tịch thu, phạt tiền hoặc bồi thường thiệt hại hay không? Việc phong tỏa tài khoản có căn cứ xác định số tiền trong tài khoản đó liên quan hành vi phạm tội của pháp nhân hay không? Số tiền bị phong tỏa có tương ứng với mức có thể phạt tiền hoặc bồi thường thiệt hại hay không?

2.2 Trong quá trình CQĐT tiến hành lấy lời khai

     Việc trợ giúp khách hàng khi CQĐT tiến hành lấy lời khai có ý nghĩa rất quan trọng trong quá trình tham gia tố tụng Luật sư cần tư vấn cụ thể cho khách hàng biết các quy định của pháp luật về việc triệu tập người đại diện pháp nhân, việc lấy lời khai người đại diện, chú ý đến một số quy định mang tính “đặc thù” như việc Luật sư được báo trước về thời gian, địa điểm lấy lời khai người đại diện theo pháp luật của pháp nhân có thể tự viết lời khai của mình và không được lấy lời khai của người đại diện theo pháp luật của pháp nhân vào ban đêm, việc lấy lời khai phải được ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh…

2.3 Khi nghiên cứu hồ sơ để chuẩn bị quan điểm pháp lý bào chữa cho pháp nhân thương mại

     Khi nghiên cứu hồ sơ, chuẩn bị quan điểm pháp lý bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho pháp nhân, Luật sư cần hướng dẫn người đại diện theo pháp luật của pháp nhân cung cấp chứng cứ, trình bày, làm rõ những nội dung bị truy tố và việc đưa PNTM ra xét xử có đáp ứng đầy đủ các điều kiện luật định hay không; tội danh mà PNTM bị truy tố có thuộc phạm vi chịu trách nhiệm hình sự của PNTM hay không, trên cơ sở đó làm rõ việc truy tố PNTM là không có căn cứ hoặc nếu có căn cứ thì kiến nghị Hội đồng xét xử áp dụng các tình tiết giảm nhẹ phù hợp để giảm nhẹ hình phạt cho pháp nhân.

2.4 Khi bào chữa cho pháp nhân thương mại

     Khi bào chữa, Luật sư cũng cần chú ý việc áp dụng, viện dẫn các quy định về việc xử lý PNTM phạm tội cho chính xác bởi có những quy định áp dụng chung cho cả thể nhân và pháp nhân phạm tội nhưng cũng có những quy định tương tự áp dụng riêng cho thể nhân và những quy định áp dụng riêng cho pháp nhân. Ví dụ về các tình tiết giảm nhẹ TNHS áp dụng đối với PNTM:

     Nếu chủ thể của tội phạm là thể nhân, khi điều tra,truy tố xét xử sẽ áp dụng các tình tiết giảm nhẹ quy định tại Điều 61 BLHS 2015, song đối với PNTM thì các tình tiết giảm nhẹ được quy định tại Điều 84 BLHS 2015 nên cần dẫn chiếu cho chính xác, mặc dù về cơ bản, các tình tiết giảm nhẹ được quy định tại Điều 84 tương tự như một số tình tiết giảm nhẹ được quy định tại Điều 51. Ví dụ tình tiết “đã ngăn chặn hoặc làm giảm bớt tác hại của tội phạm” hoặc tình tiết “tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả” được quy định tại điểm a, điểm b khoản 1 Điều 84 BLHS nhưng cũng là những tình tiết giảm nhẹ đang quy định tại điểm a, điểm b khoản 1 Điều 51 BLHS. Do vậy khi bào chữa cho PNTM, trong trường hợp hành vi phạm tội của PNTM có hai tình tiết giảm nhẹ nói trên thì cũng cần vận dụng chính xác là “áp dụng quy định tại điểm a, điểm b khoản 1 Điều 84 BLHS”.

     Tương tự, chỉ các tình tiết quy định tại Điều 85 BLHS 2015 mới được coi là tình tiết tăng nặng TNHS đối với PNTM, không thể áp dụng các tình tiết quy định tại Điều 52 BLHS 2015 làm tình tiết tăng nặng TNHS đối với PNTM.

Chuyên viên: Hải Quỳnh