Căn cứ pháp lý:

• bộ luật lao động năm 2012
• Luật việc làm năm 2013
• Luật người khuyết tật theo pháp luật hiện hành
• tải nghị định 28/2012/NĐ-CP
• Thông tư 78/2014/TT-BTC HƯỚNG DẪN THI HÀNH NGHỊ ĐỊNH SỐ 218/2013/NĐ-CP

1.  Hợp đồng lao động với người khuyết tật là gì ?

     Người khuyết tật vốn dĩ chịu nhiều bất lợi so với người bình thường khác, do vậy để bù đắp quyền lợi cho những người này, Nhà nước thiết lập các cơ chế, chính sách dành cho người lao động là người khuyết tật và doanh nghiệp có sử dụng những lao động này.

      Lao động khuyết tật là người khuyết tật bị khiếm khuyết một hoặc nhiều bộ phận cơ thể hoặc bị suy giảm chức năng, được biểu hiện dưới dạng tật khiến cho lao động, sinh hoạt, học tập gặp khó khăn, tham gia vào quan hệ lao động với người sử dụng lao động. Tuy nhiên, để giải quyết các công việc pháp lý, doanh nghiệp cần yêu cầu người lao động cung cấp văn bản xác nhận người khuyết tật.

      Hợp đồng lao động với lao động khuyết tật là sự thoả thuận giữa người lao động khuyết tật và người sử dụng lao động về việc làm có trả lương, điều kiện làm việc, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động.  Hợp đồng được giao kết trên nguyên tắc tự nguyện, bình đẳng, thiện chí, hợp tác và trung thực của các bên.

     Doanh nghiệp không được từ chối tuyển dụng người khuyết tật đáp ứng đủ tiêu chuẩn tuyển dụng vào làm việc hoặc đặt ra những tiêu chuẩn tuyển dụng trái với quy định của pháp luật nhằm hạn chế cơ hội làm việc của người khuyết tật.

2. Chính sách ưu đãi của nhà nước đối với doanh nghiệp sử dụng lao động khuyết tật 

      Nhà nước có những chính sách ưu đãi nhằm khuyến khích doanh nghiệp sử dụng lao động là người khuyết tật. Cụ thể, nếu doanh nghiệp có sử dụng lao động là người khuyết tật từ 30% trở lên trong tổng số lao động bình quân trong năm thì sẽ được hưởng những chính sách được quy định tại điều 34 luật người khuyết tật năm 2010 như sau:

      Ngoài điều luật trên, trong văn bản hợp nhất 763/VBHN-BLĐTBXH  quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một só điều luật người khuyết tật đã chỉ rõ mức ưu đãi cho doanh nghiệp sử dụng lao động là người khuyết tật.

• Hỗ trợ kinh phí cải tạo điều kiện, môi trường làm việc phù hợp cho người khuyết tật; bao gồm các trường hợp doanh nghiệp có sử dụng từ 10 người khuyết tật làm việc ổn định. Mức hỗ trợ kinh phí này được giao cho địa phương quản lý; cho nên, doanh nghiệp cần liên hệ trực tiếp với Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nơi mình đặt trụ sở để được hướng dẫn cụ thể.
• Miễn thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về thuế; trừ các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực tài chính, kinh doanh bất động sản. Ngoài việc phải có sử dụng từ 30% trong tổng số lao động trở lên là người khuyết tật thì chính sách này cũng yêu cầu doanh nghiệp phải có tổng số lao động bình quân trong năm ít nhất 20 người.
• Vay vốn ưu đãi theo dự án phát triển sản xuất kinh doanh từ Ngân hàng Chính sách xã hội, bao gồm các trường hợp doanh nghiệp có sử dụng từ 10 người khuyết tật làm việc ổn định.
• Ưu tiên cho thuê đất, mặt bằng, mặt nước theo quy định của pháp luật.
• Miễn tiền thuê đất, mặt bằng, mặt nước phục vụ sản xuất kinh doanh đối với doanh nghiệp sử dụng từ 70% lao động là người khuyết tật trở lên.Giảm 50% tiền thuê đất, mặt bằng, mặt nước phục vụ sản xuất kinh doanh đối với doanh nghiệp sử dụng từ 30% đến dưới 70% lao động là người khuyết tật.Trong thời gian được miễn, giảm tiền thuê đất, mặt bằng, mặt nước, doanh nghiệp không được chuyển đổi, chuyển nhượng, tặng, cho, cho thuê quyền sử dụng đất, mặt bằng, mặt nước; không được thế chấp, cầm cố, bảo lãnh, góp vốn liên doanh, liên kết bằng quyền sử dụng đất, mặt bằng, mặt nước theo quy định của pháp luật về đất đai.Tỷ lệ % lao động là người khuyết tật sử dụng tại doanh nghiệp được tính bằng tổng số lao động là người khuyết tật bình quân trong năm chia cho tổng số lao động bình quân trong năm của doanh nghiệp nhân với 100.

3.  Lưu ý khi sử dụng người lao động khuyết tật 

•  Lao động là người khuyết tật sẽ có 14 ngày nghỉ hàng năm, thay vì 12 ngày như những lao động bình thường khác;
• Doanh nghiệp phải tổ chức khám sức khỏe định kỳ ít nhất 06 tháng một lần cho các lao động là người khuyết tật;
• Bảo đảm về điều kiện lao động, công cụ lao động, an toàn lao động, vệ sinh lao động phù hợp với lao động là người khuyết tật.
• Không được sử dụng lao động là người khuyết tật suy giảm khả năng lao động từ 51% trở lên làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm;
• Không được sử dụng lao động là người khuyết tật làm những công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc tiếp xúc với các chất độc hại -  Tải Thông tư 15/2016/TT-BLĐTBXH danh mục nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm

      Như vậy khi doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh sử dụng người lao động là lao động khuyết tật từ 30% tổng số lao động trở lên là người khuyết tật được hỗ trợ cải tạo điều kiện, môi trường làm việc phù hợp cho người khuyết tật; được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp; được vay vốn với lãi suất ưu đãi theo dự án phát triển sản xuất kinh doanh; được ưu tiên cho thuê đất, mặt bằng, mặt nước và miễn, giảm tiền thuê đất, mặt bằng, mặt nước phục vụ sản xuất, kinh doanh theo tỷ lệ lao động là người khuyết tật, mức độ khuyết tật của người lao động và quy mô doanh nghiệp. 

     Tuy nhiên khi sử dụng người lao động là người khuyết tật thì danh nghiệp, cơ sở kinh doanh cần lưu ý chính sách đặc biệt dành riêng cho người khuyết tật. Như số giờ làm việc, số ngày nghỉ, chế độ y tế, công việc, những mức việc làm riêng đối với từng đối tượng người khuyết tật mà người sử dụng lao động được sử dụng.

     Theo cách tính trên, khi doanh nghiệp, hộ kinh doanh xét thấy mình phù hợp thì sẽ gửi hồ sơ đề nghị Sở Lao động - Thương binh và Xã hội nơi đặt trụ sở giải quyết công nhận doanh nghiệp có sử dụng từ 30% tổng số lao động trở lên là người khuyết tật. Để làm căn cứ chứng minh hưởng các chính sách ưu đãi nhà nước quy định phải gồm những loại giất tờ sau:

• Văn bản đề nghị của cơ sở sản xuất, kinh doanh trong đó nêu rõ tổng số lao động hiện có, số lao động là người khuyết tật;
• Bản sao quyết định thành lập hoặc giấy phép hoạt động của cơ sở;
• Danh sách lao động là người khuyết tật và bản sao giấy xác nhận khuyết tât có trong danh sách;
• Bản sao hợp đồng lao động hoặc quyết định tuyển dụng của lao động là người khuyết tật đang làm việc.

     Trong thời hạn 10 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ, Sở Lao động -Thương binh và Xã hội sẽ có văn bản quyết định công nhận doanh nghiệp sử dụng từ 30% tổng số lao động trở lên là người khuyết tật hoặc văn bản thông báo lý do cụ thể vì sao chưa công nhận cho doanh nghiệp.

    Trong trường hợp doanh nghiệp sử dụng không đủ từ 30% tổng số lao động trở lên là người khuyết tật thì đại diện cơ sở sản xuất, kinh doanh có trách nhiệm phải báo cáo kịp thời và Sở Lao động - Thương binh và Xã hội quyết định ngay việc ngừng công nhận cơ sở sản xuất, kinh doanh sử dụng từ 30% tổng số lao động trở lên là người khuyết tật.

Luật Toàn Quốc xin chân thành cảm ơn./.

Chuyên viên: Lan Anh